Όταν ακόμη και οι πιο εκπαιδευμένοι χειρουργοί οφθαλμίατροι διεξάγουν επεμβάσεις στον αμφιβληστροειδή χιτώνα του ματιού – μια από τις μικρότερες σε μέγεθος και πιο ευαίσθητες περιοχές του ανθρώπινου σώματος – το ρίσκο είναι μεγάλο. Και αυτό διότι σε τέτοιου είδους επεμβάσεις ο χειρουργός πρέπει να λάβει υπόψη του πάρα πολλές παραμέτρους: την αναπνοή αλλά και τις κινήσεις των ματιών του ασθενούς σε συνδυασμό με τους ακούσιους τρόμους των δικών του χεριών ενόσω πραγματοποιεί πολύ λεπτές κινήσεις σε ένα στρώμα κυττάρων με πάχος μικρότερο του ενός χιλιοστόμετρου.
Πολύ ακριβής χειρουργική ρομποτική συσκευή
Για όλους αυτούς τους λόγους ερευνητές του Οφθαλμολογικού Κέντρου John A. Moran του Πανεπιστημίου της Γιούτα και του Κολεγίου Μηχανικής John and Marcia Price συνεργάστηκαν προκειμένου να δημιουργήσουν μια νέα χειρουργική ρομποτική συσκευή η οποία στοχεύει στο να χαρίσει στους χειρουργούς «υπεράνθρωπα» χέρια.
Ελεγχος των κινήσεων ασθενούς και χειρουργού
Το ρομπότ που κατασκεύασαν οι ερευνητές είναι πολύ ακριβές – εκτελεί κινήσεις σε κλίμακα ενός μικρομέτρου (τάξη μεγέθους μικρότερη από εκείνη ενός ανθρώπινου κυττάρου). Η ρομποτική συσκευή τοποθετείται απευθείας στο κεφάλι του ασθενούς με χρήση ενός κράνους έτσι ώστε να ελέγχονται οι κινήσεις του κεφαλιού του και να παραμένει το μάτι στο οποίο γίνεται η παρέμβαση ακίνητο. Παράλληλα το ρομπότ ελέγχει και τις κινήσεις του χειρουργού μέσω μιας φορητής ρομποτικής συσκευής γνωστής ως «απτική διεπαφή» η οποία «σβήνει» τους ακούσιους ακόμη και μικρούς τρόμους που μπορούν να έχουν τα χέρια του γιατρού ενώ παρεμβαίνει στο μάτι.
Πολύτιμη για εφαρμογή γονιδιακών θεραπειών
Η νέα ρομποτική συσκευή που βρίσκεται ακόμη σε δοκιμαστικό στάδιο ελπίζεται ότι θα βελτιώσει την έκβαση ασθενών με προβλήματα του αμφιβληστροειδούς επιτρέποντας τη διενέργεια προηγμένων επεμβάσεων, συμπεριλαμβανομένης της διεξαγωγής γονιδιακών θεραπειών για τις κληρονομικές αμφιβληστροειδοπάθειες.
Οι ερευνητές με επικεφαλής τους Τζέικ Αμποτ, καθηγητή στο Τμήμα Μηχανολόγων Μηχανικών του Πανεπιστημίου της Γιούτα και Πολ Μπερνστάιν, ειδικό στις αμφιβληστροειδοπάθειες του Οφθαλμολογικού Κέντρου Moran, έχουν μέχρι στιγμής δοκιμάσει με επιτυχία το νέο ρομπότ σε οφθαλμούς χοίρων, όπως ανέφεραν στο επιστημονικό περιοδικό «Science Robotics».
Ο αμφιβληστροειδής «φιλοξενεί» φωτοευαίσθητα κύτταρα, τα ραβδία και τα κωνία, τα οποία αποτελούν τη βάση της όρασης. Διάφορες κληρονομικές διαταραχές του χιτώνα οδηγούν σε μη φυσιολογικό σχηματισμό αυτών των κυττάρων με αποτέλεσμα να παρουσιάζονται ανωμαλίες στην όραση, ωστόσο νέες γονιδιακές θεραπευτικές μέθοδοι μπορούν πλέον να αναστρέψουν αυτές τις διαταραχές. «Οι θεραπείες για τις οφθαλμικές διαταραχές εξελίσσονται ταχέως και πρέπει να παρέχουμε στους χειρουργούς μεγαλύτερες δυνατότητες ώστε να συμβαδίζουν με τις εξελίξεις» ανέφερε ο καθηγητής Αμποτ.
Απίστευτα μικρός στόχος έγχυσης
Για παράδειγμα η πρώτη γονιδιακή θεραπεία που εγκρίθηκε από τον Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ (FDA) για μια κληρονομική αμφιβληστροειδοπάθεια απαιτεί τη διενέργεια μιας ένεσης στην περιοχή ανάμεσα στον αμφιβληστροειδή και σε ένα άλλο στρώμα κυττάρων που είναι γνωστό ως μελάγχρουν επιθήλιο. Εκτός από τις επιπλοκές που μπορούν να εμφανιστούν κατά την έγχυση εξαιτίας των κινήσεων των ματιών του ασθενούς και του πιθανού τρόμου των χεριών του χειρουργού, υπάρχει και επιπλέον βαθμός δυσκολίας σε αυτή τη διαδικασία καθώς ο στόχος έγχυσης είναι τρομακτικά μικρός: ο γιατρός πρέπει να χορηγήσει το φάρμακο μεταξύ δύο κυτταρικών στρωμάτων με πάχος μικρότερο του χιλιοστόμετρου.
Χειρουργώντας το ζωικό μάτι πάνω στο ανθρώπινο
Με δεδομένο ότι η νέα ρομποτική συσκευή δεν έχει λάβει ακόμη έγκριση χρήσης σε ανθρώπους, οι ερευνητές τη δοκίμασαν σε έναν εθελοντή ο οποίος φορούσε ειδικά γυαλιά που επέτρεπαν στο μάτι του χοίρου να τοποθετηθεί ακριβώς μπροστά από το δικό του μάτι. Με αυτόν τον τρόπο οι επιστήμονες μπόρεσαν να δοκιμάσουν την ικανότητα του ρομπότ να διορθώνει τις κινήσεις του κεφαλιού του ασθενούς καθώς και τις κινήσεις των χεριών του χειρουργού – και όλα αυτά ενόσω η επέμβαση γινόταν ουσιαστικώς στον ζωικό ιστό χωρίς να υπάρχει κίνδυνος για τον εθελοντή.
Καλύτερα ποσοστά επιτυχίας και χωρίς επιπλοκές
Με βάση τα αποτελέσματα των πειραμάτων που παρουσιάζονται στη μελέτη, τα ποσοστά επιτυχίας ήταν μεγαλύτερα με τη χρήση του ρομπότ σε ό,τι αφορούσε τη διενέργεια εγχύσεων κάτω από τον αμφιβληστροειδή ενώ παράλληλα απεφεύχθησαν οι επιπλοκές.
Μάλιστα, σύμφωνα με τους ερευνητές, η όλη διαδικασία με τη χρήση του ρομπότ, μπορεί να επιτρέψει τη διενέργεια εγχύσεων στον αμφιβληστροειδή υπό τοπική και όχι γενική αναισθησία.
Πηγή: Το Βήμα
