Φτάνοντας σε μεγαλύτερη ηλικία, όταν μας πέφτει η σακούλα με τα ψώνια, όταν σηκωνόμαστε ύστερα από μια πτώση στις σκάλες, όταν ξεχνάμε ονόματα αγαπημένων προσώπων ή όταν οι γύρω σηκώνονται και μας προσφέρουν τη θέση τους στο λεωφορείο, είναι λογικό να μας πιάνει μια απογοήτευση. Σχεδόν κανείς μας άλλωστε δεν λέει: «ανυπομονώ να μεγαλώσω», ωστόσο, ο μόνος τρόπος να αποφύγει κανείς τη γήρανση είναι να πεθάνει νέος…
Δεδομένου ότι η γήρανση είναι αναπόφευκτη, είναι ωφέλιμο να αναζητάμε στρατηγικές που μπορούν να μας βοηθήσουν στη βελτίωση της προσαρμογής μας στη διαδικασία αυτή έτσι ώστε να μην μας παίρνουν τα χρόνια που περνούν από κάτω. Ακολουθούν κάποιες από αυτές, σύμφωνα με την νευροεπιστήμη:
Δεν χρειάζεται να βιαζόμαστε
Το να επιβραδύνουμε τις κινητικές μας ενέργειες και τις γνωστικές μας αντιδράσεις είναι η πιο απλή στρατηγική για την αντιμετώπιση των νευρολογικών επιπτώσεων της γήρανσης.
Ας σκεφτούμε τον εγκέφαλό μας σαν ένα ρολόι. Όταν είναι καινούριο και καθαρό, τα γρανάζια του λειτουργούν τέλεια. Αν το ρίξουμε κάτω ή αν μπει σκόνη στο μηχανισμό, τα εξαρτήματα δεν θα ευθυγραμμίζονται πια σωστά, με αποτέλεσμα να δείχνει λάθος ώρα. Η γήρανση λειτουργεί όπως η πτώση του ρολογιού: μπορεί να προκαλέσει μια μικρή καθυστέρηση στην επεξεργασία πληροφοριών, της τάξεως μερικών χιλιοστών του δευτερολέπτου. Αυτή η έλλειψη συγχρονισμού μπορεί να οδηγήσει στο να μας πέσει ένα πιάτο στην κουζίνα ή στο να δυσκολευόμαστε να κατανοήσουμε έναν ομιλητή, επειδή οι πληροφορίες φτάνουν στο αυτί μας πιο γρήγορα απ’ ό,τι μπορεί να τις επεξεργαστεί ο εγκέφαλός μας.
Το να επιβραδύνουμε λοιπόν τις κινήσεις μας και να ζητάμε από τους γύρω μας να μιλούν πιο αργά, μπορεί να βοηθήσει στην αντιστάθμιση των προβλημάτων επεξεργασίας που σχετίζονται με την ηλικία.
Το κάνουμε εικόνα…
Οι νεότεροι εγκέφαλοι έχουν λιγότερα προβλήματα στην επεξεργασία αφηρημένων εννοιών. Η ικανότητα του εγκεφάλου να θυμάται, να συνδέει πληροφορίες και να ανακαλεί σημαντικά στοιχεία μειώνεται με την ηλικία και όσο πιο αφηρημένη είναι μια έννοια, τόσο πιο δύσκολο είναι για έναν εγκέφαλο σε προχωρημένη ηλικία να την επεξεργαστεί. Αντίθετα, όσο πιο χειροπιαστό είναι κάτι, τόσο πιο εύκολα ο εγκέφαλος θα το επεξεργαστεί, θα το θυμάται και θα το ανακαλεί. Για παράδειγμα, αν πούμε «δύο μήλα», τόσο ο αριθμός όσο και η λέξη εκπροσωπούν απτά αντικείμενα.
Αντί να ελπίζουμε ότι όλα θα λειτουργούν όπως παλιά, θα ήταν προτιμότερο να φροντίσουμε να κάνουμε τις πληροφορίες απτές και διαρκείς.
Σημειώστε αριθμούς, οδηγίες, ιδέες…. Ένα απλό τετράδιο ή μια εφαρμογή με σημειώσεις στο κινητό σου μπορούν να βοηθήσουν.
Γήρανση: Κάνουμε ένα διάλειμμα
Υπάρχουν πολλοί τρόποι για να ξεκουραστεί ο εγκέφαλος. Ο πιο συνηθισμένος είναι ο ύπνος, αλλά και άλλες στρατηγικές, όπως η εναλλαγή μεταξύ διαφορετικών δραστηριοτήτων, είναι εξίσου αποτελεσματικές. Μερικά παραδείγματα είναι το να κάνουμε διάλειμμα από μια γνωστική δραστηριότητα κάθε 30 λεπτά για να κάνουμε κάτι σωματικό, όπως έναν περίπατο γύρω από το τετράγωνο, να μεταπηδάμε από μια απαιτητική πνευματική εργασία σε κάτι πιο χαλαρό ή να κάνουμε σύντομες διακοπές διαλογισμού τρεις φορές την ημέρα.
Ο εγκέφαλος μοιάζει με τους μύες του σώματος. Αν τον γυμνάζουμε κατάλληλα, θα μας εξυπηρετεί άψογα. Αν τον υπερφορτώνουμε, η αποτελεσματικότητα και η αντοχή του θα μειωθούν. Αντίθετα, αν τον φορτώνουμε μόνο με παθητικές πληροφορίες, θα ατροφήσει, όπως ένας μυς. Θα πρέπει λοιπόν να επιλέγουμε να κάνουμε τις κατάλληλες δραστηριότητες.
