Ηχηρό χαστούκι αποτελεί η έρευνα τoυ Eurofound για την υγεία των Ευρωπαίων το 2024, αποκαλύπτοντας ότι πάνω από το 25% δεν είχε πρόσβαση σε αναγκαίες ιατρικές υπηρεσίες τουλάχιστον μία φορά το 2024. Ένα 22% αναφέρει ότι είχε επί του παρόντος ιατρικά προβλήματα, για τα οποία δεν μπορούσε να έχει περίθαλψη ή να κάνει εξετάσεις.
Πρόκειται για τρομακτική αύξηση σε σύγκριση με τα ευρήματα των προηγούμενων εκθέσεων, ενώ επιδείνωση παρουσιάζει και ο δείκτης ψυχικής ευημερίας.
Συγκεκριμένα, το 2022 ανεπαρκή πρόσβαση στις υπηρεσίες υγείας ανέφερε ότι είχε κατά μέσο όρο το 18% των Ευρωπαίων, ενώ τα αντίστοιχα ποσοστά στην Ελλάδα κυμαίνονταν στο 16%.
Προς το παρόν, η Εurofound δεν έχει δημοσιεύσει αναλυτικά στοιχεία για κάθε χώρα σε ό,τι αφορά την υγεία. Ωστόσο, η μεγάλη απόκλιση των ευρημάτων της από εκείνα της Εurostat και του ΟΟΣΑ, εγείρει προβληματισμούς για τη μεθοδολογία που ακολουθεί ο κάθε οργανισμός.
Το 2023 στην Ελλάδα πάνω από το 13% του πληθυσμού άνω των 16 ετών ανέφεραν ότι είχαν ανεκπλήρωτες ιατρικές ανάγκες /Eurostat
Τι ισχύει στην Ελλάδα
Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της Eurostat (2023), κατά μέσο όρο στην ΕΕ μόνο το 3,8% των ατόμων άνω των 16 ετών ανέφεραν ότι είχαν κάποια στιγμή ανεκπλήρωτες ανάγκες για ιατρική εξέταση ή θεραπεία, ποσοστο που δεν ανταποκρίνεται στα ευρήματα της Eurofound. Στην Ελλάδα, σύμφωνα πάντα με τη Eurostat, τα ποσοστά αυτά είναι υπερτριπλάσια, αγγίζοντας το 13,1%.
Η Ελλάδα είναι στη δεύτερη χειρότερη θέση στην ΕΕ μετά την Εσθονία. Το 11,6% του πληθυσμού άνω των 16 ετών αναφέρει ότι οι βασικοί λόγοι που δεν μπόρεσε να έχει πρόσβαση σε ιατρικές υπηρεσίες είναι το υψηλό κόστος και η μακρά λίστα αναμονής, ενώ για κάποιους έπαιξε ρόλο και η απόσταση. Άλλο ένα 2,6% αναφέρει άλλες αιτίες.
Σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ, στην Ελλάδα σχεδόν ο ένας στους τέσσερις (23%) από όσους ανήκουν στο φτωχότερο εισοδηματικό πεμπτημόριο, ανέφερε ότι κάποια στιγμή χρειάστηκαν ιατρική φροντίδα και δεν μποόρεσαν να την έχουν, κυρίως λόγω κόστους. Το αντίστοιχο ποσοστό για το πλουσιότερο 20% είναι μόλις 3,4%.
Το 26% ανέφερε ανεκπλήρωτες ιατρικές ανάγκες το 2024, κυρίως λόγω μεγάλης αναμονής / Eurofound
Υγεία και ανεκπλήρωτες ανάγκες περίθαλψης
Η εξειδικευμένη περίθαλψη, η οδοντιατρική περίθαλψη και η περίθαλψη ψυχικής υγείας είναι οι πιο συχνά αναφερόμενες ανεκπλήρωτες ανάγκες. Τα άτομα ηλικίας 50-64 ετών είχαν τις περισσότερες πιθανότητες να έχουν μια τρέχουσα ανεκπλήρωτη ιατρική ανάγκη. Το 2024, ο χρόνος αναμονής αναφέρθηκε συχνότερα ως εμπόδιο στην πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη, ακολουθούμενο από τη διαθεσιμότητα εξετάσεων ή θεραπειών και το κόστος.
Περίπου το ένα τέταρτο των ερωτηθέντων σημείωσε ότι το να μην υπάρχει αρκετός χρόνος για να επισκεφτεί κανείς το γιατρό ήταν σημαντικό πρόβλημα, ενώ ένα παρόμοιο ποσοστό ανέφερε ότι η απόσταση αποτελούσε επίσης εμπόδιο.
Όταν οι ερωτηθέντες ρωτήθηκαν σχετικά με τις τρέχουσες ανεκπλήρωτες ανάγκες τους σε υγειονομική περίθαλψη, αναφέρθηκε συχνότερα η νοσοκομειακή ή εξειδικευμένη περίθαλψη, ακολουθούμενη από τη φροντίδα ψυχικής υγείας και την οδοντιατρική περίθαλψη.
Οι νοσοκομειακές και εξειδικευμένες υπηρεσίες αναφέρονταν συχνότερα από τις μεγαλύτερες ηλικίες, ιδίως από άτομα ηλικίας 65 ετών και άνω, ενώ οι νεότεροι ηλικίας 16-34 ετών ανέφεραν τις υπηρεσίες ψυχικής υγείας ως την πιο συχνή ανεκπλήρωτη ανάγκη τους.
Απρόσιτη η οδοντιατρική περίθαλψη
Μεταξύ εκείνων που ανέφεραν την οδοντιατρική περίθαλψη ως κάτι που είναι σήμερα απρόσιτο, το 75% ανέφερε ότι το κόστος αποτελούσε δυσκολία γι’ αυτούς τον τελευταίο χρόνο.
Μικρότερο ποσοστό των ερωτηθέντων (36%) ανέφερε το κόστος ως εμπόδιο για όσους περιμένουν σήμερα νοσοκομειακή θεραπεία, πιθανότατα επειδή οι θεραπείες αυτές συχνά καλύπτονται από τα προγράμματα ασφάλισης υγείας.
Όσον αφορά την πρόσβαση σε νοσοκομειακές ή εξειδικευμένες υπηρεσίες, το συνηθέστερο πρόβλημα ήταν ο χρόνος αναμονής (62%). Μεταξύ των ερωτηθέντων που δεν μπορούσαν να έχουν πρόσβαση σε υπηρεσίες ψυχικής υγείας, τόσο το κόστος (64%) όσο και ο χρόνος αναμονής (81%) αναφέρθηκαν ως σημαντικά εμπόδια πρόσβασης κατά το τελευταίο έτος.
Ελλείψεις εργατικού δυναμικού στην υγεία
Οι ελλείψεις εργατικού δυναμικού στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης ήταν εμφανείς από πριν από την πανδημία covid-19, αλλά έγιναν πιο επείγουσες τα τελευταία χρόνια. Με τη γήρανση του πληθυσμού, οι ελλείψεις αυτές αναμένεται να αυξηθούν απότομα στο μέλλον, σημειώνει η Εurofound, δημιουργώντας πρόσθετες ανεκπλήρωτες ανάγκες υγειονομικής περίθαλψης, ασκώντας ιδιαίτερα πίεση στους τομείς της νοσοκομειακής ή εξειδικευμένης περίθαλψης, των υπηρεσιών ψυχικής υγείας και της οδοντιατρικής περίθαλψης.
Aνεκπλήρωτες ιατρικές ανάγκες ανά φύλο, ηλικία, οικονομική κατάσταση κλπ / διαφορές μεταξύ ανάπηρων και μη ανάπηρων – πηγή Εurofound
Άτομα με αναπηρία: Με ελλείψεις περίθαλψης το 40%
Η ηλεκτρονική έρευνα του 2024 δείχνει ότι το 40% των ερωτηθέντων με αναπηρία αναφέρουν ανεκπλήρωτες ιατρικές ανάγκες, έναντι 17% των ατόμων χωρίς αναπηρία, μια διαφορά 23 ποσοστιαίων μονάδων. Πρόκειται για ένα χάσμα που μεγαλώνει διαρκώς. Το 2021 ήταν στις 16 ποσοστιαίες μονάδες, με το 32% των ερωτηθέντων με αναπηρία να αναφέρουν ότι δεν μπόρεσαν να καλύψουν ιατρικές ανάγκες, έναντι 16% των ατόμων χωρίς αναπηρία.
Κατά τη σύγκριση των διαφόρων παραγόντων που θα μπορούσαν να επηρεάσουν την πιθανότητα ύπαρξης ανεκπλήρωτων ιατρικών αναγκών το 2024, η οικονομική κατάσταση του νοικοκυριού των ερωτηθέντων έχει τον μεγαλύτερο αντίκτυπο.
Μεταξύ των ατόμων με αναπηρία, το 56% των ατόμων που ζουν σε νοικοκυριά που δυσκολεύονται να τα βγάλουν πέρα αναφέρουν ανεκπλήρωτες ιατρικές ανάγκες, σε σύγκριση με μόνο το 28% των ατόμων χωρίς αναπηρία.
Από την Αφροδίτη Τζιαντζή
