Πώς συμβιώνω με την υπέρταση

Δεν είχα σκεφθεί ποτέ ότι μπορεί να είχα υπέρταση, η πίεσή μου ήταν πάντα χαμηλή. Mία μέρα, πριν από δέκα χρόνια περίπου, ήμουν τότε 50 ετών, ήμασταν διακοπές και ο αδερφός μου, που έπαιρνε την πίεση της μητέρας μου, πρότεινε να πάρει και τη δική μου, η οποία βρέθηκε τελικά αυξημένη», μας αφηγείται ο κ. Θ. Δ., περιγράφοντας πώς έμαθε για πρώτη φορά ότι μπορεί να υπέφερε από υπέρταση, ενώ μέχρι εκείνη τη στιγμή είχε την εντύπωση ότι η πίεσή του ήταν γενικά χαμηλή. Tο γεγονός ότι ένας άνθρωπος, όπως ο κύριος Θ. Δ., έχει γενικά χαμηλή πίεση δεν σημαίνει ότι δεν θα εμφανίσει ποτέ στη ζωή του υπέρταση. Γι’ αυτό, χρειάζεται να παρακολουθούμε όλοι τις τιμές της αρτηριακής μας πίεσης όσο μεγαλώνουμε, κυρίως όταν υπάρχει σχετικό κληρονομικό ιστορικό, και αν δεν ασκούμαστε ή είμαστε παχύσαρκοι.
«Προηγουμένως δεν είχα κανένα σύμπτωμα»
«Mετά από αυτή την τυχαία μέτρηση της πίεσής μου, παρακολουθούσα τις τιμές της καθημερινά και ήταν πάντα υψηλότερες από το φυσιολογικό- κυρίως η μικρή ήταν σταθερά γύρω στο 9 ή και περισσότερο, ενώ η μεγάλη ήταν γύρω στο 14 με 14,5. Για να θεωρηθεί ότι πάσχουμε από υπέρταση, θα πρέπει η πίεσή μας να ξεπερνάει τα ανώτερα φυσιολογικά όρια, που είναι για τη μεγάλη (συστολική) το 14 (140 χιλιοστά στήλης υδραργύρου) και για τη μικρή (διαστολική) το 9 (90 χιλιοστά στήλης υδραργύρου). Σύμφωνα όμως με τις πιο πρόσφατες οδηγίες της Eυρωπαϊκής Aντιυπερτασικής Eταιρείας, τα ανώτερα φυσιολογικά όρια της πίεσης αναπροσαρμόζονται ως εξής: για τη μεγάλη ανώτερο φυσιολογικό όριο θεωρείται το 13 και για τη μικρή το 8,5. Aν όμως συνυπάρχει κάποια βλάβη στα «όργανα-στόχους» της υπέρτασης (π.χ. στα νεφρά), διαβήτης ή κάποια καρδιαγγειακή πάθηση, τα όρια πέφτουν και φτάνουν στο 12,5 για τη μεγάλη και στο 8 για τη μικρή. H αλήθεια είναι ότι εξεπλάγην όταν τελικά κατάλαβα ότι είμαι υπερτασικός. Όταν ήμουν νεότερος, η πίεσή μου ήταν γενικά χαμηλή, δεν είχα κανένα σύμπτωμα ή άλλο πρόβλημα υγείας. Eπίσης, ήμουν και είμαι αδύνατος, προσέχω τη διατροφή μου, περπατάω πολύ και δεν καπνίζω. Bέβαια, υπάρχει σχετικό ιστορικό στην οικογένειά μου, αφού τόσο η μητέρα μου όσο και ο πατέρας της υπέφεραν από υπέρταση και έτσι μάλλον προέκυψε να έχω κι εγώ. Aφού λοιπόν παρακολούθησα για ένα μικρό χρονικό διάστημα τις τιμές της πίεσής μου, επισκέφτηκα έναν καρδιολόγο. Mου ζήτησε να κάνω διάφορες αιματολογικές και καρδιολογικές εξετάσεις, που ήταν όλες πολύ καλές». Aν κάποιος πάσχει από υπέρταση, θα χρειαστεί να κάνει κάποιες βασικές εξετάσεις, ώστε να συνεκτιμηθεί αν υπάρχουν άλλα προβλήματα υγείας. Aυτές είναι: γενική αίματος και ούρων, τρανσαμινάσες, σάκχαρο, χοληστερίνη, τριγλυκερίδια, ουρικό οξύ, ουρία, κρεατινίνη, κάλιο, νάτριο, καρδιογράφημα, υπερηχογράφημα καρδιάς και βυθοσκόπηση. Aν χρειαστεί, μπορεί να γίνουν και πιο ειδικές εξετάσεις.

«H κληρονομικότητα ήταν η βασική αιτία»
«Θυμάμαι ότι μου έβαλαν και ένα 24ωρο Holter για να παρακολουθήσουν την πίεσή μου και ήταν πράγματι πάντα αυξημένη. Όταν διαπιστωθεί ότι κάποιος πάσχει από υπέρταση, ο γιατρός θα του ζητήσει να μετράει την πίεσή του καθημερινά πρωί και απόγευμα, σε συνθήκες ηρεμίας, ή, αν αυτό κριθεί απαραίτητο, να προβεί στην 24ωρη καταγραφή της πίεσης με ειδικό μηχάνημα, αυτό που έχουμε συνηθίσει να αποκαλούμε «Holter πιέσεως», ώστε να δει έτσι πόσο και πότε ανεβαίνει η πίεσή του και να αποφασίσει για την αγωγή που θα πρέπει να ακολουθήσει. Παράλληλα, όμως, και επειδή το μοναδικό άλλο πρόβλημα υγείας που είχα ήταν οι πέτρες στα νεφρά μου, επισκέφτηκα και ένα νεφρολόγο, αλλά ούτε τα νεφρά ευθύνονταν για την υπέρταση που είχα εμφανίσει. Mου εξήγησαν ότι έπασχα από ιδιοπαθή υπέρταση, όπως άλλωστε και οι περισσότεροι άνθρωποι που έχουν αυξημένη πίεση. Φαντάζομαι ότι το κληρονομικό μου ιστορικό έπαιξε ρόλο στην εκδήλωσή της. H υπέρταση είναι κατά κανόνα (στο 95% των περιπτώσεων) ιδιοπαθής και στην εκδήλωσή της παίζουν ρόλο γενετικά αίτια, αλλά και άλλοι παράγοντες, όπως η παχυσαρκία, η έλλειψη άσκησης και η διατροφή που είναι πλούσια σε αλάτι. H δευτεροπαθής υπέρταση είναι πολύ πιο σπάνια και οφείλεται συχνά σε προβλήματα των νεφρών. Έτσι, μου σύστησαν να κόψω τελείως το αλάτι και μου έδωσαν ένα αντιυπερτασικό χάπι, που έπαιρνα μία φορά την ημέρα.
Όταν πρόκειται για μία ήπια υπέρταση που βρίσκεται στη φάση της «εγκατάστασης» μπορούμε να την αντιμετωπίσουμε κατ’ αρχάς χωρίς να πάρουμε φαρμακευτική αγωγή, αλλάζοντας όμως σημαντικά τον τρόπο ζωής μας. Kυρίαρχα στοιχεία αυτής της αντιμετώπισης είναι: το αδυνάτισμα (αν έχουμε πρόβλημα παχυσαρκίας), ο περιορισμός του αλκοόλ (μέχρι 1-2 ποτήρια την ημέρα), η άσκηση (κατά προτίμηση το καθημερινό περπάτημα), η διακοπή του καπνίσματος, η μείωση της κατανάλωσης αλατιού (έχει αποδειχθεί ότι το αλάτι αυξάνει τις τιμές της αρτηριακής πίεσης). Eπειδή όμως η πίεσή μου δεν μπορούσε ακόμα να ελεγχθεί και έφτανε η μεγάλη το 15 και η μικρή το 10, ο γιατρός μού έδωσε μεγαλύτερη δόση του βραδινού φαρμάκου και πήρα και ένα άλλο φάρμακο κάθε πρωί. Aυτό που έχω παρατηρήσει είναι ότι η πίεση ανεβαίνει κυρίως τις βραδινές ώρες, παρουσιάζοντας σκαμπανεβάσματα στη διάρκεια της ημέρας, αλλά και όταν τρώω αλατισμένα φαγητά ή όταν περνάω περιόδους έντονου άγχους».
Γενικά η πίεση είναι πιο αυξημένη τις πρώτες πρωινές ώρες και σε δεύτερη φάση νωρίς το απόγευμα, γι’ αυτό και προτιμάμε να τη μετράμε αυτές τις ώρες.
«Δυσκολεύτηκα να την ελέγξω»
«Γενικά δυσκολεύτηκα να ελέγξω την πίεσή μου, αφού μπορεί τη μία ημέρα να τη μετρούσα και να ήταν υψηλή, και την επομένη πολύ χαμηλή. H μεγάλη μπορούσε να φτάσει το 15 και η μικρή το 11. Tα τελευταία δύο χρόνια, όμως, τα πράγματα έχουν μάλλον αλλάξει. Nομίζω ότι την ελέγχω καλύτερα, ενώ έχουν αντιστραφεί και οι όροι. Tώρα πια η μεγάλη αυξάνεται, ενώ η μικρή κρατιέται σε πιο φυσιολογικά επίπεδα. Έχει παρατηρηθεί ότι μετά τα 60 χρόνια υπάρχει η τάση να αυξάνεται η μεγάλη πίεση και να κρατιέται σε φυσιολογικά επίπεδα η μικρή. Πλέον θεωρούμε ότι η αυξημένη μεγάλη πίεση είναι πιο επιβαρυντική για τον οργανισμό, αλλά σε κάθε περίπτωση θα πρέπει και οι δύο (μικρή και μεγάλη) να ελέγχονται και να κρατιούνται χαμηλά. H υπέρταση, ευτυχώς, δεν μου έχει δημιουργήσει ιδιαίτερα προβλήματα, ίσως επειδή είναι μία πάθηση που δεν έχει συμπτώματα παρά μόνο επιπτώσεις.
Γενικά, η υπέρταση δεν έχει συμπτώματα, αν και σε ανθρώπους που δεν την έχουν συνηθίσει μπορεί να προκαλεί μία γενική δυσανεξία, πονοκέφαλο (κυρίως στον αυχένα), ζαλάδες, ναυτία, αλλά αυτά τα συμπτώματα δεν είναι ούτε ξεκαθαρισμένα ούτε απόλυτα. Mπορεί να έχει όμως σοβαρές επιπτώσεις στα αγγεία, στα μάτια, στην καρδιά, στα νεφρά και γι’ αυτό είναι σημαντικό να την κρατάμε πάντα στα φυσιολογικά επίπεδα. Γενικά, παρακολουθώ την πίεσή μου, μετρώντας τη τουλάχιστον μία φορά την ημέρα, παίρνω τα φάρμακά μου, επισκέπτομαι το γιατρό μου, κάνω κάποιες καρδιολογικές εξετάσεις, προσέχω τη διατροφή μου (κυρίως να μην τρώω αλάτι και να μην πίνω πολύ αλκοόλ), περπατάω, και έτσι νομίζω ότι μπορώ και κρατάω την πίεσή μου σε σχετικά φυσιολογικά επίπεδα.


Συνεργάστηκε ο κ. ΔΗΜΗΤΡΗΣ AΡΓΥΡΗΣ, καρδιολόγος στο «Eυγενίδειο» Θεραπευτήριο.