Κάποιος έβγαλε πολλά χρήματα από την εφεύρεση μιας νέας εφαρμογής, κάποιος διακρίθηκε σε έναν διαγωνισμό που είχαμε συμμετάσχει και εμείς, κάποιος πήρε τη θέση του διευθυντή στην εταιρεία μας, ενώ θεωρούσαμε ότι δεν το άξιζε. Η σύγκριση με τη δική μας ζωή, τις επιτυχίες και τις αποτυχίες μας είναι αναπόφευκτη!
Συνήθως λέμε ότι το να συγκρίνουμε διαρκώς τον εαυτό μας με τους άλλους είναι τοξικό, μας γεμίζει αρνητισμό και ζήλεια και μπορεί να λειτουργήσει καταστροφικά για εμάς και την εξέλιξή μας. Δεν είναι λάθος αυτό βέβαια, όμως η σύγκριση του εαυτού μας με τους άλλους μπορεί εκτός από αρνητικές συνέπειες στην ψυχολογία μας, να έχει και κάποια θετικά.
Έρευνα που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Academy of Management Discoveries το 2021, δείχνει πως το να βλέπουμε τους άλλους να πετυχαίνουν δεν μας κάνει να νιώθουμε άσχημα, αντίθετα πυροδοτεί μέσα μας μία φλόγα, που μας ωθεί στο να κατακτήσουμε τους δικούς μας στόχους.
Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι οι άνθρωποι τείνουν κάποιες φορές να συγκρίνουν τους εαυτούς τους με άλλους ανθρώπους που κατά κάποιο τρόπο τους μοιάζουν. Που ανήκουν σε παρόμοια κοινωνική τάξη, έχουν ίδια ηλικία ή κινούνται στον ίδιο επαγγελματικό χώρο.
Το να βλέπουμε ότι αυτοί οι άνθρωποι πετυχαίνουν μάς δίνει ώθηση να πετύχουμε και εμείς, κάνει το άπιαστο να φαίνεται πιο εφικτό.
Το μυστικό είναι να βρίσκουμε την ισορροπία μεταξύ των συγκρίσεων που κάνουμε και της αυτό-συμπάθειας. Με άλλα λόγια, καλό είναι να αναγνωρίζουμε τη φυσική μας τάση να θαυμάζουμε τους άλλους για τις επιτυχίες τους, αλλά είναι σημαντικό να μπορούμε να συγχωρούμε τον εαυτό μας αν δεν τα καταφέρνει να επιτύχει τους στόχους και τα όνειρά του, να του δίνουμε χρόνο και αγάπη για να μπορέσει να φτάσει εκεί που θέλει, χωρίς να πιέζεται από την κοινωνία.
Η θεωρία της κοινωνικής σύγκρισης
Η θεωρία της κοινωνικής σύγκρισης του Φέστινγκερ δείχνει ότι οι άνθρωποι έχουν μια έμφυτη τάση να αξιολογούν τους εαυτούς τους σε σχέση με τους άλλους.
Μετράμε τα πάντα, από τον πλούτο και την κοινωνική μας θέση μέχρι την εξωτερική μας εμφάνιση και τα επαγγελματικά μας επιτεύγματα σε σχέση με το πώς είναι, τι έχουν και τι κάνουν οι άλλοι.
Αξιολογούμε ακόμη και τις αξίες και τις πεποιθήσεις μας, κάνοντας σύγκριση με τις ιδέες των άλλων.
Σύγκριση, οι τρείς τύποι
- Σύγκριση με αυτούς που θεωρούμε ανώτερους
- Σύγκριση με αυτούς που θεωρούμε κατώτερους
- Σύγκριση με αυτούς που θεωρούμε ίσους
Για χρόνια, οι ψυχολόγοι θεωρούσαν ότι οι συγκρίσεις με άτομα που πιστεύουμε ότι είναι ανώτερα από εμάς είναι αναπόφευκτα βλαβερές για την ευημερία μας.
Ωστόσο, έρευνα του 2020 στο Journal of Communication αποκάλυψε κάτι εκπληκτικό. Ανάλογα με τον τρόπο που πλαισιώνουμε τις συγκρίσεις, αυτές μπορούν να έχουν θετικές και αρνητικές επιπτώσεις, ανεξάρτητα αν συγκρινόμαστε με ανώτερους ή κατώτερούς μας.
Υπάρχει τρόπος να συγκρίνουμε, χωρίς να μας γεννάται φθόνος για τον άλλο. Μπορούμε, δηλαδή, να εστιάζουμε στις ομοιότητές μας, γεγονός που μας προκαλεί σκέψεις όπως «αφού μπορεί αυτός, μπορώ κι εγώ». Αυτό με τη σειρά του διοχετεύει την ενέργειά μας στην προσωπική μας ανάπτυξη.
Από την άλλη πλευρά, υπάρχουν πάντα και οι συγκρίσεις που, τονίζοντας τις διαφορές μας από τους άλλους, οδηγούν ενδεχομένως ακόμη και στην επιθυμία μας αυτοί να αποτύχουν.
6 βήματα για να κάνουμε υγιή σύγκριση
Δεν είναι κανόνες, αλλά σίγουρα υπάρχουν κάποιοι τρόποι που είναι πολύ πιθανό να μας βοηθήσουν να υιοθετήσουμε έναν πιο υγιή τρόπο με τον οποίο συγκρινόμαστε με τους ανθρώπους που συναναστρεφόμαστε ή ακόμη και με άγνωστους σε εμάς, διάσημους ή influencer, που μαθαίνουμε για τις φανταστικές ζωές τους ή για τα επιτεύγματά τους μέσω του διαδικτύου:
Αποφεύγουμε τις συγκρίσεις όταν είναι ευαίσθητη η ψυχική μας υγεία
Σε έρευνα του 2014 στο Personality and Individual Differences, διαπιστώθηκε ότι άτομα που πάσχουν από κατάθλιψη, κάνουν περισσότερες συγκρίσεις που προκαλούν κακές σκέψεις για τον άλλο.
Χτίζουμε αυτοεκτίμηση
Μπορούμε να σημειώσουμε το πόσο συχνά εξασκούμε ένα μουσικό όργανο ή κάνουμε τρέξιμο. Παρακολουθώντας την πρόοδό μας, μπορούμε να γιορτάζουμε τις νίκες μας, όσο μικρές και αν είναι. Έτσι δεν θα νιώθουμε την ανασφάλεια ότι οι άλλοι είναι πάντα καλύτεροι από εμάς.
Να εξασκηθούμε στην ευγνωμοσύνη
Όταν κάτι στη ζωή μας δεν πηγαίνει καλά, καλό είναι πριν να πανικοβληθούμε γι΄αυτό, να προσπαθήσουμε να εστιάσουμε την προσοχή μας στα θετικά που μας συμβαίνουν και να νιώσουμε ευγνωμοσύνη για αυτά.
Να βλέπουμε όλη την εικόνα
Επίσης, καλό είναι να θυμόμαστε ότι όλοι λίγο-πολύ έχουν τα προβλήματα και τα άγχη τους. Για παράδειγμα, στα social media μπορεί να φαίνονται όλα τέλεια, όμως σίγουρα δεν είναι έτσι.
Αυτό θα μας κάνει να σκεφτούμε ότι όλοι έχουμε κοινούς προβληματισμούς και έτσι δεν θα αισθανόμαστε μόνιμα ριγμένοι και λυπημένοι που δεν έχουμε όσα οι άλλοι.
Να κάνουμε μια λίστα με ό,τι μας προκαλεί φθόνο
Αν καταγράψουμε όλα όσα μας κάνουν να ζηλεύουμε και δίπλα αναφέρουμε και τους λόγους που νομίζουμε ότι μας συμβαίνει αυτό, τότε ίσως να έχουμε κάνει ένα μεγάλο βήμα προς την επιτυχία μας.
Οι πληροφορίες που θα συλλέξουμε σίγουρα θα μας φανούν χρήσιμες για να μιμηθούμε τα επιτυχημένα άτομα γύρω μας και έτσι ίσως μια μέρα μπορέσουμε να γίνουμε και εμείς επιτυχημένοι.
Η επιτυχία δεν σημαίνει το ίδιο για όλους
Πρέπει να ορίσουμε τι σημαίνει για εμάς τους ίδιους επιτυχία. Τι είναι αυτό που θέλουμε να καταφέρουμε; Είναι το ίδιο με αυτό που έχει καταφέρει ο φίλος μας ή ο συνάδελφός μας ή μήπως η δική του επιτυχία για εμάς θα ήταν κάτι αδιάφορο;
Το σημαντικό είναι όχι το να μην κάνουμε συγκρίσεις με τους άλλους, αλλά το να τις χρησιμοποιούμε με τέτοιο τρόπο, ώστε να μας οδηγήσουν ένα βήμα πιο κοντά στην προσωπική μας επιτυχία και ευτυχία!
