Ας μεταφερθούμε στο 2030 και ας φανταστούμε πώς θα ήταν μόλις σε λίγα χρόνια από σήμερα να ξυπνούσαμε από το απαλό άγγιγμα ενός ανθρωποειδούς ρομπότ, που θα ήταν ο προσωπικός μας βοηθός!
Θα είχε ήδη αναλύσει τα δεδομένα του ύπνου μας, θα είχε βελτιστοποιήσει την πρωινή μας ενέργεια, θα μας έφτιαχνε καφέ και τοστ! Αργότερα, θα μας βοηθούσε στη δουλειά μας, θα μας έδινε ιδέες και θα μείωνε κατά πολύ τον χρόνο εργασίας μας. Το βραδάκι, θα μας θύμιζε να πάρουμε τηλέφωνο τη μητέρα μας, αφού θα μας είχε προειδοποιήσει ότι τελευταία είμαστε πολύ απασχολημένοι και παραμελούμε τους δικούς μας και την προσωπική μας ζωή.
Έρευνες έχουν δείξει ότι τα ρομπότ θα μπορούσαν να μας παρέχουν συναισθηματική στήριξη, να μας βοηθούν σημαντικά στις καθημερινές μας υποχρεώσεις με την εργασία μας ή το νοικοκυριό και να ρύθμιζαν τα επίπεδα άγχους μας, σε σημείο που θα γίνονταν αναπόσπαστο μέρος της καθημερινότητας και της ανθρώπινης ζωής.
Εκφράσεις προσώπου
Η ικανότητα ενός ανθρωπόμορφου ρομπότ να αλληλεπιδρά αποτελεσματικά εξαρτάται από την ικανότητά του να αναγνωρίζει, να μιμείται και να ανταποκρίνεται στα κοινωνικά σήματα των ανθρώπων.
Για παράδειγμα, μελετητές αναφέρουν ότι αυτά μπορούν να βελτιώσουν την ομαδική εργασία και την απόδοση κατά τη συνεργασία τους με τον άνθρωπο, όταν έχουν ένα χαρούμενο πρόσωπο και κοιτούν τον άνθρωπο με θετικό τρόπο.
Επίσης, οι άνθρωποι είναι πιο πιθανό να ακολουθήσουν οδηγίες από ένα ρομπότ, όταν αυτό τους μιλά με φυσική ανθρώπινη φωνή.
Προσωπικότητα
Σύμφωνα με έρευνα που δημοσιεύτηκε το 2021 στο International Journal of Social Robotic, η οποία αφορούσε στα χαρακτηριστικά προσωπικότητας των ρομπότ, διαπιστώθηκε ότι οι άνθρωποι αποδίδουν καλύτερα σε συνεργασία με το ρομπότ, όταν η προσωπικότητα των ρομπότ ευθυγραμμίζεται με τη δική τους.
Δηλαδή, όταν ο τρόπος επικοινωνίας του ρομπότ, η συναισθηματική του ανταπόκριση ή ο τόνος του ταιριάζει με τα αντίστοιχα του ανθρώπου, η συνεργασία είναι πιο αποτελεσματική και οι άνθρωποι αισθάνονται πιο άνετα να συνεργαστούν μαζί του.
Συγκεκριμένα, σε ένα παιχνίδι μνήμης, οι συμμετέχοντες έκαναν λιγότερα λάθη όταν αλληλεπιδρούσαν με ένα ρομπότ που αντέγραφε τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητάς τους, ενώ αντιδρούσαν γενικά πιο θετικά σε ρομπότ που ταίριαζαν με το κοινωνικό τους προφίλ.
Το παράδοξο είναι ότι κατά τη συνεργασία με κάποιον άλλο άνθρωπο στο ίδιο παιχνίδι, οι συμμετέχοντας απέδιδαν καλύτερα, όταν οι προσωπικότητές τους ήταν αντίθετες και όχι παρόμοιες.
Πιθανόν αυτό να εξηγείται από τη φράση «τα αντίθετα έλκονται», που στην προκειμένη εξηγείται ως εξής: οι άνθρωποι ελκύονται από το διαφορετικό, από αυτό που κάπως ίσως να τους συμπληρώνει, καθώς συνήθως έτσι δημιουργούνται πιο ενδιαφέροντας διάλογοι και πιο απρόβλεπτες αλληλεπιδράσεις.
Αντίθετα, όταν αλληλεπιδρούν με ένα ρομπότ, οι άνθρωποι το αντιλαμβάνονται ως μια υπερσύγχρονη οντότητα και προτιμούν τα ρομπότ που συμπεριφέρονται με τρόπο παρόμοιο με τον δικό τους, καθώς αυτό θεωρείται πιο ασφαλές και ευκολότερο να το ελέγξουν, επιτρέποντάς τους να επικεντρωθούν περισσότερο στο εκάστοτε καθήκον τους.
Ρομπότ και εκπαίδευση
Εκτός από την καθημερινή βοήθεια που θα ήταν δυνατόν να μας παρέχουν τα ρομπότ, θα μπορούσαν επίσης να παίξουν σημαντικό ρόλο στην εκπαίδευση αλλά και στην ψυχική ευημερία μας.
Για παράδειγμα, ένα ρομπότ μπορεί να ανιχνεύσει πότε ένας μαθητής δυσκολεύεται και να προσαρμόσει το στυλ διδασκαλίας αναλόγως. Τα ανθρωπόμορφα ρομπότ έχουν αποδείξει το πόσο αποτελεσματικά είναι ως βοηθοί δασκάλων για παιδιά με αυτισμό, βοηθώντας τα να αναπτύξουν δεξιότητες κοινωνικής αλληλεπίδρασης.
Ρομπότ και ψυχική ευημερία
Όσον αφορά στο αν θα μπορούσαν και με ποιο τρόπο τα ρομπότ να μας συμβάλουν στην ψυχική μας ευημερία, αυτό θα ήταν δυνατό να συμβεί, αφού θα ήταν σίγουρα μια καλή παρέα. Θα ήταν δυνατόν να μας προσφέρουν συντροφιά και συναισθηματική υποστήριξη, μειώνοντας το άγχος, ιδιαίτερα σε ευάλωτους πληθυσμούς, όπως είναι τα παιδιά και οι ηλικιωμένοι.
Καθώς η ρομποτική τεχνολογία εξελίσσεται, ίσως τα δούμε όχι μόνο ως βοηθούς, καθώς δεν θα περιορίζονται μόνο σε υποστηρικτικούς ρόλους, αλλά ως συμπονετικούς συνεργάτες στην εκπαίδευση, τη θεραπεία και την κοινωνική φροντίδα.
Πότε θα χανόταν η εμπιστοσύνη μας
Εκτός από τα οφέλη, υπάρχουν και κίνδυνοι. Στην 32η Διεθνή Συνδιάσκεψη του Ινστιτούτου Ηλεκτρολόγων και Ηλεκτρονικών Μηχανικών για την Αλληλεπίδραση Ανθρώπου – Ρομπότ και την Επικοινωνία, που πραγματοποιήθηκε το 2023, αναφέρθηκε, μεταξύ άλλων, ότι σε ένα παιχνίδι ανταλλαγής νομισμάτων, οι συμμετέχοντες ήταν λιγότερο πρόθυμοι να μοιραστούν με ένα υπερβολικά συναισθηματικό ρομπότ.
Παρομοίως, η εμπιστοσύνη μειώθηκε με την πάροδο του χρόνου, όταν ένα ρομπότ έδινε λανθασμένες στρατηγικές συμβουλές. Αν για παράδειγμα το ρομπότ σας έκανε διαρκώς λάθη που σας στοίχιζαν ή μοιραζόταν προσωπικά σας δεδομένα με εξωτερικούς φορείς, αυτό δεν θα μπορούσε να σας αναστατώσει και να σας οδηγήσει σε έλλειψη εμπιστοσύνης προς αυτό;
Το μυστικό είναι να μπορούμε να ελέγξουμε εμείς τις μηχανές και όχι αυτές εμάς και να προσπαθήσουμε να τις χρησιμοποιούμε και να συνυπάρχουμε μαζί τους, για να ωφελείται και όχι για να δυσκολεύει η ζωή μας!
