Οι ερευνητές του Πανεπιστημίου του Τορόντο έχουν μια νέα εξήγηση για το λεγόμενο «παράδοξο της ευτυχίας», ένα φαινόμενο σύμφωνα με το οποίο η προσπάθειά μας να γίνουμε πιο χαρούμενοι μας κάνει στην πραγματικότητα λιγότερο ευτυχισμένους.
Μελέτες έχουν καταγράψει το παράδοξο για περισσότερο από μια δεκαετία, ωστόσο λίγοι έχουν ερευνήσει τι το προκαλεί. Αποδεικνύεται, σύμφωνα με τη νέα έρευνα, που δημοσιεύθηκε στο Applied Psychology: Health and Well-Being, ότι η προσπάθεια να είμαστε πιο ευτυχισμένοι είναι ψυχικά εξαντλητική, καθώς αποδυναμώνει τον αυτοέλεγχο και την δύναμη της θέλησης, σύμφωνα με τους ερευνητές.
Ως αποτέλεσμα, φαίνεται ότι είμαστε πιο επιρρεπείς στους πειρασμούς και στο είδος των αποφάσεων που μας κάνουν λιγότερο ευτυχισμένους.
Το κυνήγι της ευτυχίας εξαντλεί τους ψυχικούς πόρους
Οι ερευνητές εξέτασαν εκατοντάδες ανθρώπους και ανέφεραν ότι όσο περισσότερο προσπαθούσαν να είναι πιο ευτυχισμένοι, τόσο λιγότερο ανέφεραν ότι εξασκούσαν τον αυτοέλεγχο στην καθημερινή τους ζωή.
Οι ερευνητές υπέθεσαν ότι αυτό μπορεί να συνέβη επειδή η αναζήτηση της ευτυχίας και ο αυτοέλεγχος ανταγωνίζονται για τα ίδια ψυχικά αποθέματα.
«Η επιδίωξη της ευτυχίας μοιάζει λίγο με το φαινόμενο της χιονοστιβάδας. Αποφασίζετε να προσπαθήσετε να κάνετε τον εαυτό σας να αισθάνεται πιο ευτυχισμένος, αλλά στη συνέχεια αυτή η προσπάθεια εξαντλεί την ικανότητά σας να κάνετε τα είδη των πραγμάτων που σας κάνουν πιο ευτυχισμένους», σημειώνουν οι ερευνητές.
«Η αναζήτηση της ευτυχίας εξαντλεί τους ψυχικούς μας πόρους. Αντί απλά να ακολουθείτε τη ροή, προσπαθείτε να κάνετε τον εαυτό σας να αισθάνεται διαφορετικά», επισημαίνουν. Η χειροκίνητη ρύθμιση των σκέψεων, των συναισθημάτων και των συμπεριφορών μας είναι ιδιαίτερα εξαντλητική, συμπληρώνουν.
Τι έδειξε η έρευνα
Για να φτάσουν σε αυτό το συμπέρασμα, οι ερευνητές έβαλαν τους συμμετέχοντες να ταξινομήσουν λίστες αντικειμένων, καθώς η διαδικασία επιλογής – και η ολοκλήρωση οποιασδήποτε καθημερινής εργασίας – απαιτεί νοητικούς πόρους και αυτορρύθμιση.
Όπως υποπτεύονταν, όσο περισσότερο οι άνθρωποι ανέφεραν ότι αναζητούσαν την ευτυχία, τόσο λιγότερο χρόνο αφιέρωναν στην εργασία με τις λίστες.
Σε άλλο πείραμα, οι ερευνητές χρησιμοποίησαν διαφημίσεις με την λέξη «ευτυχία» για να προκαλέσουν ένα φαινόμενο κατά το οποίο οι άνθρωποι προσπαθούν να γίνουν πιο ευτυχισμένοι βλέποντας απλώς τη λέξη. Στη συνέχεια έδωσαν στους συμμετέχοντες ένα μεγάλο μπολ με σοκολάτες, τους είπαν ότι μπορούσαν να φάνε όσες ήθελαν και τους ζήτησαν να βαθμολογήσουν τη γεύση.
Σύμφωνα με τους ερευνητές, όσο περισσότερο αυτοέλεγχο είχε ένας συμμετέχων, τόσο λιγότερες σοκολάτες θα έτρωγε ενώ όσοι είδαν μία από τις διαφημίσεις έφαγαν περισσότερες σοκολάτες.
Στο τελικό τους πείραμα, παρουσιάσαν στους συμμετέχοντες ζεύγη καθημερινών αντικειμένων. Η μία ομάδα συμμετεχόντων κλήθηκε να επιλέξει την επιλογή που θα βελτίωνε την ευτυχία τους, ενώ η άλλη ομάδα κλήθηκε να επιλέξει με βάση τις προσωπικές της προτιμήσεις. Και στις δύο ομάδες δόθηκε έπειτα μια νοητική εργασία που μετρούσε τον αυτοέλεγχό τους.
Η ομάδα της ευτυχίας εγκατέλειψε νωρίτερα, γεγονός που υποδηλώνει ότι είχαν απομείνει λιγότεροι διανοητικοί πόροι μετά από μια περίοδο αναζήτησης της ευτυχίας.
Μάταιο το κυνήγι της ευτυχίας;
Το κυνήγι της ευτυχίας δεν είναι εγγενώς μάταιο, διευκρινίζουν οι ερευνητές. Προτείνουν να δούμε την ευτυχία σαν την άμμο. Μπορείτε να κρατήσετε μια χούφτα άμμο σφιχτά στα χέρια σας, προσπαθώντας να την ελέγξετε αλλά όσο πιο δυνατά την κρατάτε, τόσο περισσότερο θα ξεγλιστρά και τελικά θα την αφήσετε.
«Προσπαθήστε να χαλαρώσετε και μην προσπαθείτε διαρκώς να είστε σούπερ χαρούμενοι», αναφέρουν. «Αντί να προσπαθείτε να αποκτήσετε διαρκώς περισσότερα πράγματα που θέλετε ή να καταφέρετε νέους στόχους, κάντε μια μικρή παύση για να κοιτάξετε αυτά που ήδη έχετε και να αναγνωρίσετε την ευτυχία που δίνουν στην καθημερινότητά σας» καταλήγουν οι ερευνητές.
