Σχεδόν όλοι έχουμε μπει στον πειρασμό να χρησιμοποιήσουμε το AI, κάποιοι μάλιστα το έχουμε βάλει για τα καλά στη ζωή μας και στηριζόμαστε πάνω του για πολλά και διάφορα, με αποτέλεσμα να έχουμε αναπτύσσει μια σχέση εξάρτησης μαζί του.
Στην εποχή μας, που η ταχύτητα των τεχνολογικών εξελίξεων είναι τεράστια, η τεχνητή νοημοσύνη μάς παρέχει δωρεάν εργαλεία, που έχουν την ικανότητα να κάνουν σχεδόν τα πάντα. Για παράδειγμα, με το ChatGPT μπορούμε να λύσουμε μαθηματικές πράξεις, να δημιουργήσουμε στίχους για τραγούδια, να προγραμματίσουμε τις διακοπές μας.
Έχουμε πειστεί ότι η απάντηση σε όλα βρίσκεται στην τεχνητή νοημοσύνη και η αλήθεια είναι ότι μας διευκολύνει την καθημερινότητα, μας λύνει απορίες γρήγορα και εύκολα, με ευγένεια και γνώση, θα μπορούσε ακόμη και να μας κρατήσει συντροφιά, κάνοντας μαζί μας μία συζήτηση!
Η εξοικονόμηση χρόνου είναι πολύ σημαντική σε περιόδους της ζωής μας που οι υποχρεώσεις είναι πολλές και δεν προλαβαίνουμε να τις φέρουμε εις πέρας. Το AI μάς εγγυάται όχι μόνο ότι θα γλιτώσουμε χρόνο, αλλά μας δίνει και την ψευδαίσθηση ότι οι απαντήσεις του θα είναι πάντα αξιόπιστες.
Είναι όμως πάντα έτσι; Συχνά, κάποια ζητήματα είναι πιο πολύπλοκα από αυτά που μπορεί να διαχειριστεί η τεχνολογία. Έχουν μέσα τους πιο ανθρώπινες παραμέτρους. Η απάντηση της τεχνητής νοημοσύνης ενδέχεται όχι μόνο να μην μας καλύπτει, αλλά να είναι κάποιες φορές και λανθασμένη, γεγονός που μπορεί να έχει σημαντικές συνέπειες.
Ακόμη και η ίδια μας η σκέψη μπορεί να επηρεαστεί αρνητικά. Όταν σταματάμε να σκεφτόμαστε και να προσπαθούμε να παράγουμε έργο ή να βρίσκουμε λύσεις σε πιθανά προβλήματα που προκύπτουν, ατροφεί αυτή μας η δυνατότητα. Το μυαλό, όπως και το σώμα μας, χρειάζεται άσκηση και όταν τα βρίσκουμε όλα έτοιμα, του τη στερούμε.
Τι λένε οι έρευνες για τις αρνητικές συνέπειες του ΑΙ
Σύμφωνα με έρευνα της Microsoft και του Πανεπιστημίου Κάρνεγκι Μέλον, η χρήση εργαλείων τεχνητής νοημοσύνης αλλάζει εκπληκτικά τον τρόπο με τον οποίο σκεφτόμαστε κριτικά και επιλύουμε προβλήματα.
Στην εν λόγω έρευνα, συμμετείχαν 319 εργαζόμενοι, σε τομείς όπως οι υπολογιστές, τα μαθηματικά, ο σχεδιασμός και οι τέχνες, οι οποίοι χρησιμοποιούν συχνά εργαλεία γενετικής τεχνητής νοημοσύνης, όπως το ChatGPT, στη δουλειά τους.
Τα δεδομένα έδειξαν ότι οι συμμετέχοντες που δήλωσαν ότι εμπιστεύονται περισσότερο την τεχνητή νοημοσύνη για να ολοκληρώσουν τα καθήκοντά τους, κατέβαλαν λιγότερη προσπάθεια για ανάπτυξη κριτικής σκέψης.
Οι ερευνητές αναφέρουν ότι ναι μεν αυτού του είδους τα εργαλεία μπορούν να βελτιώσουν την αποδοτικότητα του εργαζομένου, όμως μειώνουν και την ικανότητά του για μακροπρόθεσμη ανάπτυξη των δεξιοτήτων του.
Σίγουρα, όπως φάνηκε από τις απαντήσεις των συμμετεχόντων, τα αποτελέσματα της χρήσης του AI αξιολογούνταν πιο διεξοδικά, όταν επρόκειτο για κάποια πολύ σοβαρή υπόθεση, ενώ παράλληλα, σε αυτές τις περιπτώσεις, γινόταν αναζήτηση και σε άλλες πηγές για διασταύρωση.
Σημαντικό ρόλο στο πόσο αναφέρθηκε ότι εμπιστεύεται κάποιος τα εν λόγω εργαλεία έπαιξε και η εμπειρία του. Ένας εργαζόμενος με περισσότερα χρόνια εμπειρία, πιο σίγουρος για τις ικανότητες και τις γνώσεις του, δεν έδειξε την ίδια εμπιστοσύνη στην τεχνητή νοημοσύνη με κάποιον άλλο, που ήταν νέος στη δουλεία ή είχε λιγότερη αυτοπεποίθηση για τις δεξιότητες και την απόδοσή του.
Πώς να χρησιμοποιούμε το AI, αλλά να διατηρήσουμε την κριτική μας σκέψη
Με βάση μία μελέτη που έγινε σε τουρκικά σχολεία το 2024, οι μαθητές που χρησιμοποιούσαν το ChatGPT είχαν χειρότερη απόδοση σε μαθηματικά τεστ από εκείνους που δεν το χρησιμοποιούσαν. Τα παιδιά που έβαζαν το μυαλό τους να δουλέψει περισσότερο και δεν έψαχναν τη λύση έτοιμη στο AI, φαίνεται πως ανέπτυσσαν περισσότερο την ικανότητά τους για μάθηση.
Φαίνεται πως η τεχνητή νοημοσύνη είναι καλύτερο να συμπληρώνει και όχι να υποκαθιστά τη σκέψη του ανθρώπου. Μάλιστα, όταν λειτουργεί ως ένας καλός συνεργάτης, μπορεί να φέρει εντυπωσιακά αποτελέσματα.
Αν χρησιμοποιούμε διαρκώς το AI, μπορεί να αποδυναμωθούν και άλλες γνωστικές μας λειτουργίες, όπως η μνήμη. Αυτό το καταλαβαίνουμε καλύτερα αν σκεφτούμε ότι παλαιότερα δεν είχαμε άλλο εργαλείο πέρα από το μυαλό μας, για να απομνημονεύσουμε αριθμούς τηλεφώνου ή διευθύνσεις. Τώρα, με τις δυνατότητες που μας δίνει η τεχνολογία, όπως είναι το Google Maps και η λίστα επαφών στο κινητό δεν χρειάζεται να εξασκήσουμε τη δυνατότητά μας για απομνημόνευση.
Το μυστικό για όλα είναι το μέτρο! Το σοφό είναι να χρησιμοποιούμε με μέτρο αλλά και προς όφελός μας τις δυνατότητες της τεχνολογίας, χωρίς αυτή μας η χρήση να έχει αρνητικές επιπτώσεις στον τρόπο σκέψης μας και στην καθημερινότητά μας.
