Ανακηρύχθηκε λέξη της χρονιάς της Οξφόρδης για το 2024, αντανακλώντας τις ανησυχίες για τις επιπτώσεις της σύγχρονης ψηφιακής κουλτούρας στη γνωστική μας υγεία. Το “brain rot” πρόκειται για «την υποτιθέμενη επιδείνωση της ψυχικής ή διανοητικής κατάστασης ενός ατόμου, ιδίως ως αποτέλεσμα της υπερκατανάλωσης ασήμαντου περιεχομένου».
Η πρώτη καταγεγραμμένη χρήση του όρου χρονολογείται το 1854. Στο “Walden” του Henry David Thoreau, ο ίδιος επέκρινε την προτίμηση της κοινωνίας για απλοϊκές ιδέες αντί για σύνθετες και στοχαστικές. Σήμερα, ο όρος χρησιμοποιείται για την περιγραφή των αρνητικών επιπτώσεων του χαμηλής αξίας ψηφιακού περιεχομένου, ειδικά στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Σύμφωνα με έρευνες, η υπερβολική χρήση του Διαδικτύου και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης συνδέεται με την εξασθένιση της μνήμης, της προσοχής, της συγκέντρωσης, της κριτικής σκέψης και των ανθρώπινων σχέσεων. Μπορεί να συμβάλει στην κοινωνική απομόνωση και στην μείωση της φυσικής δραστηριότητας, παράγοντες που με την σειρά τους συμβάλλουν στην γνωστική εξασθένηση και στον αυξημένο κίνδυνο άγχους, κατάθλιψης και παθήσεων όπως η άνοια.
Πώς θα αποτρέψετε το “brain rot”
Εάν θέλετε να αποφύγετε το “brain rot” και τις επιπτώσεις του, μπορείτε να υιοθετήσετε τις παρακάτω καλές συνήθειες:
1. Ορίστε χρονικούς περιορισμούς στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης
Οι πλατφόρμες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης έχουν σχεδιαστεί για να τραβούν και να κρατούν την προσοχή σας. Ενώ η περιήγηση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μπορεί να είναι διασκεδαστική, σε υπερβολικά επίπεδα μπορεί να επηρεάσει δυσμενώς την συγκέντρωση, την παραγωγικότητα και την ευεξία συνολικά.
Έρευνες μάλιστα, υποστηρίζουν ότι η υπερβολική χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης μπορεί να αυξήσει το άγχος και την κατάθλιψη και να μειώσει τις ακαδημαϊκές ή επαγγελματικές επιδόσεις.
Ο καθορισμός χρονικών περιορισμών μπορεί να συμβάλει στην προστασία της γνωστικής σας υγείας και στην ενίσχυση της παραγωγικότητας και της ψυχικής ευεξίας. Ακολουθούν ορισμένες συμβουλές για το πώς να θέσετε όρια στη χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, σύμφωνα με την American Psychiatric Association:
- Προγραμματισμένος χρόνος οθόνης: Ορίστε ένα χρονικό πλαίσιο που θα τα χρησιμοποιείτε, όπως για παράδειγμα 30-60 λεπτά την ημέρα. Ορίστε συγκεκριμένες ώρες για τη χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και τηρήστε το χρονικό όριο.
- Σίγαση των ειδοποιήσεων: Απενεργοποιήστε τις ειδοποιήσεις από τις εφαρμογές κοινωνικών μέσων για να μειώσετε τους αντιπερισπασμούς.
- Δοκιμάστε το με έναν φίλο: Συνεργαστείτε με κάποιον που έχει τον ίδιο στόχο με εσάς για να μειώσετε τη χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Μπορεί να σας προσφέρει ενθάρρυνση και να σας βοηθήσει να παραμείνετε στο σωστό δρόμο.
2. Εξασκηθείτε στο mindfulness
H συνειδητότητα, γνωστή και ως mindfulness, μας καλεί να είμαστε παρόντες στην παρούσα στιγμή έχοντας επίγνωση των συναισθημάτων και των σκέψεων, δίχως να τις κρίνουμε. Η τακτική εξάσκηση της συνειδητότητας μπορεί να βοηθήσει στην ενίσχυση της εστίασης, βοηθώντας σας να “κόψετε” την συνήθεια της άσκοπης κύλισης στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ή σε άλλο ασήμαντο περιεχόμενο.
Η επανεκπαίδευση του εγκεφάλου σας να εστιάζει στην παρούσα στιγμή μπορεί να μειώσει το άγχος και να βελτιώσει τις γνωστικές λειτουργίες, όπως η μνήμη και η προσοχή. Έρευνες επισημαίνουν ότι η συνειδητότητα αυξάνει την πυκνότητα της φαιάς ουσίας στις περιοχές του εγκεφάλου που είναι υπεύθυνες για τη μάθηση, τη μνήμη και τη συναισθηματική ρύθμιση.
3. Βάλτε την γυμναστική στο πρόγραμμα
Η τακτική φυσική δραστηριότητα δεν ωφελεί μόνο το σώμα, είναι επίσης ένας από τους καλύτερους τρόπους για να διατηρήσετε τον εγκέφαλό σας υγιή. Η άσκηση ενισχύει τη ροή του αίματος στον εγκέφαλο, παρέχοντας απαραίτητο οξυγόνο και θρεπτικά συστατικά, ενώ παράλληλα ενισχύει τη νευροπλαστικότητα, την ικανότητα του εγκεφάλου να προσαρμόζεται και να αναπτύσσεται. Η άσκηση μπορεί επίσης να μειώσει τον κίνδυνο της γνωστικής εξασθένισης.
Στοχεύστε σε τουλάχιστον 150 λεπτά μέτριας άσκησης εβδομαδιαίως ή 30 λεπτά καθημερινά, τουλάχιστον πέντε ημέρες την εβδομάδα. Η άσκηση μέτριας έντασης μπορεί να περιλαμβάνει γρήγορο περπάτημα, κολύμπι, ποδηλασία ή προπόνηση με αντιστάσεις (όπως άρση βαρών). Η ενσωμάτωση της κίνησης στην καθημερινή σας ρουτίνα, όπως το να κάνετε μικρά διαλείμματα για να τεντωθείτε ή να περπατήσετε κατά τη διάρκεια της εργάσιμης ημέρας- μπορεί επίσης να αυξήσει τη συγκέντρωση και να ενισχύσει τη διάθεση και τη γνωστική σας υγεία.
4. Επιστρέψτε στα βιβλία
Σε αντίθεση με το ψηφιακό περιεχόμενο μικρής διάρκειας, η ανάγνωση βιβλίων απαιτεί συνεχή συγκέντρωση, δεσμεύοντας τον εγκέφαλο σε μια πιο σύνθετη γνωστική δραστηριότητα. Μάλιστα, το διάβασμα είναι ένας από τους πιο αποτελεσματικούς τρόπους για να υποστηρίξετε την υγεία του εγκεφάλου.
Το διάβασμα μπορεί να βελτιώσει την εστίαση, την κατανόηση και την ικανότητα κατανόησης σύνθετων ιδεών. Μπορεί επίσης να ενισχύσει τις περιοχές του εγκεφάλου που σχετίζονται με τη γλώσσα και τη φαντασία, καθιστώντας το ένα ισχυρό εργαλείο κατά του “brain rot”.
Σύμφωνα με έρευνες, οι άνθρωποι που διαβάζουν 30 λεπτά την ημέρα έχουν λιγότερες πιθανότητες να παρουσιάσουν γνωστική έκπτωση. Δοκιμάστε να κάνετε εναλλαγές μεταξύ μυθοπλασίας, η οποία μπορεί να τονώσει τη δημιουργικότητα και την ενσυναίσθηση, και μη μυθοπλασίας, η οποία μπορεί να διευρύνει τις γνώσεις σας.
