Έχετε αναρωτηθεί σε τι άλλο μπορεί να ωφελεί η εκμάθηση μιας δεύτερης γλώσσας, εκτός από το να μπορούμε να παραγγείλουμε το γεύμα μας στις διακοπές στο εξωτερικό ή στο να έχουμε τη δυνατότητα να διαβάσουμε ξένη λογοτεχνία; Νέα μελέτη δείχνει ότι μπορεί να μας προστατεύσει σε ένα βαθμό ακόμη και από το Αλτσχάιμερ.
Οι επιστήμονες έχουν παρατηρήσει για χρόνια ότι ορισμένοι άνθρωποι διατηρούν τις γνωστικές τους ικανότητες, παρά τις σημαντικές βλάβες που μπορεί να έχουν προκληθεί στον εγκέφαλό τους.
Στην πρόσφατη μελέτη, που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό Bilingualism: Language and Cognition, βρέθηκαν στοιχεία που αποκαλύπτουν πως η ομιλία δύο ή περισσοτέρων γλωσσών μπορεί να ενισχύσει αυτή την ανθεκτικότητα, σε άτομα με Αλτσχαίμερ.
Η ασθένεια αυτή αντιπροσωπεύει περίπου τα δύο τρίτα των περιπτώσεων άνοιας σε παγκόσμιο επίπεδο και συνήθως προοδεύει από την υποκειμενική γνωστική έκπτωση σε ήπια γνωστική εξασθένηση, προτού να εξελιχθεί πλήρως.
Αυτή η πρόοδος συνήθως συνοδεύεται από συρρίκνωση του εγκεφάλου, ιδιαίτερα στον μεσαίο κροταφικό λοβό, που περιλαμβάνει τον ιππόκαμπο, μια περιοχή απαραίτητη για τη δημιουργία νέων αναμνήσεων.
Προηγούμενες μελέτες υπέδειξαν ότι τα δίγλωσσα άτομα μπορεί να παρουσιάσουν καθυστέρηση 4-5 ετών στην εμφάνιση των συμπτωμάτων του Αλτσχάιμερ, σε σχέση με εκείνα που μιλούν μόνο μία γλώσσα.
Ωστόσο, το πώς ακριβώς η δίγλωσση ικανότητα προστατεύει από τη γνωστική έκπτωση δεν έχει κατανοηθεί πλήρως.
Πώς επηρεάζει η διγλωσσία τους ασθενείς με Αλτσχάιμερ
Αυτή η νέα έρευνα εξετάζει τις διαφορές στην εγκεφαλική δομή μεταξύ δίγλωσσων και ατόμων που μιλούν μόνο μία γλώσσα, κατά τα διάφορα στάδια της εξέλιξης της νόσου.
Η ερευνητική ομάδα ανέλυσε δεδομένα από 364 συμμετέχοντες σε δύο μεγάλες μελέτες. Οι συμμετέχοντες κυμαίνονταν από άτομα με υγιή γνωστική λειτουργία έως άτομα με υποκειμενική γνωστική έκπτωση, ήπια γνωστική εξασθένηση και Αλτσχάιμερ.
Χρησιμοποιώντας απεικονίσεις του εγκεφάλου, οι ερευνητές μέτρησαν το πάχος και τον όγκο συγκεκριμένων περιοχών του εγκεφάλου που σχετίζονται με την επεξεργασία της γλώσσας και περιοχών που συνήθως πλήττονται από την νόσο.
Αυτό που ήθελαν να κατανοήσουν ήταν εάν παρατηρούνταν σημάδια ότι στα δίγλωσσα άτομα υπήρχε περισσότερος νευρικός ιστός σε περιοχές που σχετίζονται με τη γλώσσα και αν αυτά τα άτομα διατηρούσαν τις γνωστικές τους λειτουργίες, παρά τη σημαντική φθορά του εγκεφάλου τους.
Σε αντίθεση με ορισμένες παλαιότερες μελέτες, τα δίγλωσσα άτομα δεν έδειξαν να έχουν περισσότερο νευρικό ιστό στις περιοχές αυτές, σε σχέση με τα άτομα που μιλούσαν μόνο μία γλώσσα.
Ωστόσο, εμφανίστηκε μια διαφορά όταν εξετάστηκαν οι ιππόκαμποι, μία από τις πρώτες περιοχές που πλήττονται από το Αλτσχάιμερ.
Οι μεγαλύτεροι σε ηλικία ασθενείς που δεν μιλούσαν δεύτερη γλώσσα, παρουσίασαν σημαντική μείωση του όγκου του ιππόκαμπού τους, σε σχέση με εκείνους με ήπια εξασθένηση, ακολουθώντας το αναμενόμενο μοτίβο φθοράς του εγκεφάλου.
Από την άλλη, όμως, οι δίγλωσσοι ασθενείς έδειξαν διαφορετικό μοτίβο. Συγκεκριμένα, οι όγκοι του ιππόκαμπού τους δεν ήταν σημαντικά μικρότεροι από εκείνους των δίγλωσσων με ήπια γνωστικά προβλήματα.
Ενώ οι εγκέφαλοι των ατόμων που μιλούσαν μία γλώσσα, παρουσίασαν προοδευτική συρρίκνωση καθώς η ασθένεια εξελισσόταν, οι εγκέφαλοι των δίγλωσσων φαινόταν να διατηρούν τον όγκο του ιππόκαμπου, παρά την πρόοδο της ασθένειας.
Ο ιππόκαμπος είναι κρίσιμος για τη δημιουργία νέων αναμνήσεων και η φθορά του συνδέεται στενά με την απώλεια μνήμης.
Εάν η δίγλωσση ικανότητα βοηθά στη διατήρηση του όγκου του ιππόκαμπου, αυτό μπορεί να εξηγήσει γιατί κάποιες μελέτες έχουν βρει καθυστέρηση στην εμφάνιση των συμπτωμάτων στους δίγλωσσους ασθενείς.
Χρειάζεται να μιλάμε τη δεύτερη γλώσσα άπταιστα;
Οι δίγλωσσοι συμμετέχοντες προέρχονταν από διάφορα υπόβαθρα, με περίπου το 38% να αναφέρει τα Αγγλικά ως πρώτη γλώσσα, το 39% τα Γαλλικά και οι υπόλοιποι να αναφέρουν διάφορες άλλες γλώσσες.
Περίπου το 68% γνώριζαν δύο γλώσσες, το 22% τρεις και κάποιοι συμμετέχοντες ανέφεραν ότι γνώριζαν έως και επτά γλώσσες.
Ενδιαφέρον παρουσίασε ότι πολλοί δίγλωσσοι συμμετέχοντες μπορούσαν να χαρακτηριστούν ως «όψιμοι δίγλωσσοι», δηλαδή εκείνοι που έμαθαν τη δεύτερη γλώσσα μετά την ηλικία των 5 ετών, με μέτριο επίπεδο δεξιοτήτων σε αυτή τη γλώσσα.
Τα πιθανά οφέλη του δίγλωσσου εγκεφάλου μπορεί να μην περιορίζονται σε εκείνους που μεγάλωσαν μιλώντας πολλές γλώσσες ή είναι ιδιαίτερα άπταιστοι στη δεύτερη γλώσσα τους. Ακόμα και η εκμάθηση μιας δεύτερης γλώσσας αργότερα στη ζωή μας και η επίτευξη μέτριας δεξιότητας στη γλώσσα αυτή συμβάλλει στη γνωστική ανθεκτικότητα.
Τα οφέλη της εκμάθησης μιας δεύτερης γλώσσας επεκτείνονται πολύ πέρα από τις επικοινωνιακές ικανότητες. Οι νοητικές απαιτήσεις της διαχείρισης πολλαπλών γλωσσών μπορεί να βοηθήσουν ακόμη και στην ανάπτυξη ενός πιο ανθεκτικού εγκεφάλου, που είναι καλύτερα προετοιμασμένος να αντέξει τις προκλήσεις της γήρανσης και της πιθανής ασθένειας.
Αν διστάζετε, λοιπόν, να ξεκινήσετε μαθήματα Ισπανικών ή να φρεσκάρετε τα Γαλλικά σας, ξανασκεφτείτε το, ποτέ δεν είναι αργά!
