Πολλές δεκαετίες τώρα, οι ψυχολόγοι μελετούν τη θεωρία της προσκόλλησης. Το πώς δηλαδή οι άνθρωποι δημιουργούν συναισθηματικούς δεσμούς, αναζητούν εγγύτητα και διαχειρίζονται την απόσταση στις σχέσεις τους. Όσοι αναπτύσσουν τη λεγόμενη «ασφαλή προσκόλληση», τείνουν να αισθάνονται ασφαλείς ενώ εκείνοι με αγχώδη μορφή προσκόλλησης, ενδέχεται να επιθυμούν την εγγύτητα, ωστόσο συχνά ανησυχούν για την απόρριψη ή την απώλεια. Όπως και με τους ανθρώπινους δεσμούς, έτσι και με τα κατοικίδια δημιουργούμε σχέσεις προσκόλλησης, ασφαλείς και μη.
Πιο απλά, κάποιοι από εμάς δημιουργούμε ασφαλείς δεσμούς, βρίσκοντας ανακούφιση στο κατοικίδιό μας και βλέποντάς το ως πηγή συντροφιάς. Άλλοι όμως βιώνουν υπερβολική ανησυχία, αγωνία και αυξημένη ανάγκη για επιβεβαίωση όταν απομακρύνονται από το κατοικίδιό τους.
Σε πρόσφατη έρευνα, οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι το άγχος προσκόλλησης σχετίζεται έντονα με τα συμπτώματα κατάθλιψης στους ιδιοκτήτες. Αυτό υποδηλώνει ότι η ευημερία δεν αφορά απλά το να έχει κανείς ένα κατοικίδιο, αλλά την ποιότητα του δεσμού του μαζί του.
«Οι ισχυροί δεσμοί δεν είναι πάντα υγιείς»
Η ερευνητική ομάδα θέλησε να εξετάσει αν ο τρόπος με τον οποίο οι άνθρωποι συνδέονται με τα κατοικίδιά τους έχει μετρήσιμο αντίκτυπο στην ψυχική τους ευημερία.
Αφού συλλέχθηκαν δεδομένα για πάνω από 1.000 ιδιοκτήτες κατοικιδίων στις Η.Π.Α. σχετικά με την εγγύτητά τους με τα κατοικίδια τους, πόσο συχνά συμμετείχαν σε δραστηριότητες όπως παιχνίδι, αγκαλιές ή κοινό χρόνο και αν ένιωθαν ασφαλείς ή ανήσυχοι στη σχέση τους μαζί τους, μετρήθηκαν τα συμπτώματα κατάθλιψης.
Τα αποτελέσματα αποκάλυψαν ένα σαφές μοτίβο: Το υψηλότερο άγχος προσκόλλησης με το κατοικίδιο ήταν ο ισχυρότερος παράγοντας πρόβλεψης των συμπτωμάτων κατάθλιψης. Με άλλα λόγια, οι άνθρωποι που ένιωθαν υπερβολική εξάρτηση από τα κατοικίδιά τους, ανησυχώντας συνεχώς για το αν θα απομακρυνθούν από αυτά ή αν το κατοικίδιο τους τους αγαπούσε, είχαν μεγαλύτερη πιθανότητα να βιώσουν συμπτώματα κατάθλιψης.
Προς έκπληξη των επιστημόνων, το γεγονός ότι κάποιος νιώθει συναισθηματικά κοντά με το κατοικίδιό του δεν ήταν αρκετό για να προβλέψει καλύτερη ψυχική υγεία. Ενώ κάποιοι μπορεί να υποθέσουν ότι ένας ισχυρότερος δεσμός με το κατοικίδιο οδηγεί αυτόματα σε μεγαλύτερη ευημερία, τα ευρήματα υποδεικνύουν ότι η ποιότητα της προσκόλλησης είναι πιο σημαντική από την έντασή της.
Οι άνθρωποι με ασφαλείς σχέσεις με τα κατοικίδιά τους ανέφεραν ευτυχία, ενώ εκείνοι με υψηλότερο άγχος προσκόλλησης βίωναν αγωνία.
Οι τακτικές αλληλεπιδράσεις με τα κατοικίδια συνδέονταν με πιο ισχυρούς και ασφαλείς δεσμούς ανθρώπου-κατοικίδιου. Παρόλα αυτά, η συχνότητα των αλληλεπιδράσεων δεν προέβλεψε σημαντικά τα αποτελέσματα στην ψυχική υγεία. Αυτό ενισχύει την ιδέα ότι η συναισθηματική ασφάλεια στη σχέση και όχι μόνο η συχνότητα της αλληλεπίδρασης, είναι αυτό που έχει μεγαλύτερη σημασία για την ψυχική υγεία.
Ενδιαφέρον είναι το γεγονός ότι οι άνθρωποι που είχαν και γάτα και σκύλο ανέφεραν περισσότερα συμπτώματα κατάθλιψης σε σύγκριση με εκείνους που είχαν μόνο έναν τύπο κατοικίδιου. Ίσως αυτό να εξηγείται από το γεγονός ότι η διαχείριση πολλών κατοικίδιων μπορεί να προσθέτει άγχος ή να αυξάνει το βάρος της φροντίδας.
Πώς οι σχέσεις με τα κατοικίδια διαμορφώνουν την ψυχική μας υγεία
Τα αποτελέσματα υπογραμμίζουν ότι η κατοχή κατοικίδιου δεν είναι μια λύση που ταιριάζει σε όλους όσον αφορά την ψυχική υγεία. Ο τρόπος με τον οποίο οι άνθρωποι συνδέονται με τα κατοικίδιά τους – αν νιώθουν συναισθηματικά ασφαλείς ή βιώνουν άγχος στη σχέση – μπορεί να είναι εξίσου σημαντικός με την ίδια την κατοχή κατοικίδιου.
Οι ερευνητές τονίζουν πως η μελέτη αυτή δεν υποδηλώνει ότι οι άνθρωποι πρέπει να σταματήσουν να αναζητούν συναισθηματική υποστήριξη από τα κατοικίδια. Αντίθετα, αναδεικνύει πώς ο τρόπος με τον οποίο συνδεόμαστε με τα κατοικίδιά μας μπορεί να επηρεάσει την ευημερία με τρόπους που ίσως δεν συνειδητοποιούμε πάντα.
Για εκείνους που βασίζονται στα κατοικίδιά τους για συναισθηματική υποστήριξη, η αναγνώριση αυτών των μοτίβων μπορεί να βοηθήσει στη δημιουργία ενός δεσμού που να είναι καθησυχαστικός και όχι αγχωτικός. Τα κατοικίδια μπορούν να προσφέρουν βαθιά συναισθήματα, αλλά η φροντίδα τους συνοδεύεται και από προκλήσεις. Η ανασκόπηση τόσο των χαρών όσο και των ευθυνών της κατοχής κατοικίδιου μπορεί να βοηθήσει στην ενίσχυση του δεσμού ανθρώπου-ζώου, υποστηρίζοντας την ευημερία τόσο των κατοικίδιων όσο και των ιδιοκτητών τους.
