To «delulu» προέρχεται από τον όρο «delusional» (παραληρηματικός). Aπέκτησε δημοτικότητα σε πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης όπως το TikTok και χρησιμοποιείται συχνά για να περιγράψει κάποιον που έχει μη ρεαλιστικές ή υπερβολικά ιδεαλιστικές πεποιθήσεις ή φαντασιώσεις. Κι ενώ οι περισσότεροι το λέμε χιουμοριστικά, ερευνητές από το Πανεπιστήμιο Simon Fraser υποστηρίζουν ότι τα social media μπορούν, πράγματι, να μας δημιουργήσουν ή να επιδεινώσουν τις αυταπάτες μας…
Η μελέτη που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό BMC Psychiatry με τον άμεσο τίτλο «I tweet, therefore I am» αποκάλυψε ότι οι ψυχολογικές διαταραχές που συνδέονται με τη χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης έχουν ένα κοινό στοιχείο: τις ψευδαισθήσεις – μια στρεβλωμένη εικόνα του εαυτού, της ζωής και των σχέσεων!
Στην πραγματική ζωή, οι αντιδράσεις των άλλων ανθρώπων μας βοηθούν να προσγειωθούμε στην πραγματικότητα. Αντίθετα, στο διαδίκτυο μπορούμε να δημιουργήσουμε όποια ταυτότητα θέλουμε. Φιλτράρουμε και επιμελούμαστε τις φωτογραφίες, επεξεργαζόμαστε τα στοιχεία που δημοσιοποιούμε και κατασκευάζουμε μια εξιδανικευμένη εκδοχή του εαυτού μας.
Για τα άτομα με ναρκισσιστική διαταραχή προσωπικότητας, για παράδειγμα, αυτό το περιβάλλον παρέχει συνεχή επιβεβαίωση της διογκωμένης αυτο-εικόνας τους. Οι ακόλουθοι, τα likes και οι προβολές μεταφράζονται σε μετρήσιμο θαυμασμό που τροφοδοτεί τις ναρκισσιστικές τάσεις.
Οι χρήστες με διαστρεβλωμένη εικόνα του σώματος ή διατροφικές διαταραχές βρίσκουν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έναν παραμορφωμένο καθρέφτη που αντανακλά την επικύρωση. Επιπλέον, η εξιδανίκευση ορισμένων σωματότυπων μπορεί να ενισχύσει τη δυσαρέσκεια, την αυτοκριτική και τη σύγκριση.
«Οι αλγόριθμοι των μέσων κοινωνικής δικτύωσης δημιουργούν συνθήκες που ευνοούν τις ψευδαισθήσεις», υπογραμμίζουν οι συγγραφείς της μελέτης. «Αυτό που είναι ιδιαίτερα ανησυχητικό είναι ο τρόπος με τον οποίο οι πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης εκμεταλλεύονται την ικανότητά μας να συμπεραίνουμε, να φανταζόμαστε και να προβλέπουμε τι σκέφτονται οι άλλοι», επισημαίνει η ερευνητική ομάδα.
Εγώ κι ο άλλος μου εαυτός στα social media
Μια δημοσκόπηση που διεξήχθη από την OnePoll σε 2.000 άτομα, έδειξε ότι το 46% των ερωτηθέντων της γενιάς Z αισθάνονται ότι η προσωπικότητά τους στο διαδίκτυο διαφέρει σημαντικά από τον τρόπο με τον οποίο παρουσιάζουν τον εαυτό τους στον πραγματικό κόσμο.
Ωστόσο, δεν είναι οι μόνοι που κρύβουν μια διαφορετική πλευρά του εαυτού τους πίσω από μια οθόνη. Στην πραγματικότητα, το 27% των ερωτηθέντων μοιράζονται αυτό το συναίσθημα, με το 38% των millennials, το 18% των Gen X και το 8% των baby boomers να ισχυρίζονται ότι έχουν «διπλή ζωή».
Μάλιστα, στην ερώτηση για το αν κρατούν την διαδικτυακή τους προσωπικότητα μυστικό από κάποιο μέλος της οικογένειάς τους ένας στους πέντε απάντησε «ναι».
Ενώ για ορισμένους ερωτηθέντες μπορεί να είναι ευκολότερο να εκφράζονται στο διαδίκτυο, οι μισοί από τους ερωτηθέντες (49%) παραδέχονται ότι μερικές φορές αισθάνονται μια «αποσύνδεση» μεταξύ του πραγματικού τους εαυτού και της «online persona» τους – με τον αριθμό αυτό να είναι και πάλι υψηλότερος για τους Gen Z (68%).
Αυτό το αίσθημα αποσύνδεσης – ανεξαρτήτως ηλικίας – έχει οδηγήσει σε αισθήματα άγχους (18%), μοναξιάς (17%) και κατάθλιψης (15%).
