Το ταξίδι στο διάστημα είναι μια εμπειρία που πολλοί άνθρωποι ονειρεύονται. Για τους αστροναύτες Μπουτς Γουίλμορ και η Σούνι Γουίλιαμς αυτό το όνειρο έγινε… εφιάλτης όταν αποκλείστηκαν στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό για 9 μήνες. Η αποστολή αρχικά προοριζόταν να διαρκέσει μόνο 8 μέρες, αλλά παρατάθηκε λόγω τεχνικών προβλημάτων στη διαστημική κάψουλα Starliner, με την οποία είχαν ταξιδέψει.
Οι αστροναύτες μεταφέρθηκαν σε φορεία, όπως συνηθίζεται μετά από τόσο μεγάλο διάστημα σε συνθήκες μηδενικής βαρύτητας, ώστε να προσαρμοστούν ξανά στη βαρύτητα της Γης. Θα υποβληθούν σε ιατρικές εξετάσεις πριν συναντήσουν τις οικογένειές τους.
Το ανθρώπινο σώμα εξελίχθηκε για να λειτουργεί στη βαρύτητα της Γης. Έτσι, ο χρόνος στην έλλειψη βαρύτητας του διαστήματος μπορεί να πάρει χρόνια για να ανακάμψει πλήρως.
«Το διάστημα είναι με διαφορά το πιο ακραίο περιβάλλον που έχουν αντιμετωπίσει ποτέ οι άνθρωποι και δεν έχουμε εξελιχθεί για να αντέξουμε αυτές τις ακραίες συνθήκες» αναφέρει στο BBC ο Ντάμιαν Μπέιλι, καθηγητής Πανεπιστήμιο της Νότιας Ουαλίας, ο οποίος μελετά τη ανθρώπινη φυσιολογία.
Πώς επηρεάζεται το σώμα στο διάστημα
Φανταστείτε να περνάτε εβδομάδες στο κρεβάτι, χωρίς να χρειάζεται να σηκωθείτε. Αυτή είναι μια τεχνική που χρησιμοποιούν οι επιστήμονες για να διερευνήσουν τον αντίκτυπο της μηδενικής βαρύτητας. Ακόμη και η παραμονή σε στατική θέση απαιτεί τη χρήση των μυών σε όλο το σώμα για να διατηρηθεί η όρθια στάση. Αυτό δεν ισχύει σε συνθήκες μικροβαρύτητας. Κατά συνέπεια, η έννοια της μυϊκής δύναμης επαναπροσδιορίζεται ελλείψει βαρύτητας.
«Κάθε μήνα, περίπου το 1% των οστών και των μυών τους φθίνει – πρόκειται για επιταχυνόμενη γήρανση» εξήγησε ο καθηγητής.
Αυτό γίνεται εμφανές κατά την επιστροφή στη Γη, γι’ αυτό οι αστροναύτες που ταξιδεύουν στο διάστημα πρέπει να είναι σε άριστη φυσική κατάσταση. Τώρα, οι Σούνι και Μπουτς θα ξεκινήσουν ένα εντατικό πρόγραμμα εκγύμνασης για να ανακτήσουν τη μυϊκή τους μάζα.
Η οστική μάζα θα μπορούσε να πάρει μερικά χρόνια μέχρι να ανακάμψει – αλλά και τότε, υπάρχουν ανεπαίσθητες αλλαγές στον τύπο του οστού που ξαναχτίζουμε μετά την επιστροφή στη Γη, οι οποίες ίσως να μην επιστρέψουν ποτέ πλήρως στο φυσιολογικό.
Ακόμα και οι τύποι καλών βακτηρίων που ζουν στο μικροβίωμα, μεταβάλλονται. Τα υγρά του σώματος επίσης επηρεάζονται σε συνθήκες μικροβαρύτητας. Αντί να ρέουν προς τα πόδια- όπως στη Γη- τα υγρά παρασύρονται προς το στήθος και το πρόσωπο. Το πρήξιμο του προσώπου είναι μια από τις πρώτες αλλαγές που παρατηρούνται στους αστροναύτες. Αυτό μπορεί επίσης να οδηγήσει σε πρήξιμο στον εγκέφαλο καθώς και αλλαγές στα μάτια, συμπεριλαμβανομένων του οπτικού νεύρου, του αμφιβληστροειδούς, ενώ μπορεί να επηρεάσει ακόμα και το σχήμα του ματιού. Αυτό το νευροοφθαλμικό σύνδρομο που σχετίζεται με τις διαστημικές πτήσεις μπορεί να οδηγήσει σε θολή όραση και ενδεχομένως μη αναστρέψιμη βλάβη.
Ο Βρετανός αστροναύτης Τιμ Πικ εξήγησε ότι η επανένταξη στη βαρύτητα της Γης είναι απαιτητική: «Το σώμα σου νιώθει υπέροχα, σαν να είσαι σε διακοπές. Η καρδιά, οι μύες και τα οστά σου έχουν μια ευκολία σε μηδενική βαρύτητα. Αλλά πρέπει να συνεχίσεις να γυμνάζεσαι στο διάστημα, όχι για το διάστημα, αλλά για όταν επιστρέψεις στη Γη. Οι πρώτες δύο ή τρεις μέρες πίσω στη βαρύτητα μπορεί να είναι πραγματικά σκληρές».
«Η αρχική φάση της ανάκτησης της ισορροπίας και της δύναμης για να περπατάς κανονικά και να μην αισθάνεσαι πλέον ζαλάδα, διαρκεί μόλις δύο ή τρεις ημέρες», προσθέτει.
