Η αλήθεια είναι ότι κάποιες φορές όταν κλαίμε, θέλουμε να μείνουμε μόνοι μας. Μπορεί να ντρεπόμαστε κιόλας να μας βλέπει κάποιος άλλος να εκδηλώνουμε με αυτόν τον τρόπο τα δυσάρεστα συναισθήματά μας. Ωστόσο έρευνα έρχεται να αποδείξει πως δεν πρέπει να νιώθουμε έτσι και πως το κλάμα μπροστά σε άλλους μπορεί να είναι ωφέλιμο.
Μπορεί να θέλουμε να κλάψουμε, γιατί μας έχει συμβεί κάτι δυσάρεστο, όπως το να χάσουμε κάποιον αγαπημένο μας, να έχουμε αποτύχει σε μία συνέντευξη για μια εξαιρετικά σημαντική δουλειά στην οποία ποντάραμε πολλά, να έχουμε απολυθεί ή να έχουμε χωρίσει με το έτερόν μας ήμισυ.
Μπορεί απλώς να είμαστε πιεσμένοι από την καθημερινότητα και να θέλουμε να ξεσπάσουμε ή να βλέπουμε μια ταινία με θέμα που μας αγγίζει και να συγκινηθούμε.
Όποιος και αν είναι ο λόγος, το κλάμα είναι μία εκδήλωση των δυσάρεστων συναισθημάτων που μας κατακλύζουν, της καταπιεσμένης μας δυσφορίας και σε γενικές γραμμές μας προκαλεί ανακούφιση.
Όμως υπάρχουν και φορές που παρότι κλαίμε, δεν ανακουφιζόμαστε και τόσο, πιθανόν μάλιστα να νιώθουμε πιο άσχημα, μουδιασμένοι και ευάλωτοι ή απομονωμένοι, μόνοι και αβοήθητοι.
Αυτό μπορεί να συμβαίνει γιατί δεν ήταν κάποιος εκεί να μοιραστούμε τον πόνο μας, ακόμη και αν αυτό σήμαινε ότι θα μας έβλεπε να κλαίμε. Είναι πιθανόν δηλαδή να αισθανθούμε χειρότερα και όχι καλύτερα αμέσως μετά από ένα μοναχικό επεισόδιο κλάματος.
Σύμφωνα με μελέτη, μάλιστα, που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Journal of Research in Personality, και εξέτασε επεισόδια κλάμματος σε 97 γυναίκες, τα δακρύβρεχτα περιστατικά γενικά ακολουθούνταν από κανένα ή χειρότερο συναίσθημα, ενώ μόνο το 30% των επεισοδίων συσχετίστηκαν με βελτίωση της διάθεσης.
Μας «αγγίζουν» τα δάκρυα, σύμφωνα με έρευνα
Διεθνής έρευνα που εξέτασε την επίδραση του κλάματος μπροστά σε άλλους δείχνει κάτι τελείως διαφορετικό.
Η συγκεκριμένη μελέτη δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Journal of Experimental Social Psychology, διεξήχθη σε 41 χώρες και είναι η πιο εκτεταμένη σχετικά με το εν λόγω ζήτημα.
Οι συμμετέχοντες σε αυτή κλήθηκαν να δουν φωτογραφίες ανθρώπων με δάκρυα και τις ίδιες εικόνες χωρίς δάκρυα. Δημιουργήθηκαν, λοιπόν, τρεις καταστάσεις.
- Στην πρώτη, το πρόσωπο είχε μόλις ενημερωθεί από το ταίρι του ότι ήθελε να τερματίσουν τη σχέση τους.
- Στη δεύτερη, το μήνυμα έλεγε ότι το πρόσωπο είχε λάβει πρόταση γάμου από τον ή τη σύντροφό του.
- Στην ουδέτερη κατάσταση, το πρόσωπο φερόταν να κόβει κρεμμύδια!
Σε όλες τις καταστάσεις, τα ορατά δάκρυα, ανεξαρτήτως του λόγου που τα είχε προκαλέσει, είχαν ως αποτέλεσμα οι συμμετέχοντες να είναι πιο πρόθυμοι να προσφέρουν συναισθηματική υποστήριξη στο άτομο που εμφανιζόταν στην εικόνα.
Δάκρυα και ενσυναίσθηση, τι έδειξε η έρευνα
Από την παραπάνω έρευνα φαίνεται ότι τα δάκρυα ενεργοποιούν την ενσυναίσθηση, το συναίσθημα δηλαδή που μας κάνει να συμπάσχουμε.
Αυτό που προκαλείται μέσα μας όταν βλέπουμε ή φανταζόμαστε την εσωτερική κατάσταση κάποιου άλλου και όταν κατανοούμε την ίδια στιγμή ότι η δική μας συναισθηματική κατάσταση έχει προκληθεί από αυτήν του άλλου προσώπου.
Η ενσυναίσθηση είναι που μας ωθεί να προσφέρουμε υποστήριξη ή παρηγοριά στους άλλους.
Η ένταση των θετικών αντιδράσεων μπορεί να διαφέρει ανάλογα με τις συνθήκες και την προσωπικότητα του παρατηρητή, φυσικά.
Όσον αφορά στον τρόπο έκφρασης των δυσάρεστων συναισθημάτων μας, το στεναχωρημένο πρόσωπο, τα υγρά μάτια και η έλλειψη φωνής συγκινούν περισσότερο τους ανθρώπους.
Από την άλλη, το δυνατό κλάμα ή οι ήχοι γκρίνιας συχνά δυσκολεύουν τον παρατηρητή να προσεγγίσει με ενσυναίσθηση.
Όταν έκλαψε ο… Χίτλερ
Υπάρχει μια ισχυρή προκατάληψη ότι οι άνθρωποι που κλαίνε μπροστά σε άλλους θεωρούνται αδύναμοι και ανίκανοι.
Στα κινούμενα σχέδια που διανεμήθηκαν κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου στις κατεχόμενες περιοχές, ο Χίτλερ απεικονιζόταν ως «κλαψιάρης».
Με αυτόν τον τρόπο, οι Σύμμαχοι προσπαθούσαν να ενισχύσουν το ηθικό στις κατεχόμενες περιοχές.
Η ισχυρή αυτή προκατάληψη όμως εξακολουθεί να υπάρχει και στις ορατές εκδηλώσεις συναισθημάτων από άντρες και η επίδραση αυτής της προκατάληψης στους νέους μπορεί να είναι καταστροφική.
Ωστόσο, έρευνες αποδεικνύουν ότι πρέπει να σπάσει αυτό το στερεότυπο, μιας και οι άνθρωποι που κλαίνε θεωρούνται από τους άλλους πιο θερμοί και αξιόπιστοι, ενώ το κλάμα φαίνεται να μας συνδέει πιο βαθιά με τους γύρω μας.
Σκεφτείτε για λίγο ποιοι είναι αυτοί που έχουμε συνηθίσει να τους βλέπουμε να κλαίνε; Τα στερεότυπα θέλουν τις γυναίκες πιο ευάλωτες σε τέτοιες συμπεριφορές, το ίδιο βέβαια και τα παιδιά ή άτομα με αδύναμο χαρακτήρα, χωρίς εξουσία ή κύρος.
Ένας γιατρός που κλαίει μέσα στην άσπρη του στολή, η οποία του δίνει κύρος, ένας πολιτικός που δακρύζει σε μία δημόσια ομιλία, οποιοσδήποτε σε όποια θέση και αν βρίσκεται, όχι μόνο είναι πολύ πιθανόν να λυγίσει, όχι μόνο δικαιούται να αισθάνεται άσχημα και να εκφράζεται όπως επιθυμεί, ακόμη και κλαίγοντας, αλλά έτσι μπορεί να γίνει και περισσότερο συμπαθής.
Πώς αντιμετωπίζουμε κάποιον που κλαίει
Αυτό που πρέπει να κάνουμε όταν βλέπουμε κάποιον να κλαίει είναι να προσπαθήσουμε να καταλάβουμε σε ποιον τύπο παρηγοριάς ανταποκρίνεται καλύτερα. Αν κάποιος, για παράδειγμα, νιώθει άβολα με μία αγκαλιά, τότε σίγουρα δεν χρειάζεται να το επιχειρήσουμε.
Γενικά πάντως η σωστή αντιμετώπιση είναι να επικυρώνουμε τα συναισθήματά του, δείχνοντας κατανόηση, να αναγνωρίσουμε δηλαδή τη δυσφορία του άλλου και να μην υποτιμήσουμε αυτό που αισθάνεται, ούτε να αδιαφορήσουμε, αλλά να του προσφέρουμε ένα ασφαλές περιβάλλον για να εξερευνήσει αυτό που νιώθει.
