Η αβεβαιότητα είναι παντού γύρω μας. Την αισθανόμαστε συχνά για πολλά πράγματα που μας συμβαίνουν. Δεν είμαστε σίγουροι αν θα μας κρατήσουν στη νέα δουλειά, δεν ξέρουμε από τι προέρχεται ο βήχας μας, είναι πιθανό τα χρήματα να μη μας φτάσουν μέχρι το τέλος του μήνα για τα πάγια έξοδά μας.
Ο φόβος για το άγνωστο είναι ένας από τους λόγους που έχουμε άγχος. Ανησυχούμε, γιατί δεν γνωρίζουμε τι θα συμβεί, δεν ξέρουμε τι εξέλιξη θα έχει το καθετί, τι να περιμένουμε από τους άλλους στις σχέσεις μας, ποιες θα είναι οι αλλαγές στην κοινωνία και πόσο αυτές θα μας επηρεάσουν.
Η αβεβαιότητα μπορεί να μας κάνει ανήσυχους, φοβισμένους και θυμωμένους και αυτό είναι απολύτως φυσικό. Όταν δεν είμαστε βέβαιοι τι θα ακολουθήσει ή τι ευθύνεται για κάτι που έχει γίνει, νιώθουμε ότι δεν έχουμε τον έλεγχο. Αυτό είναι λογικό να μας γεννά δυσάρεστα συναισθήματα.
Ο εγκέφαλός μας βλέπει την αβεβαιότητα ως κίνδυνο, καθώς δεν είναι δυνατόν να γνωρίζουμε τι έρχεται και ίσως αυτό να είναι κάτι που μας απειλεί. Αυτό έχεις τις ρίζες του στους προγόνους μας, οι οποίοι έπρεπε να είναι προσεκτικοί σε απρόβλεπτες καταστάσεις για να παραμείνουν ασφαλείς.
Ωστόσο, δεν χρειάζεται να πανικοβαλλόμαστε, μιας και υπάρχει τρόπος να αξιολογήσουμε ήρεμα την όποια αβέβαιη κατάσταση, να μάθουμε να διαχειριζόμαστε όλα τα πιθανά σενάρια που μας τρομάζουν και έτσι να μειώσουμε σημαντικά τα επίπεδα άγχους μας.
Το… βέβαιο είναι ότι δεν μπορούμε να εξαλείψουμε την αβεβαιότητα, αλλά μπορούμε να ενισχύσουμε την ικανότητά μας να την αντιμετωπίσουμε!
Αντοχή στην αβεβαιότητα
Η αντίδραση όλων στην αβεβαιότητα δεν είναι ίδια. Ορισμένοι άνθρωποι μπορούν να αντέξουν την αβεβαιότητα περισσότερο από άλλους, όμως το σίγουρο είναι ότι όσο περισσότερη αβεβαιότητα αντιμετωπίζουμε στην καθημερινότητά μας, τόσο μεγαλύτερο είναι το άγχος μας.
Σε σχετική μελέτη, οι συμμετέχοντες που ενημερώθηκαν ότι είχαν 50% πιθανότητα να πονέσουν, ήταν πιο αγχωμένοι, ενώ εκείνοι που ενημερώθηκαν ότι είχαν είτε μηδενική πιθανότητα είτε 100% πιθανότητα ήταν οι λιγότερο αγχωμένοι.
Σε μια παρόμοια μελέτη στο Scandinavian Journal of Pain, διαπιστώθηκε κάτι πολύ ενδιαφέρον. Οι συμμετέχοντες που δεν άντεχαν με τίποτα την αβεβαιότητα δήλωσαν ότι είχαν χειρότερα αποτελέσματα στην ένταση του πόνου. Αυτό μας δείχνει ότι η μη ανεκτικότητα στην αβεβαιότητα επηρεάζει τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε τον πόνο.
Τι κάνουμε, όμως, όταν είμαστε αβέβαιοι για το μέλλον ή τις επιλογές μας; Στην έρευνα, αναφέρθηκαν δύο μη βοηθητικές αντιδράσεις. Μερικοί αποφεύγουν καταστάσεις στις οποίες υπάρχει αβεβαιότητα, ενώ άλλοι γίνονται υπερβολικά επιφυλακτικοί.
Ας μην υπερβάλλουμε…
Ένας γονιός που ανησυχεί πάρα πολύ για την πιθανότητα να πέσει το παιδί του θύμα σχολικού εκφοβισμού, θα μπορούσε αντί να αγχώνεται τόσο, να δράσει πιο ενεργά, πιθανόν συζητώντας την ανησυχία τους με άλλους γονείς ή ρωτώντας τους δασκάλους του παιδιού του για πληροφορίες σχετικά με τη μέριμνα του σχολείου για αυτό το ζήτημα. Θα μπορούσε ακόμη να προσπαθήσει να είναι κοντά στο παιδί όσο γίνεται, στηρίζοντάς το, ώστε να το βοηθήσει να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά μία τέτοια ενδεχόμενη κατάσταση.
Δεν μπορεί όμως να προβλέψει αν θα συμβεί σίγουρα αυτό που φοβάται ή να ελέγξει τα πάντα, καθώς δεν είναι στο σχολείο μαζί με το παιδί του. Με άλλα λόγια, δεν περνάνε όλα από το δικό του χέρι, κάποια πράγματα δυστυχώς είναι πιθανό να συμβούν έτσι και αλλιώς. Μία ακόμη πιο δραστική προσέγγιση, που θα είχε αν αφηνόταν στον πανικό του, κατά την οποία θα απέσυρε το παιδί από το σχολείο μόνο και μόνο εξαιτίας του φόβου του μήπως κάποια στιγμή συμβεί αυτό που φαντάζεται, θα ήταν υπερβολική.
Η έλλειψη ελέγχου είναι που μας δημιουργεί δυσφορία και άγχος και μας οδηγεί πολλές φορές σε απερίσκεπτες πράξεις. Όταν συμβιβαστούμε με το γεγονός ότι δεν μπορούμε να τα ελέγξουμε όλα, τα πράγματα θα είναι πολύ πιο εύκολα.
Ας πούμε, πλένοντας τα χέρια μας εμμονικά ή αποφεύγοντας κοινωνικές συγκεντρώσεις, και πάλι δεν είναι σίγουρο ότι δεν θα κολλήσουμε κάποιον ιό. Το μόνο που καταφέρνουμε είναι να περιοριζόμαστε, να καταπιεζόμαστε και να απομονωνόμαστε από τους άλλους, έχοντας διαρκώς αγχωτικές σκέψεις.
Αυτό που μπορούμε να σκεφτούμε είναι πως ακόμη και αν κολλήσουμε κάποιον ιό, θα προσπαθήσουμε να το διαχειριστούμε όσο καλύτερα γίνεται, μέχρι να αναρρώσουμε.
Η αβεβαιότητα συνδέεται με τον φόβο για το άγνωστο, για το μέλλον, για αυτό που θα έρθει και που δεν ξέρουμε τι θα φέρει. Το μυστικό για να μην μας κυριεύει το άγχος της αβεβαιότητας είναι η ουσιαστική παραμονή μας στο παρόν!
