Τα υπερβακτήρια (superbugs) είναι βακτήρια που έχουν αναπτύξει ανθεκτικότητα στα περισσότερα ή και σε όλα τα γνωστά αντιβιοτικά. Αυτό τα καθιστά εξαιρετικά δύσκολα στη θεραπεία, οδηγώντας σε σοβαρές λοιμώξεις που μπορεί να είναι απειλητικές για τη ζωή.
Μπροστά σε αυτές τις απειλές, οι γιατροί έχουν προσπαθήσει να περιορίσουν όσο το δυνατόν περισσότερο τις συνταγές αντιβιοτικών στους ασθενείς. Ωστόσο, η ιατρική κατάχρηση αντιβιοτικών δεν είναι η μόνη οδός μέσω της οποίας εξαπλώνεται η ανθεκτικότητα. Η χρήση αντιβιοτικών στη γεωργία και την κτηνοτροφία, συμβάλλει στην εξάπλωση ανθεκτικών βακτηρίων μέσω της τροφικής αλυσίδας (περίπου το 70% όλων των αντιβιοτικών χορηγείται στα ζώα!).
Επιπλέον, η ανθεκτικότητα των βακτηρίων μπορεί να προκύψει από ατελείς θεραπείες, όταν δηλαδή οι ασθενείς σταματούν τα αντιβιοτικά νωρίτερα από το συνιστώμενο. Στην εξίσωση μπαίνουν και φυσικές γενετικές μεταλλάξεις των βακτηρίων, που τα βοηθούν να επιβιώνουν παρά τη χρήση αντιβιοτικών.
Γιατί είναι τόσο επικίνδυνα τα υπερβακτήρια;
Περίπου ένα εκατομμύριο άνθρωποι πεθαίνουν κάθε χρόνο εξαιτίας της εξάπλωσης της μικροβιακής αντοχής, και ο αριθμός αυτός θα αυξηθεί τα επόμενα 25 χρόνια.
Σύμφωνα με εκτιμήσεις, μέχρι το 2050, τα ποσοστά θανάτων από AMR (Antimicrobial Resistance) – βακτηρίων που διαθέτουν μικροβιακή αντοχή – θα έχουν διπλασιαστεί, ενώ τα στοιχεία δείχνουν ότι σχεδόν 40 εκατομμύρια άνθρωποι θα χάσουν τη ζωή τους από υπερβακτήρια τα επόμενα 25 χρόνια, με τους ηλικιωμένους να κινδυνεύουν ιδιαίτερα.
«Πρόσφατα στοιχεία δείχνουν ότι η AMR μειώνεται στα παιδιά κάτω των πέντε ετών, γεγονός που αποτελεί καλή είδηση. Για τους άνω των 70 ετών, τα ποσοστά θνησιμότητας έχουν αυξηθεί κατά 80% από το 1990- αυτό είναι πολύ ανησυχητικό», σχολιάζουν οι ειδικοί. Καθώς ο πληθυσμός γερνάει, περισσότεροι άνθρωποι ζουν με χρόνιες ασθένειες και αυτό τους καθιστά πιο ευάλωτους στην ΑΜR, υπογραμμίζουν.
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας έχει χαρακτηρίσει τα υπερβακτήρια ως «μία από τις μεγαλύτερες απειλές για την παγκόσμια δημόσια υγεία και ανάπτυξη», καθώς:
- Μπορούν να προκαλέσουν θανατηφόρες λοιμώξεις που δεν ανταποκρίνονται στα συνήθη αντιβιοτικά.
- Δυσκολεύουν τις χειρουργικές επεμβάσεις και τις θεραπείες (π.χ. χημειοθεραπείες, μεταμοσχεύσεις).
- Αυξάνουν το κόστος της υγειονομικής περίθαλψης λόγω της ανάγκης για ισχυρότερα (και ακριβότερα) φάρμακα.
- Εξαπλώνονται εύκολα σε νοσοκομεία και γηροκομεία, θέτοντας σε κίνδυνο ευπαθείς ομάδες.
Γι’ αυτό η επιστημονική κοινότητα στοχεύει στην ανάπτυξη καινοτόμων φαρμάκων και εναλλακτικών θεραπειών.
Επιστήμονες ανέπτυξαν σύστημα αλληλούχισης του DNA για την καταπολέμηση των υπερβακτηρίων
Επιστήμονες στη Βρετανία ανέπτυξαν ένα γρήγορο σύστημα αλληλούχισης του DNA που εντοπίζει τις βακτηριακές λοιμώξεις πιο γρήγορα και με μεγαλύτερη ακρίβεια. Η αλληλούχιση του DNA περιλαμβάνει την ανάγνωση του γενετικού κώδικα των βακτηρίων. Σύμφωνα με τη Guardian, το καινοτόμο σύστημα επιτρέπει στους επιστήμονες να προσδιορίζουν τον ακριβή τύπο βακτηρίου και τα αντιβιοτικά στα οποία μπορεί να είναι ανθεκτικό. Έτσι, οι γιατροί μπορούν να χορηγούν την πιο αποτελεσματική θεραπεία, αντί να καταφεύγουν σε αντιβιοτικά ευρέος φάσματος.
Το σύστημα, που δοκιμάστηκε με επιτυχία σε 2.000 ασθενείς του Εθνικού Συστήματος Υγείας (NHS) της χώρας, βοηθά ήδη τους γιατρούς να προσφέρουν έγκαιρα πιο στοχευμένες θεραπείες. Αυτό σημαίνει ταχύτερη ανάρρωση, λιγότερες επιπλοκές, όπως η σήψη, και μικρότερο κίνδυνο διάδοσης της λοίμωξης και εμφάνισης υπερβακτηρίων στα νοσοκομεία. Επιπλέον, το σύστημα παρέχει αποτελέσματα μέσα σε 48 ώρες– πολύ πιο γρήγορα από τις συμβατικές μεθόδους.
«Εντοπίζοντας έγκαιρα τις λοιμώξεις και παρέχοντας ακριβή θεραπεία, αυτή η νέα προσέγγιση όχι μόνο βελτιώνει τα αποτελέσματα για τους ασθενείς, αλλά βοηθά επίσης στην πρόληψη της εμφάνισης ανθεκτικών υπερβακτηρίων στα νοσοκομεία, προστατεύοντας τους μελλοντικούς ασθενείς και το ευρύτερο κοινό», υποστηρίζουν οι ερευνητές.
