Στον εργασιακό χώρο, ο ρόλος του αφεντικού – ηγέτη είναι καθοριστικός για την παραγωγικότητα, την ικανοποίηση και την ευημερία της ομάδας. Κάποια εμπνέουν και ενθαρρύνουν, ενώ άλλα δημιουργούν στρες και απογοήτευση. Τι είναι αυτό που κάνει τη διαφορά; Η προσωπικότητά τους. Ο τρόπος με τον οποίο τα αφεντικά βλέπουν την εξουσία, διαχειρίζονται τις συγκρούσεις και αλληλεπιδρούν με τους εργαζόμενους μπορεί να μετατρέψει τον εργασιακό χώρο είτε σε πεδίο έμπνευσης είτε σε πεδίο μάχης…
Ερευνητές από το Ινστιτούτο Τεχνολογίας Στίβενς και το Πανεπιστήμιο του Ιλινόι στο Σικάγο λένε ότι τα απαξιωτικά αφεντικά μπορούν να υποβαθμίσουν την απόδοση των εργαζομένων στη δουλειά και να βλάψουν σοβαρά την ψυχική τους υγεία. Αναλυτικότερα, σύμφωνα με τη μελέτη τους που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Group & Organization Management, οι εργαζόμενοι που είχαν έναν τοξικό προϊστάμενο ήταν πολύ λιγότερο πιθανό να αναλάβουν πρωτοβουλίες και να εργαστούν για τη βελτίωση των επιχειρηματικών πρακτικών.
Το ασυνήθιστο εύρημα που προέκυψε είναι ότι αυτό είχε περισσότερες επιπτώσεις στα άτομα που είχαν στόχο την επαγγελματική ανέλιξη (επιθυμία για ανταμοιβές όπως προαγωγές και μπόνους) από ό,τι σε εκείνους που έδιναν προτεραιότητα στην ασφάλεια της θέσης εργασίας. Μάλιστα, τα άτομα που δεν ήθελαν να χάσουν τη δουλειά τους συνέχιζαν να αναλαμβάνουν ευθύνες ακόμη και μετά τις απειλές που δέχονταν. Μια πιθανή εξήγηση είναι ότι οι φιλόδοξοι εργαζόμενοι αντιλαμβάνονται ότι ένα καταχρηστικό αφεντικό έχει άμεσο έλεγχο των πιθανοτήτων τους να λάβουν μπόνους ή ευκαιρίες προαγωγής. Από την άλλη πλευρά, οι αποφάσεις για απολύσεις συχνά αφορούν ομάδες ανθρώπινου δυναμικού ή ανώτερα στελέχη, μειώνοντας την αντίληψη της άμεσης απειλής από ένα κακό αφεντικό.
Τα χειρότερα αφεντικά
Σύμφωνα με ειδικούς, ορισμένοι τύποι προσωπικότητας μπορεί να δημιουργούν δυσάρεστο εργασιακό περιβάλλον:
Ο «συνεργατικός»
Θέλει να εμπλέκεται παντού… Παρακολουθεί στενά την πρόοδο των εργασιών και δυσκολεύεται να αναθέσει αρμοδιότητες. Επιδιώκει στενές σχέσεις με όλους, αλλά το κάνει για να διατηρεί έλεγχο, λόγω έλλειψης εμπιστοσύνης.
Αποφεύγει τις συγκρούσεις. Προτιμά να διατηρεί την αρμονία, ακόμα και εις βάρος της παραγωγικότητας.
Ο «ανταγωνιστικός»
Παίρνει πολλά ρίσκα και υιοθετεί επιθετική προσέγγιση. Επιδιώκει τη νίκη και θεωρεί ότι ο ανταγωνισμός είναι ο μόνος τρόπος για να πετύχει. Η συνεργασία με τέτοια άτομα μπορεί να είναι δύσκολη, καθώς απαιτούν αυστηρή τήρηση προθεσμιών και δεσμεύσεων. Οι εργαζόμενοι μπορεί να αισθάνονται υπερβολική πίεση και άγχος λόγω του αυστηρού ελέγχου και των υψηλών απαιτήσεων.
Ο «dark empath»
Κατανοεί τα συναισθήματα των άλλων, αλλά το χρησιμοποιεί για χειραγώγηση. Εμφανίζεται ως συμπονετικός, αλλά «πατάει» πάνω στις αδυναμίες των άλλων για να πετύχει τους στόχους του. Είναι εξαιρετικά χειριστικός. Χρησιμοποιεί την επιρροή για να ελέγχει την ομάδα.
Ο «conflict avoidant»
Φοβάται τις συγκρούσεις και αποφεύγει τις δύσκολες συζητήσεις. Δεν μπορεί να αντιμετωπίσει τα προβλήματα.
Παρέχει ελάχιστη καθοδήγηση. Διστάζει να πάρει αποφάσεις ή να δώσει σαφείς οδηγίες. Προτιμά να εργάζεται μόνος του και δεν αλληλεπιδρά πολύ με την ομάδα. Οι εργαζόμενοι αισθάνονται σύγχυση καθώς δεν γνωρίζουν τι να περιμένουν.
Ο «Νάρκισσος»
Εστιάζει αποκλειστικά στον εαυτό του. Θέλει συνεχή θαυμασμό και επιβεβαίωση. Δεν αποδέχεται κριτική. Οποιαδήποτε αρνητική ανατροφοδότηση θεωρείται επίθεση. Παίρνει τα εύσημα για τη δουλειά της ομάδας, ενώ αποφεύγει την ευθύνη για τις αποτυχίες.
Οι εργαζόμενοι αισθάνονται ότι οι προσπάθειές τους δεν αναγνωρίζονται και απογοητεύονται από την αδικία.
Ο «παθητικά-επιθετικός»
Αποφεύγει τη φανερή αντιπαράθεση. Αντί να εκφράζει δυσαρέσκεια ανοιχτά, χρησιμοποιεί έμμεσα σχόλια. Μπορεί να καθυστερεί σκόπιμα αποφάσεις ή να δείχνει αδιαφορία από αντίδραση.
Υπονομεύει την ομάδα. Δίνει ασαφείς οδηγίες και αποδίδει ευθύνες χωρίς ξεκάθαρους λόγους. Δημιουργεί τοξικό κλίμα και δυσπιστία στην ομάδα, με τους εργαζόμενους να νιώθουν διαρκή ανασφάλεια.
