Ένα νέο γρήγορο, προσιτό και ακριβές τεστ θα μπορούσε να συμβάλλει στην ταχύτερη ανίχνευση του καρκίνου στο πάγκρεας, βελτιώνοντας ενδεχομένως τα ποσοστά επιβίωσης για έναν από τους πιο θανατηφόρους καρκίνους.
Ερευνητές από το Oregon Health & Science University ανέπτυξαν ένα τεστ που ονόμασαν PAC-MANN, από την συντομογραφία για “protease activity-based assay using a magnetic nanosensor” («εξέταση με βάση τη δραστικότητα της πρωτεάσης με χρήση μαγνητικού νανοαισθητήρα»), το οποίο χρησιμοποιεί ένα μικρό δείγμα αίματος για να ανιχνεύσει αλλαγές στη δραστικότητα της πρωτεάσης (ή πρωτεϊνάσης), έναν από τους δείκτες του αδενοκαρκινώματος του παγκρεατικού πόρου ή PDAC, της πιο κοινής και θανατηφόρας μορφής καρκίνου του παγκρέατος.
Ο καρκίνος στο πάγκρεας συχνά διαγιγνώσκεται σε προχωρημένο στάδιο, όταν οι θεραπευτικές επιλογές είναι περιορισμένες. Κι ενώ οι τρέχουσες εξετάσεις συμβάλλουν στην εκτίμηση της πορείας της νόσου, σύμφωνα με τους ερευνητές δεν είναι αρκετά ευαίσθητες για την ανίχνευση του καρκίνου σε πρώιμο στάδιο.
Πώς βοηθά το τεστ PAC-MANN;
Το νέο τεστ PAC-MANN καλύπτει αυτό το κενό με τον εντοπισμό ενδείξεων καρκινικής δραστηριότητας στο αίμα, συμβάλλοντας στην έγκαιρη διάγνωση του καρκίνου.
«Το πρόβλημα με τον καρκίνο του παγκρέατος είναι ότι συχνά τον εντοπίζουμε πολύ αργά», αναφέρει ο Δρ Jared Fischer, επίκουρος καθηγητής μοριακής και ιατρικής γενετικής στην Ιατρική Σχολή του OHSU.
«Ο στόχος μας με το PAC-MANN είναι να δημιουργήσουμε ένα εργαλείο που μπορεί να ανιχνεύσει τη νόσο πολύ νωρίτερα, όταν υπάρχουν περισσότερες θεραπευτικές επιλογές και περισσότερες πιθανότητες επιβίωσης» σημειώνει ο ίδιος.
Γρήγορη, προσιτή, ακριβής εξέταση
Οι ερευνητές δημιούργησαν ένα μη επεμβατικό τεστ χρησιμοποιώντας δείγματα αίματος από 350 ασθενείς από το Brenden-Colson Center for Pancreatic Care και το Cancer Early Detection Advanced Research Center, οι οποίοι είτε είχαν εμφανίσει καρκίνο στο πάγκρεας είτε είχαν υψηλό κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου είτε ανήκαν στην ομάδα ελέγχου.
Στην συνέχεια οι ερευνητές έψαξαν για ορισμένες πρωτεΐνες, συγκεκριμένα πρωτεάσες, στο αίμα που γίνονται πιο ενεργές σε άτομα με PDAC. Εντοπίζοντας αυτές τις πρωτεΐνες, ανέπτυξαν ένα τεστ που θα μπορούσε να ανιχνεύσει ειδικά τον καρκίνο του παγκρέατος.
Το τεστ PAC-MANN κατάφερε να διακρίνει σωστά τους ασθενείς με καρκίνο του παγκρέατος από τους υγιείς ασθενείς και τους ασθενείς με μη καρκινικά παγκρεατικά προβλήματα σε ποσοστό 98%. Συνέβαλε επίσης στον εντοπισμό του καρκίνου σε πρώιμο στάδιο με ακρίβεια 85% όταν χρησιμοποιήθηκε μαζί με το τεστ CA 19-9 (τρέχουσα εξέταση).
Τα ευρήματα που έχουν δημοσιευθεί στο Science Translational Medicine, δείχνουν επίσης ότι το PAC-MANN μπορούσε να παρακολουθεί πόσο καλά λειτουργούσαν οι θεραπείες. Μετά τη χειρουργική επέμβαση, οι ερευνητές παρατήρησαν μείωση της δραστηριότητας της πρωτεάσης, γεγονός που υποδηλώνει ότι το τεστ μπορεί να βοηθήσει στην παρακολούθηση της αποτελεσματικότητας των θεραπειών.
«Αυτό το τεστ δεν αφορά μόνο την ανίχνευση. Θα μπορούσε επίσης να μας βοηθήσει να δούμε πόσο καλά λειτουργούν οι θεραπείες και να καθοδηγήσουμε τις θεραπευτικές επιλογές», αναφέρει ο Δρ Fischer. «Εάν μπορούμε να παρακολουθούμε την ανταπόκριση ενός ασθενούς στη θεραπεία σε πραγματικό χρόνο, μπορούμε να λαμβάνουμε καλύτερες αποφάσεις για τη θεραπεία και να βελτιώνουμε τα αποτελέσματα».
