Οι άνθρωποι δεν είναι μόνο πρόσωπα – είναι καθρέφτες. Στις λέξεις τους, στα βλέμματά τους, στις κινήσεις που μας πληγώνουν, μας συγκινούν, μας εμπνέουν ή μας ταρακουνούν αντανακλάται το μέσα μας. Η θεωρία του καθρέφτη (mirror theory) βασίζεται στην ιδέα ότι οι άνθρωποι και οι καταστάσεις που μας προκαλούν έντονα συναισθήματα λειτουργούν σαν καθρέφτες του εσωτερικού μας κόσμου.
«Καθρέφτη, καθρεφτάκι μου»
Ό,τι μας ενοχλεί στους άλλους ίσως είναι κάτι που υπάρχει και σε εμάς, αλλά δεν το έχουμε αποδεχτεί ή αναγνωρίσει πλήρως. Ό,τι θαυμάζουμε στους άλλους είναι συχνά κάτι που θέλουμε να αποκτήσουμε ή κάτι που ήδη έχουμε αλλά δεν του δίνουμε αρκετή αξία.
Οι αντιδράσεις μας στις συμπεριφορές των άλλων είναι ενδείξεις για το τι χρειάζεται θεραπεία, αποδοχή ή ανάπτυξη. Για παράδειγμα, αν κάποιος σε εκνευρίζει επειδή είναι αλαζόνας, ίσως υπάρχει ένα κομμάτι μέσα σου που φοβάται να εκφράσει τη δύναμη ή την αυτοπεποίθηση. Ίσως έχεις υπάρξει αλαζόνας στο παρελθόν και δεν έχεις συγχωρέσει στον εαυτό σου.
Αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να κατηγορείς τον εαυτό σου για ό,τι νιώθεις, αλλά να χρησιμοποιείς τις διαπροσωπικές αλληλεπιδράσεις σαν εργαλεία αυτογνωσίας. Αντί να λες “ο άλλος φταίει”, μπορείς να αναρωτηθείς «Γιατί με επηρεάζει αυτός ο άνθρωπος τόσο;».
Αυτός ο τρόπος σκέψης μπορεί να σε βοηθήσει να κατανοήσεις καλύτερα τον εαυτό σου, να επουλώσεις πληγές και να καλλιεργήσεις περισσότερη ενσυναίσθηση.
Προβολή, ένας μηχανισμός άμυνας
Ο όρος γεννήθηκε από τον Φρόιντ, ο οποίος τον δανείστηκε από τη νευρολογία και αναφέρεται ως η ικανότητα των νευρώνων να μεταδίδουν ερεθίσματα από το ένα επίπεδο του νευρικού συστήματος στο άλλο.
Η προβολή είναι ένας μηχανισμός άμυνας που περιγράφει πώς το μυαλό μας μεταθέτει συναισθήματα, επιθυμίες ή χαρακτηριστικά που δεν αντέχουμε να αναγνωρίσουμε στον εαυτό μας… στους άλλους.
Με άλλα λόγια, δεν βλέπω κάτι μέσα μου, επειδή δεν μπορώ να το αντέξω ή να το παραδεχτώ, οπότε το βλέπω έξω από μένα.
Η προβολή δεν είναι «κακή». Είναι ανθρώπινη.
Εύκολα μπορεί να δεις πότε κάποιος κάνει προβολή. Ωστόσο είναι δύσκολο να αντιληφθείς ότι το κάνεις εσύ ο ίδιος, καθώς γίνεται ασυνείδητα.
Πώς θα το καταλάβεις;
- Νιώθεις πληγωμένος/η, κρατάς αμυντική στάση ή είσαι ευαίσθητος/η απέναντι σε κάτι που είπε κάποιος ή έκανε.
- Είσαι έτοιμος/η να ρίξεις φταίξιμο
- Δυσκολεύεσαι να είσαι αντικειμενικός/η και να μπεις στα παπούτσια του άλλου.
- Εντοπίζεις ότι είναι πλέον ένα μοτίβο συμπεριφοράς.
Αν νιώθεις ότι δυσκολεύεσαι με έντονα συναισθήματα ή διαπροσωπικά ζητήματα που επηρεάζουν την καθημερινότητά σου, μην διστάσεις να απευθυνθείς σε έναν ψυχολόγο ή ψυχοθεραπευτή. Η φροντίδα του εαυτού μας είναι δείγμα δύναμης, όχι αδυναμίας.
