Σύμφωνα με επίσημες πληροφορίες από τις Βρυξέλλες, η Ευρωπαϊκή Ένωση ετοιμάζεται να εφαρμόσει μία από τις πιο σημαντικές ρυθμιστικές παρεμβάσεις των τελευταίων ετών, προχωρώντας προς την πλήρη απαγόρευση των ουσιών PFAS (περφλουοροαλκυλιωμένες και πολυφλουοροαλκυλιωμένες ενώσεις) στα καταναλωτικά προϊόντα. Οι συγκεκριμένες χημικές ουσίες, γνωστές και ως «αιώνια χημικά», αποτελούν διαρκή απειλή για το περιβάλλον και τη δημόσια υγεία, λόγω της τεράστιας ανθεκτικότητάς τους στη βιοδιάσπαση.
Τι είναι οι PFAS και γιατί προκαλούν ανησυχία
Οι PFAS είναι μια τεράστια ομάδα με πάνω από 9.000 συνθετικές ενώσεις, που χρησιμοποιούνται ευρέως στη βιομηχανία για τις ιδιότητές τους: αντοχή στη θερμότητα, στα έλαια και στο νερό.
Βρίσκονται σε καθημερινά προϊόντα όπως:
- αντικολλητικά τηγάνια,
- χάρτινες συσκευασίες τροφίμων,
- αδιάβροχα ρούχα,
- χρώματα, κόλλες και βιομηχανικά υλικά.
Ωστόσο, σε αντίθεση με άλλες χημικές ουσίες, οι PFAS δεν αποδομούνται φυσικά και μπορούν να παραμείνουν στο περιβάλλον, το έδαφος, τα νερά και τους ζωντανούς οργανισμούς για δεκαετίες ή και αιώνες. Επιστημονικές έρευνες αποκαλύπτουν ότι η μακροχρόνια έκθεση σε PFAS σχετίζεται με ηπατικές βλάβες και αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου.
Ηχηρή στήριξη από τα κράτη-μέλη και την επιστημονική κοινότητα
Η αυξανόμενη ανησυχία για τις επιπτώσεις των PFAS έχει οδηγήσει χώρες όπως η Δανία, η Γερμανία, οι Κάτω Χώρες, η Νορβηγία και η Σουηδία να στηρίξουν δυναμικά την πανευρωπαϊκή απαγόρευσή τους. Οι κυβερνήσεις τους υπογραμμίζουν τον κίνδυνο για τη δημόσια υγεία, αφού οι PFAS έχουν ανιχνευθεί ακόμη και σε δείγματα πόσιμου νερού.
Η Επίτροπος Περιβάλλοντος της ΕΕ, Jessika Roswall, αναγνώρισε τις προκλήσεις αυτής της μετάβασης, δηλώνοντας πως η απαγόρευση δεν θα τεθεί σε ισχύ πριν από το επόμενο έτος, ώστε να δοθεί χρόνος στις επιχειρήσεις να προσαρμοστούν και να αναπτύξουν εναλλακτικές λύσεις.
Κόστος για τη βιομηχανία – Όφελος για την κοινωνία
Η πλήρης απαγόρευση των PFAS αναμένεται να έχει θετικά αποτελέσματα για τη δημόσια υγεία και το περιβάλλον, αλλά και σοβαρές συνέπειες για συγκεκριμένους τομείς της βιομηχανίας όπως η κλωστοϋφαντουργία, η βιομηχανία τροφίμων, η ηλεκτρονική και η χημική βιομηχανία. Αυτό δημιουργεί την ανάγκη για ισορροπία μεταξύ περιβαλλοντικής προστασίας και οικονομικής ανταγωνιστικότητας, όπως σημειώνει η Δρ. Maria Kowalska, ειδική σε θέματα ευρωπαϊκής χημικής πολιτικής.
Μέρος της πράσινης στρατηγικής της ΕΕ
Η εν λόγω απαγόρευση εντάσσεται στη γενικότερη στρατηγική της ΕΕ για την κυκλική οικονομία, με στόχο την σταδιακή εξάλειψη τοξικών ουσιών από προϊόντα και διαδικασίες παραγωγής. Πρόκειται για ένα αποφασιστικό βήμα προς ένα ασφαλέστερο και καθαρότερο μέλλον, τόσο για το φυσικό περιβάλλον όσο και για τους πολίτες.
Η απαγόρευση των PFAS ίσως αποδειχθεί μία από τις πιο σημαντικές ρυθμίσεις περιβαλλοντικής πολιτικής της ΕΕ τις τελευταίες δεκαετίες. Με σταθερή επιστημονική στήριξη και πολιτική βούληση, η ΕΕ φιλοδοξεί να προστατεύσει τους πολίτες της και να αναμορφώσει το παραγωγικό της μοντέλο με γνώμονα την υγεία, τη βιωσιμότητα και την καινοτομία.
