Το Αλτσχάιμερ είναι μια νευροεκφυλιστική νόσος του εγκεφάλου που προκαλεί σταδιακή απώλεια μνήμης, δυσκολία στη σκέψη, προβλήματα λόγου και αλλαγές στη συμπεριφορά και την προσωπικότητα.
Η νόσος είναι πολυπαραγοντική, δηλαδή επηρεάζεται τόσο από γονίδια, όσο και από περιβαλλοντικούς και τρόπου ζωής παράγοντες.
Όσοι έχουν έναν γονέα ή συγγενή με τη νόσο πιστεύεται ότι έχουν από 2 έως 15 φορές περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν την πάθηση, ανάλογα με τον αριθμό των συγγενών που επηρεάζονται.
Μάλιστα, σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη, που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό Neurology, παρατηρήθηκε σχέση συσσώρευση της πρωτεΐνης ταυ στον εγκέφαλο των ανθρώπων που είχαν πατέρα με Αλτσχάιμερ.
Στη νόσο Αλτσχάιμερ, η πρωτεΐνη ταυ υπερφωσφορυλιώνεται, διαταράσσοντας την κανονική λειτουργία της και προκαλώντας την αποκόλλησή της από τους μικροσωληνίσκους. Αυτό το ανώμαλο tau συσσωρεύεται στους νευρώνες και σχηματίζει νευροϊνιδιακά συμπλέγματα, τα οποία είναι ένα από τα παθολογικά χαρακτηριστικά της νόσου.
Συγκεκριμένα, η ερευνητική ομάδα παρακολούθησε 243 άτομα με οικογενειακό ιστορικό Αλτσχάιμερ, χωρίς αρχικά προβλήματα μνήμης ή σκέψης, με μέσο όρο ηλικίας τα 68 έτη., για περίπου 7 χρόνια και είδε ότι οι γυναίκες συμμετέχουσες εμφάνισαν μεγαλύτερη συσσώρευση της πρωτεΐνης ταυ σε σύγκριση με τους άνδρες.
«Μείναμε έκπληκτοι βλέποντας ότι τα άτομα με πατέρα με Αλτσχάιμερ ήταν πιο ευάλωτα στην εξάπλωση της ταυ στον εγκέφαλο, καθώς υποθέταμε ότι θα βλέπαμε περισσότερες αλλαγές σε άτομα με μητέρες που είχαν την ασθένεια», υπογραμμίζει η επικεφαλής της μελέτης, Δρ. Sylvia Villeneuve από το Πανεπιστήμιο McGill του Μοντρεαλ.
Ποιος ο ρόλος της μητέρας
Οι ειδικοί εκτιμούν ότι τα άτομα με μητέρες που είχαν άνοια θα μπορούσαν να διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο λόγω συγκεκριμένων μιτοχονδρίων, μικροσκοπικών δομών στα κύτταρα που παράγουν ενέργεια.
Αυτά κληρονομούνται μόνο από τη μητέρα, αλλά φέρουν το δικό τους DNA, συμπεριλαμβανομένων τυχόν μεταλλάξεων που μπορεί να τα προδιαθέσουν να μην λειτουργήσουν σωστά.
Οι ερευνητές θεώρησαν επίσης ότι ο κίνδυνος μπορεί να σχετίζεται με σφάλματα στο χρωμόσωμα Χ, το οποίο μεταβιβάζεται πάντα από τη μητέρα.
Οι πατέρες μπορούν επίσης να περάσουν ένα χρωμόσωμα Χ, ωστόσο αυτό συμβαίνει μόνο στο 50% των νεογνών.
Άλλοι παράγοντες που αυξάνουν τον κίνδυνο Αλτσχάιμερ
Έως και 55 εκατομμύρια προβλεπόμενες περιπτώσεις άνοιας παγκοσμίως έως το 2050 θα μπορούσαν να καθυστερήσουν ή να αποφευχθούν.
Στα πλαίσια της μελέτης που δημοσιεύθηκε στο ακαδημαϊκό περιοδικό The Lancet Public Health, οι ερευνητές είχαν υπολογίσει ότι το 40% των περιπτώσεων άνοιας σχετίζονταν με 12 παράγοντες κινδύνου, οι οποίοι θα μπορούσαν να ελαχιστοποιηθούν:
- Χαμηλότερη εκπαίδευση.
- Υψηλή αρτηριακή πίεση.
- Προβλήματα ακοής.
- Κάπνισμα.
- Παχυσαρκία.
- Κατάθλιψη.
- Καθιστική ζωή.
- Διαβήτης.
- Περιορισμένη κοινωνική επαφή.
- Υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ.
- Τραυματική εγκεφαλική βλάβη.
- Μόλυνση του αέρα.
Η έγκαιρη παρέμβαση, σε συνδυασμό με υγιεινές συνήθειες, μπορούν να μειώσουν σημαντικά τον κίνδυνο εμφάνισης Αλτσχάιμερ και να βελτιώσουν την ποιότητα ζωής συνολικά.
