Με την προσοχή να είναι στραμμένη εδώ και δεκαετίες στα οφέλη της Συναισθηματικής Νοημοσύνης (EQ), εξακολουθούν να υπάρχουν ερωτήματα σχετικά με τις εφαρμογές της και τους τρόπους ενίσχυσής της. Ακούγεται εύλογο γενικά το γεγονός ότι όσο περισσότερο γνωρίζει κανείς τον εαυτό του και τους ανθρώπους γύρω του, τόσο καλύτερα θα κυλά η ζωή του. Ωστόσο, απουσιάζουν λεπτομερείς εξηγήσεις ως προς τους μηχανισμούς μέσω των οποίων το EQ μπορεί να ανοίξει το δρόμο για μεγαλύτερη χαρά και ικανοποίηση στην καθημερινότητα.
Μια εξήγηση είναι ότι η πρόσθετη γνώση που μπορεί να δώσει ένα υψηλό EQ, μεταφράζεται σε βελτιωμένες σχέσεις , οι οποίες ενισχύουν τη συνολική ευημερία. Ακόμα μία είναι ότι η μεγαλύτερη αυτογνωσία προάγει την πληρέστερη κατανόηση των κινήτρων, της συμπεριφοράς και των αξιών μας. Το ερώτημα παραμένει, ωστόσο: ποιοι είναι οι κινητήριοι μηχανισμοί πίσω από τη δυνατότητα του EQ να μας κάνει ευτυχισμένους;
Σύνδεση EQ και ενσυνειδητότητας
Η έρευνα υποστηρίζει ότι το EQ παίζει κεντρικό ρόλο στη σύνδεση μεταξύ της ενσυνειδητότητας και της ψυχικής υγείας. Υπάρχουν τρεις τρόποι με τους οποίους αυτό μπορεί να συμβεί. Πρώτον, καθώς παρατηρεί ένα άτομο τα αυτόματα μοτίβα του, αποκτά αυτογνωσία. Δεύτερον, η ενσυνειδητότητα βοηθά στο να αποδεχτεί κανείς τον εαυτό του και να αναπτύξει μεγαλύτερη αυτοεκτίμηση. Τέλος, μέσω της εκπαίδευσης στην ενσυνειδητότητα, αρχίζει το άτομο να αναγνωρίζει τη σχέση ανάμεσα στον εαυτό του και τους άλλους. Όλα αυτά, «αποτυπώνονται» στο EQ.
Για τις ανάγκες νέας μελέτης, επιστήμονες από το Georgia Institute of Technology έδωσαν σε φοιτητές, με μέσο όρο ηλικίας τα 19 έτη, ένα πρότυπο ερωτηματολόγιο ενσυνειδητότητας με ερωτήσεις όπως: «Όταν κάποιος μου εξιστορεί ένα σημαντικό γεγονός στη ζωή του, νιώθω σαν να έχω ζήσει αυτό το γεγονός εγώ ο ίδιος/η ίδια». Ως μέτρα αποτελέσματος, η ομάδα του Georgia Tech χρησιμοποίησε κλίμακες κατάθλιψης, ισορροπίας θετικών/αρνητικών συναισθημάτων και ικανοποίησης από τη ζωή.
Η εσωτερική εστίαση μετρήθηκε με ερωτήσεις όπως «όταν η διάθεσή μου αλλάζει, βλέπω νέες δυνατότητες» και η εξωτερική εστίαση με προτάσεις όπως «κοιτάζοντας τα χαρακτηριστικά τους, αναγνωρίζω τα συναισθήματα που βιώνουν οι άνθρωποι».
Όπως αποδείχθηκε, σχεδόν όλες οι πτυχές του φάσματος της ενσυνειδητότητας σχετίζονταν με αυξημένη συναισθηματική νοημοσύνη.
«Εξετάζοντας πιο βαθιά τις λεπτομέρειες του στατιστικού μοντέλου, φαίνεται ότι η ενσυνειδητότητα λειτουργεί όχι μόνο επιτρέποντάς μας να κατανοήσουμε τα συναισθήματά μας αλλά και να τα αξιοποιήσουμε», δήλωσαν οι ερευνητές.
Κάτι που αξίζει να αναφερθεί είναι ότι η μελέτη δεν έγινε σε βάθος χρόνου και οι συμμετέχοντες ήταν ηλικίας από 19 έως 22 ετών. Παρόλα αυτά, η δύναμη των ευρημάτων συνοψίζονται στο ότι η ενσυνειδητότητα είναι μια δεξιότητα που μπορεί να εκπαιδευτεί και η εσωτερική ευημερία μπορεί να είναι απλά θέμα εφαρμογής των πρακτικών της».
Τι μπορούμε να κάνουμε
Το να ζούμε σε μια κατάσταση ενσυνειδητότητας σημαίνει να ζούμε στη στιγμή με βαθιά συγκέντρωση, αντί να μένουμε στο παρελθόν ή να προσμένουμε το μέλλον.
Για να δημιουργήσουμε τις κατάλληλες συνθήκες για μια κατάσταση ενσυνειδητότητας, μπορούμε να ξεκινήσουμε από το να καθίσουμε και να πάρουμε βαθιές αναπνοές. Χρειάζεται να εστιάζουμε σε κάθε αναπνοή και στις αισθήσεις της στιγμής, όπως οι ήχοι, οι μυρωδιές, η θερμοκρασία και η αίσθηση του αέρα που εισέρχεται και εξέρχεται από το σώμα μας.
Στη συνέχεια μετατοπίζουμε την προσοχή μας στις σκέψεις και στα συναισθήματα που βιώνουμε. Επιτρέπουμε σε κάθε σκέψη να υπάρχει χωρίς να την κρίνουμε ή να της αποδίδουμε αρνητικότητα. Μένουμε και επιμένουμε σε αυτές τις σκέψεις.
Επίγνωση και αποδοχή
Για να καλλιεργήσουμε την επίγνωση, παρατηρούμε τις σκέψεις και τα συναισθήματά μας και διερευνούμε γιατί μπορεί να αναδύονται. Για να καλλιεργήσουμε την αποδοχή, αποφεύγουμε να κρίνουμε ή να διώχνουμε τις δυσάρεστες σκέψεις.
Σκεφτόμαστε ότι τα συναισθήματα είναι φυσικά και το να τα αναγνωρίζουμε μπορεί να μας βοηθήσει να κατανοήσουμε καλύτερα τον εαυτό μας και να προχωρήσουμε μπροστά.
Ασκώντας την καθημερινά
Η ενσυνειδητότητα μπορεί να μας βοηθήσει να παραμένουμε στο παρόν καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας. Σκόπιμο είναι να την επιζητούμε απ’ όταν ξυπνάμε το πρωί. Επικεντρωνόμαστε στην αναπνοή μας και στον τρόπο με τον οποίο το σώμα μας αποκτά σταδιακά περισσότερη ενέργεια. Βοηθητική είναι και η ενσωμάτωση ενός σύντομου διαλογισμού στην εργάσιμη ημέρα μας.
