Τα Όσκαρ (Academy Awards) είναι τα πιο διάσημα κινηματογραφικά βραβεία στον κόσμο. Απονέμονται κάθε χρόνο από την Αμερικανική Ακαδημία Κινηματογραφικών Τεχνών και Επιστημών (AMPAS) και τιμούν τις καλύτερες ταινίες, σκηνοθέτες, ηθοποιούς και άλλους επαγγελματίες του χώρου. Το να βραβευτεί κάποιος με Όσκαρ θεωρείται η μεγαλύτερη τιμή στη βιομηχανία του κινηματογράφου και πολλοί ηθοποιοί γίνονται παγκοσμίως γνωστοί χάρη σε αυτά. Μάλιστα, φαίνεται ότι οι νικητές τείνουν να ζουν περισσότερο από τους υποψηφίους που δεν βραβεύτηκαν – ένα φαινόμενο που οι επιστήμονες ονομάζουν «Oscar Effect».
«Oscar Effect»
Συγκεκριμένα, μελέτη που δημοσιεύθηκε στο Annals of Internal Medicine έδειξε ότι οι ηθοποιοί που κέρδισαν Όσκαρ ζούσαν κατά μέσο όρο 3-4 χρόνια περισσότερο από τους συναδέλφους τους. Πιο πρόσφατη έρευνα βρήκε ακόμα μεγαλύτερη διαφορά, με τους νικητές να ζουν έως και 6 χρόνια περισσότερο.
Ορισμένοι ειδικοί αμφισβήτησαν τα αποτελέσματα υποστηρίζοντας ότι η μακροζωία δεν έχει να κάνει με τα ίδια τα βραβεία, αλλά με το ότι οι νικητές συχνά είχαν περισσότερα προνόμια (π.χ. καλύτερη εκπαίδευση, οικονομική ασφάλεια, ισχυρό υποστηρικτικό δίκτυο). Οι νικητές μπορεί να έχουν καλύτερη πρόσβαση σε ιατρική φροντίδα και έναν πιο άνετο τρόπο ζωής.
Επιπλέον, η αναγνώριση μπορεί να μειώσει το άγχος και να ενισχύσει την αυτοεκτίμηση. Οι νικητές συχνά παραμένουν ενεργοί στη βιομηχανία και συχνά έχουν περισσότερες ευκαιρίες.
Φυσικά, δεν είναι κανόνας ότι τα Όσκαρ «χαρίζουν» έξτρα χρόνια ζωής, αφού η γενική υγεία, ο τρόπος ζωής και άλλοι παράγοντες παίζουν επίσης ρόλο. Υπάρχουν περιπτώσεις διάσημων νικητών των Όσκαρ που πέθαναν νέοι, όπως η Heath Ledger (28 ετών, 2008) και η Philip Seymour Hoffman (46 ετών, 2014).
Αξιοσημείωτο είναι ότι το «Oscar Effect» δεν περιορίζεται μόνο στους νικητές, αλλά υπάρχει και το αντίστροφο φαινόμενο , όπου οι ηθοποιοί μετά την νίκη τους για κάποιο ρόλο βιώνουν αποτυχίες στην καριέρα τους.
«Oscar Curse»
Αν και η αναγνώριση και η διάκριση σε παγκόσμιο επίπεδο μπορεί να ενισχύσει την αυτοεκτίμηση, οι νικητές των Όσκαρ μπορούν επίσης να αντιμετωπίσουν άγχη και πιέσεις λόγω της δημοσιότητας, των προσδοκιών και της ανάγκης να διατηρήσουν την επιτυχία τους. Κάποιοι ηθοποιοί αναφέρουν ότι τα Όσκαρ μπορεί να φέρουν και αρνητικά αποτελέσματα στην ψυχική τους υγεία, καθώς φοβούνται την σύγκριση.
Ορισμένοι αισθάνονται αβεβαιότητα για τα επόμενά τους βήματα. Αυτό μπορεί να συμβεί όταν οι θεατές τους ταυτίζουν για πάντα με τον χαρακτήρα που κέρδισε το βραβείο.
«Σύνδρομο Φ. Μάρεϊ Άμπραχαμ» είναι ο όρος που αποδίδεται σε έναν ηθοποιό που βρίσκει νωρίς την επιτυχία και στη συνέχεια δυσκολεύεται να τη διατηρήσει. Προέρχεται από την πορεία της καριέρας του ανθρώπου που απέσπασε το βραβείο «καλύτερου ηθοποιού» το 1985 για τον ρόλο του ως Αντόνιο Σαλιέρι στο Amadeus.
Προηγουμένως αστέρας της θεατρικής σκηνής, ο Άμπραχαμ δεν κατάφερε να μεταφράσει τη νίκη του Όσκαρ σε μεγάλη κινηματογραφική επιτυχία. Στα χρόνια που ακολούθησαν έκανε κυρίως θεατρικές παραστάσεις, καθιερώνοντας τελικά μια υγιή παρουσία στην οθόνη μέσα από ρόλους στα Inside Llewyn Davis, The Grand Budapest Hotel και την τηλεοπτική σειρά Homeland.
