Σε όλες σχεδόν τις σύγχρονες κοινωνίες, οι γυναίκες συνήθως φροντίζουμε πρώτα όλους τους άλλους (γονείς, συζύγους, παιδιά) καταλήγοντας να παραμελούμε τον εαυτό μας. Παράλληλα, ταλαιπωρούμαστε περισσότερο σε σχέση με τους άντρες από τις γέννες, την ανατροφή των παιδιών, την εμμηνόπαυση, την οστεοπόρωση κ.λπ. Γι’ αυτό, οι ειδικοί τονίζουν ότι, ενώ το προσδόκιμο ζωής μας είναι μεγαλύτερο από εκείνο των αντρών, συχνά αυτό που πάσχει είναι η ποιότητα της ζωής μας. Χρειάζεται λοιπόν να συνειδητοποιήσουμε ότι το να φροντίζουμε τον εαυτό μας δεν είναι καθόλου εγωιστικό. Αντίθετα, για να είμαστε καλά ώστε να βοηθάμε και τους άλλους, θα πρέπει να έχουμε προβλέψει για τη δική μας ψυχική και σωματική υγεία. Ας δούμε ποιες συμβουλές και μυστικά μπορούμε να ακολουθήσουμε για να διατηρούμε την ευεξία μας.
Για την ευεξία μας, σε οποιαδήποτε ηλικία
Είναι σκόπιμο να:
- Τρώμε περισσότερα φρούτα και λαχανικά, να μαγειρεύουμε για τον εαυτό μας στο σπίτι και να μην παραγγέλνουμε απέξω συχνότερα από μία φορά την εβδομάδα.
- Μην καπνίζουμε και να μην καταναλώνουμε μεγάλες ποσότητες αλκοόλ, το οποίο μάλιστα έχει συνδεθεί και με την εμφάνιση καρκίνου του μαστού.
- Φοράμε πάντα ζώνη ασφαλείας στο αυτοκίνητο.
- Γυμναζόμαστε τουλάχιστον 30 λεπτά κάθε μέρα.
- Προφυλάσσουμε το δέρμα μας χρησιμοποιώντας αντηλιακό ακόμα και το χειμώνα και όταν κινούμαστε στην πόλη και αποφεύγοντας το σολάριουμ. Εκτός από τον καρκίνο του δέρματος, με πιο επικίνδυνο τύπο του το μελάνωμα, η έκθεση στον ήλιο χωρίς προστασία είναι ο Νο 1 παράγοντας γήρανσης της επιδερμίδας.
- Γνωρίζουμε καλά το ιατρικό ιστορικό της οικογένειάς μας ώστε να ξέρουμε για ποιες ασθένειες και προβλήματα θα πρέπει να ελεγχόμαστε, αλλά και να παίρνουμε προληπτικά μέτρα.
- Κοιμόμαστε επαρκώς (επτά έως εννέα ώρες τη νύχτα) και να έχουμε όσο το δυνατόν πιο ποιοτικό ύπνο.
- Επισκεπτόμαστε το γιατρό μας, και ειδικά το γυναικολόγο μας κάνοντας τεστ Παπανικολάου και παρακολουθώντας την υγεία του στήθους μας μία φορά το χρόνο.
- Βρίσκουμε χόμπι που μας δίνουν χαρά.
- Ενισχύουμε τις σχέσεις με τους φίλους και τους συγγενείς μας.
- Φροντίζουμε για την καλή κατάσταση των ματιών και των δοντιών μας πηγαίνοντας στον οφθαλμίατρο και τον οδοντίατρο τουλάχιστον μία φορά το χρόνο.
Στα 20
Προφανώς τα προβλήματα υγείας και οι δυσκολίες μοιάζουν μακρινά – και έτσι θα πρέπει να είναι.
Σε αυτήν τη φάση της ζωής μας, όμως, φροντίζουμε για τη διατήρηση της γονιμότητάς μας, κυρίως χρησιμοποιώντας προφυλακτικό στις ερωτικές μας επαφές ώστε να προστατευόμαστε από τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα αλλά και από μια ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη.
Επιπλέον, είναι σημαντικό να ενημερωθούμε και να κάνουμε –αν δεν το έχουμε κάνει ήδη– το εμβόλιο για τον HPV, το οποίο προφυλάσσει από τους τύπους του ιού των ανθρώπινων θηλωμάτων, που μπορεί να προκαλέσουν καρκίνο του τραχήλου της μήτρας.
Στα 30
Αν και αισθανόμαστε ακόμη ανίκητες, είναι πιθανόν να βιώνουμε αλλαγές που επηρεάζουν το πόσο και το πώς φροντίζουμε τον εαυτό μας.
Κατ’ αρχάς, δεν αποκλείεται να αρχίσουμε να αντιμετωπίζουμε προβλήματα ψυχικής υγείας. Για παράδειγμα, καταστάσεις όπως το στρες, οι διατροφικές διαταραχές και η κατάθλιψη μετά τον τοκετό μπορούν να έχουν μεγάλο αντίκτυπο στη ζωή μας. Σε αυτή την περίπτωση, κινητοποιούμαστε άμεσα και απευθυνόμαστε στον κατάλληλο ειδικό.
Το αυξημένο άγχος της δουλειάς, η δημιουργία οικογένειας, οι ευθύνες και η κοινωνική πίεση, όλα πρέπει να αντιμετωπίζονται επιτυχημένα.
Είναι σημαντικό επίσης να:
- Επισκεπτόμαστε το γυναικολόγο μας τόσο για τον τακτικό ιατρικό έλεγχο όσο και για να συζητάμε μαζί του ό,τι αφορά τη γονιμότητά μας και το ενδεχόμενο να προβούμε σε κάποιες εξετάσεις (π.χ., σχετικά με τη λειτουργία του θυρεοειδή μας, που, αν δεν είναι ρυθμισμένος, μπορεί να δημιουργήσει πρόβλημα στην επίτευξη αλλά και στη διατήρηση μιας καλής εγκυμοσύνης) ή στην υιοθέτηση συνηθειών που θα μας βοηθήσουν να αποκτήσουμε παιδιά (π.χ., λήψη φυλλικού οξέος). Η δεκαετία των 30 άλλωστε είναι η καλύτερη περίοδος για τεκνοποίηση.
- Συμβουλευτούμε το γιατρό μας σχετικά με το αν πρέπει να ξεκινήσουμε κάποιες προληπτικές εξετάσεις (π.χ., υπέρηχο μαστών ή για διαβήτη, υπέρταση κ.ά.) αν έχουμε σχετικό οικογενειακό ιστορικό.
- Μοιραζόμαστε με το γυναικολόγο μας όποιες ανησυχίες έχουμε (π.χ., αναφορικά με την αντισύλληψη ή με ανωμαλίες που έχουμε παρατηρήσει στην έμμηνη ρύση και τις ορμόνες μας).
Καθώς ο μεταβολισμός μας γίνεται πιο αργός
Στα 30 μας, αρχίζουμε να διαπιστώνουμε τις πρώτες μεταβολές στο σώμα μας. Το βάρος μας αυξάνεται χωρίς
να αλλάζουμε ιδιαίτερα τις συνήθειές μας – κι αυτό έχει να κάνει με το μεταβολισμό μας που επιβραδύνεται καθώς βαδίζουμε στη συγκεκριμένη δεκαετία. Επιπλέον, όταν αποκτάμε παιδιά, επηρεάζεται το σώμα μας, ενώ ο ελεύθερος χρόνος μας μειώνεται και οι υποχρεώσεις μας μεγαλώνουν.
Η ανάγκη να φροντίζουμε τη διατροφή μας γίνεται ακόμα πιο επιτακτική. Είναι σημαντικό να τρώμε απ’ όλα, προτιμώντας το σπιτικό φαγητό και αποφεύγοντας τη ζάχαρη, τα σνακ και τα συσκευασμένα τρόφιμα, και φυσικά να ασκούμαστε.
Στα 40
Σε αυτή την ηλικία, αρχίζουν να επηρεάζονται και να έχουν διακυμάνσεις οι ορμόνες μας, ακόμα κι αν δεν το αντιλαμβανόμαστε πάντα. Αυτό σημαίνει ότι μπορεί να δούμε το κοιλιακό λίπος να αυξάνεται, να παίρνουμε βάρος και να έχουμε συμπτώματα περιεμμηνόπαυσης.
Έτσι, σε αυτήν τη φάση της ζωής μας:
- Ξεκινάμε να κάνουμε μαστογραφία στην ηλικία των 40 ετών και στη συνέχεια μία φορά ετησίως. Παράλληλα, δεν ξεχνάμε να ψηλαφούμε τακτικά και μόνες μας το στήθος μας.
- Συνεχίζουμε όλες τις προληπτικές εξετάσεις (π.χ., αίματος για τα επίπεδα των λιπιδίων, για το σάκχαρο, το θυρεοειδή, την αρτηριακή πίεση κ.ά.) σύμφωνα με τις οδηγίες του γιατρού μας, την κληρονομικότητά μας και τα συμπτώματα που πιθανώς εμφανίζουμε.
- Αθλούμαστε τακτικά, κάνοντας τόσο αεροβική γυμναστική όσο και ασκήσεις με βάρη και αντιστάσεις, και μειώνουμε την πρόσληψη της ζάχαρης και όλων των υπόλοιπων επιβαρυντικών τροφίμων (επεξεργασμένα, με πολλά λιπαρά κ.λπ.).
- Προσέχουμε την υγεία των οστών μας. Βεβαιωνόμαστε ότι λαμβάνουμε αρκετό ασβέστιο –κυρίως από τα γαλακτοκομικά– και έχουμε επαρκή ποσότητα βιταμίνης D – χρειάζεται να εκτιθέμεθα στον ήλιο, αλλά και να παίρνουμε συμπλήρωμα όταν αυτό είναι απαραίτητο.
- Προγραμματίζουμε την πρώτη μας κολονοσκόπηση στην ηλικία των 45 ετών. Η Αμερικανική Αντικαρκινική Εταιρεία συνιστά πλέον σε κάθε ενήλικο να ξεκινά τακτικό έλεγχο για τον καρκίνο του παχέος εντέρου σε αυτή την ηλικία. Αν υπάρχουν οικογενειακό ιστορικό ή ειδικά συμπτώματα, θα πρέπει ο προληπτικός έλεγχος –σύμφωνα με τις οδηγίες του γιατρού μας– να αρχίσει νωρίτερα.
- στα 50
Είναι η περίοδος της μεγάλης αλλαγής για τις γυναίκες καθώς οι ορμόνες μας μειώνονται δραματικά, με αποτέλεσμα να εμφανίζονται τα συμπτώματα της εμμηνόπαυσης: εξάψεις, εφιδρώσεις, νευρικότητα και αϋπνίες μαζί με αλλαγές στο ρυθμό της περιόδου. Η εμμηνόπαυση είναι μια δύσκολη φάση και έχουμε ανάγκη από υποστήριξη και κατανόηση.
Mια λύση είναι η ορμονική υποκατάσταση, η λήψη δηλαδή –υπό την καθοδήγηση του γιατρού μας– οιστρογόνων, συνήθως για πέντε χρόνια, που θα βοηθήσουν στην άμβλυνση των συμπτωμάτων, τη βελτίωση της σεξουαλικής μας διάθεσης και τη διατήρηση του σκελετού μας σε καλή κατάσταση.
Επίσης, η ορμονική υποκατάσταση μειώνει τις πιθανότητες εμφάνισης καρκίνου του παχέος εντέρου και, ενδεχομένως, Αλτσχάιμερ. Στα αρνητικά της θεραπείας συγκαταλέγεται η αύξηση του κινδύνου για καρκίνο του μαστού και καρδιαγγειακά προβλήματα.
Για να αντιμετωπίσουμε την ξηρότητα στον κόλπο –αν δεν καταφύγουμε στη λύση της ορμονικής υποκατάστασης–, η οποία προκαλεί συχνά δυσάρεστη αίσθηση και πόνο κατά την επαφή, υπάρχουν πολλά σκευάσματα οιστρογόνων –εφαρμόζονται στην περιοχή και έχουν τοπική δράση– καθώς και λιπαντικά που μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε µε τη συμβουλή του γυναικολόγου µας.
Ας γνωρίζουμε ότι:
Στη δεκαετία των 50, πρέπει να ασχοληθούμε σοβαρά –αν δεν το κάναμε ήδη από τα προηγούμενα χρόνια– με τις απαραίτητες τακτικές και προληπτικές εξετάσεις: γυναικολογικές (τεστ Παπανικολάου, υπέρηχο, μαστογραφία κ.λπ.), αίματος, κολονοσκοπήσεις, οστικής πυκνότητας κ.λπ.
Σημασία έχει να δώσουμε ιδιαίτερη προσοχή και στην υγεία της καρδιάς μας, συμπεριλαμβανομένου του ελέγχου της χοληστερόλης και της αρτηριακής πίεσης.
Είναι συνηθισμένο οι γυναίκες αυτή την περίοδο να αντιμετωπίζουμε προβλήματα ψυχικής υγείας, όπως κατάθλιψη, άγχος και διαταραχές ύπνου. Σε τέτοιες περιπτώσεις, είναι σημαντικό να απευθυνθούμε σε έναν ειδικό ψυχικής υγείας. Αν οι ψυχολογικές αλλαγές ή η κατάθλιψη που βιώνουμε στη διάρκεια της εμμηνόπαυσης είναι πολύ έντονες, μπορούν επίσης να μας βοηθήσουν τα αντικαταθλιπτικά – πάντα με τη σύμφωνη γνώμη του ειδικού γιατρού.
Ένα άλλο πρόβλημα που μπορεί να απασχολήσει τις γυναίκες όσο περνά η ηλικία είναι η ακράτεια. Οι ασκήσεις Kegel βοηθούν να µην επιδεινωθεί, βελτιώνοντας παράλληλα και τη σεξουαλική μας ζωή. Πρόκειται για ασκήσεις του πυελικού εδάφους οι οποίες τονώνουν τους μυς που περιβάλλουν την ουρήθρα. Για να κατανοήσουμε ποιους μυς αφορούν, χρειάζεται να προσπαθήσουμε να σταματήσουμε και να ξεκινήσουμε ξανά την ούρησή μας. Οι ασκήσεις αυτές είναι σκόπιµο να γίνονται συνεχώς – για παράδειγμα, την ώρα της οδήγησης, στο γραφείο κ.α.
Μετά τα 60
Τα κλειδιά για τη διατήρηση της καλής υγείας αυτής της ηλικιακής ομάδας περιλαμβάνουν σωστή διατροφή με επαρκείς ποσότητες ασβεστίου και βιταμίνης D, άφθονη άσκηση (π.χ., κολύμπι, γιόγκα και πιλάτες), που επιδρά θετικά και στην ψυχολογία, τακτικές εξετάσεις (μαστογραφία, κολονοσκόπηση, αίματος, οστικής πυκνότητας κ.λπ.) και τα συνιστώμενα εμβόλια.
Για να έχουμε ποιοτικό ύπνο –καθώς η αϋπνία είναι συχνό φαινόμενο μετά τα 60–, φροντίζουμε να μην μπαίνει φως στο δωμάτιό μας, περιορίζουμε την πρόσληψη καφεΐνης και απενεργοποιούμε τις ηλεκτρονικές συσκευές λίγο προτού κοιμηθούμε. Σημαντικό είναι επίσης να παραμένουμε σε επαφή με τους κοντινούς μας ανθρώπους.
Καθώς τα παιδιά φεύγουν από το σπίτι, είναι εύκολο να νιώσουμε απομονωμένες ή μόνες, γι’ αυτό και είναι καίριο να επικεντρωθούμε στη δημιουργία και τη διατήρηση ενός δικτύου φίλων και συγγενών.
