Η Κlavdia που θα εκπροσωπήσει την Ελλάδα στον επόμενο μουσικό διαγωνισμό της Eurovision μίλησε για το debate που έχει προκύψει για την Αστερομάτα που ενόχλησε την Τουρκία.
Μιλώντας στον τηλεοπτικό φακό η Klavdia ξεκαθάρισε ότι πρόκειται «για ένα κομμάτι που δεν έχει συγκεκριμένο στόχο ή πολιτικό μήνυμα».
«Δεν μπορώ να πω κάτι, δεν μιλάει για ένα συγκεκριμένο γεγονός. Είναι ένα τραγούδι αποχωρισμού, που ο καθένας μπορεί να ταυτιστεί ελεύθερα. Σίγουρα δεν είναι πολιτικοποιημένο το τραγούδι και δεν αναφέρεται κάτι στο τραγούδι» πρόσθεσε.
«Δεν περίμενα να γίνει όλος αυτός ο ντόρος για το τραγούδι. Η EBU θα κρίνει τι είναι σωστό και τι λάθος, δεν θα το κρίνουμε εμείς» κατέληξε στη δήλωση της η Klavdia.
Η δημόσια ραδιοτηλεόραση της χώρας (TRT) ανακοίνωσε ότι προτίθεται να εξετάσει το τραγούδι, έπειτα από αναφορές ότι μιλάει για τη Γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου.
Σύμφωνα με την ανακοίνωση, αν διαπιστωθεί πως το κομμάτι αναφέρεται στο γεγονός, το οποίο οι Τούρκοι αρνούνται να αναγνωρίσουν, τότε θα μεταφερθεί η δυσφορία της χώρας στο υψηλότερο επίπεδο και θα υποβληθεί επισήμως διαμαρτυρία.
Μετά την ανακοίνωση της Τουρκίας οι Eurofans διχάστηκαν.
https://www.youtube.com/watch?v=UxzeTezgey4
Κάποιοι αναρωτήθηκαν γιατί η Τουρκία επιλέγει να παρέμβει ενώ δεν συμμετέχει καν στον διαγωνισμό ενώ άλλοι έφεραν ως παράδειγμα τη νίκη της Τζαμάλα το 2016 με το «1944», που μιλούσε για τον εκτοπισμό των Τάταρων της Κριμαίας από τον Στάλιν.
«Η Τζαμάλα έκανε ένα τραγούδι για την Ουκρανία και κέρδισε. Νομίζω ότι οι στίχοι της ήταν βαρύτεροι από το ελληνικό τραγούδι. Κανείς από εμάς δεν βγήκε και δεν είπε ότι αυτό είναι πολιτικό, πρέπει να αποκλειστεί;» ανέφερε ένα σχόλιο.
Στον αντίποδα υπήρχαν άλλοι χρήστες που υπερασπίστηκαν την παρέμβαση της Τουρκίας. «Ναι, η χώρα μας δεν συμμετέχει στη Eurovision, αλλά πρέπει να αντιδράσουμε στην προπαγάνδα που μεταμφιέζεται σε τραγούδι» σχολίασε χρήστης.
Η ΕBU θα κληθεί να απαντήσει με νέα δεδομένα.
Εurovision νέας γενιάς;
Όπως έχει ανακοινώσει από τον Δεκμέβριο του 2024 ο πρόεδρος του εποπτικού συμβουλίου της Eurovision, Bakel Walden, και στον απόηχο της περσινής διοργάνωσης που είχε φέρει πόλεμο στα παρασκήνια με πολλούς συμμετέχοντες να αντιτίθενται στη συμμετοχή του Ισραήλ, η Eurovision πλέον «δεν θα ανεκτεί οποιαδήποτε αρνητική συμπεριφορά.
«Οι παραβάσεις θα οδηγήσουν σε προειδοποιήσεις ή ακόμη και περιορισμούς πρόσβασης. Υπάρχουν θέματα όπου η ελευθερία της έκφρασης έχει όρια, ιδιαίτερα όταν επηρεάζει άλλους ανθρώπους» είπε.
«Αν η τάση συνεχιστεί, η Eurovision απλά δεν θα υπάρχει πια σε τρία με πέντε χρόνια», προειδοποίησε ο Walden.
Τι απαγορεύεται στη Eurovision
Σύμφωνα με τον κανονισμό, στη Eurοvision απαγορεύονται τραγούδια με πολιτικά μηνύματα, είτε στους στίχους είτε στη σκηνική παρουσία.
Τα τραγούδια δεν μπορούν να αναφέρονται σε πολιτικά ζητήματα, πολέμους, διπλωματικές κρίσεις ή πολιτικές διαμάχες. Αν συμβεί αυτό, η συμμετοχή παραβιάζει την πολιτική ουδετερότητα της Eurovision.
Επιπλέον απαγορεύεται η χρήση συμβόλων και πολιτικά φορτισμένων συμβολισμών και η χρήση του βήματος της Eurovision για πολιτικές δηλώσεις ή προώθηση ιδεολογίας.
Σε περίπτωση που κάτι από τα παραπάνω διαπιστωθεί από τους ελεγκτικούς φορείς της EBU, οι συνέπειες μπορεί να είναι απόρριψη της συμμετοχής, απαίτηση αλλαγών σε στίχους ή σκινή παρουσία ακόμη και αποκλεισμός στον διαγωνισμό αλλά και σε όσους θα ακολουθήσουν.
Διχασμένη EBU
https://www.youtube.com/watch?v=B-rnM-MwRHY
Για ακόμη μια φορά το δαιδαλώδες πλαίσιο μιας διοργάνωσης που θέλει να είναι απολιτίκ αλλά είναι φανερά πολιτικοποιημένη όταν το επιλέγει, είναι προφανές.
Το 2016 η Ουκρανή Τζαμάλα και το 1944 έφερε διπλωματικό πόλεμο ανάμεσα σε Ρωσία και Ουκρανία και κέρδισε τον διαγωνισμό. Επίσης η EBU έχει κατηγορηθεί για τον αποκλεισμό της Ρωσίας το 2022, λόγω του πολέμου στην Ουκρανία.
«Το Εκτελεστικό Συμβούλιο της EBU έλαβε την απόφαση μετά από σύσταση του διοικητικού οργάνου της Eurovision νωρίτερα σήμερα. Η απόφαση έγινε με βάση τους κανόνες της εκδήλωσης και τις αξίες της EBU. Η απόφαση αντικατοπτρίζει την ανησυχία ότι, υπό το φως της άνευ προηγουμένου κρίσης στην Ουκρανία, η ρωσική συμμετοχή θα δυσφημούσε τον φετινό διαγωνισμό.
Παραμένουμε αφοσιωμένοι στην προστασία των αξιών ενός πολιτιστικού διαγωνισμού που προωθεί τη διεθνή σύμπραξη, φέρνει κοντά το κοινό, γιορτάζει τη διαφορετικότητα μέσω της μουσικής και ενώνει την Ευρώπη σε μια σκηνή», ανέφερε στην επίσημη ανακοίνωσή της η EBU.
Μετά από αυτό, αρθρογράφοι και Eurofans επιτέθηκαν στην EBU, για «ασυνέπεια στη στάση της».
Πιο πρόσφατα η συμμετοχή του Ισραήλ στη Eurovision 2024 πυροδότησε πολλές αντιδράσεις και δυσαρέσκεια.
Πέρσι, ο Σουηδός Eric Saade, ο οποίος εμφανίστηκε στο opening act του Α’ Ημιτελικού φορώντας την παλαιστινιακή keffiyeh, «εξαφανίστηκε» από τα social media της διοργάνωσης ενώ αντίστοιχη λογοκρισία κατήγγειλε σε συνέντευξή του το Bambie Thug, που εκπροσώπησε την Ιρλανδία, τονίζοντας πως ενώ είχε γράψει στο πόδι και στο πρόσωπό του συνθήματα υπέρ της Παλαιστίνης, αναγκάστηκε να τα αλλάξει με εντολή της EBU.
Πόσο απολιτίκ είναι η πολιτική;
Μιλώντας στο Vox η Tess Megginson, υποψήφια διδακτόρισσα ευρωπαϊκής ιστορίας στο Πανεπιστήμιο της Βόρειας Καρολίνας Chapel Hill μίλησε για όλες τις φορές που η Εurovision επέλεξε να μην είναι απολιτίκ.
Από τον αποκλεισμό της Γιουγκοσλαβίας, λόγω Σαράγεβου το 1992, («Αυτή είναι η πρώτη φορά που βλέπουμε μια χώρα να αποκλείεται από τον διαγωνισμό. Η Γιουγκοσλαβία αποκλείστηκε από τον διαγωνισμό λίγο μετά τον διαγωνισμό του 1992 λόγω της πολιορκίας του Σαράγεβο» σημειώνει) στο μποϊκοτάζ του διαγωνισμού από την Ελλάδα το 1974 μετά την εισβολή της Τουρκίας στην Κύπρο.
Όταν ο Μάνος Χατζιδάκις και η Μαρίζα Κωχ έφεραν το θρήνο στη σκηνή
«Τα μποϊκοτάζ στη Eurovision είναι σχεδόν τόσο παλιά όσο και ο ίδιος ο διαγωνισμός, ξεκινώντας από τη δεκαετία του 1970» είπε η Megginson.
«Tο 1974, η Τουρκία εισέβαλε στην Κύπρο και η Ελλάδα έκανε μποϊκοτάζ τον διαγωνισμό. Το 1976, η Ελλάδα υποβάλλει ένα τραγούδι που είναι αντιπολεμικό και αναφέρεται ξεκάθαρα στην παρουσία των τουρκικών δυνάμεων στην Κύπρο, και η Τουρκία μποϊκοτάρει με τη σειρά της τον διαγωνισμό. Αυτό, μπορούμε να πούμε πως είναι το πρώτο παράδειγμα από τα μεγάλα μποϊκοτάζ του διαγωνισμού» προσθέτει.
Το 1976 η Ελλάδα συμμετέχει με το τραγούδι Παναγιά μου, Παναγιά μου της Μαρίζας Κωχ.
Σύμφωνα με ρεπορτάζ, ο Μάνος Χατζιδάκις, τότε διευθυντής του Τρίτου Προγράμματος της Ελληνικής ραδιοφωνίας «επικοινώνησε με τη Μαρίζα Κωχ την άνοιξη του 1976 ζητώντας της να ετοιμάσει ένα τραγούδι διαμαρτυρίας για την Κύπρο για να εκπροσωπήσει την Ελλάδα στη Eurovision.
Η ίδια βασίστηκε στο ηπειρώτικο δημοτικό τραγούδι-μοιρολόι, Παναγιά μου, Παναγιά μου παρηγόρα την καρδιά μου. Το τραγούδι που ετοίμασε με τον Μιχάλη Φωτιάδη και η συμμετοχή της στο διαγωνισμό αποτέλεσε αφορμή για να διαδηλώσουν οι Τούρκοι του εξωτερικού στη Χάγη τη βραδιά του τελικού εναντίον της ελληνικής συμμετοχής.
Ακόμη, η Μαρίζα Κωχ δέχτηκε απειλές για τη ζωή της ενώ μέσα στο μέγαρο υπήρχε ελεύθερος σκοπευτής.
Η ερμηνεύτρια υπέγραψε ότι με δική της ευθύνη θα τραγουδήσει μιας και οι υπεύθυνοι της διοργάνωσης δεν μπορούσαν να εγγυηθούν για την ασφάλειά της».
Επιπλέον οι οδηγίες του Μάνου Χατζιδάκι δεν αφορούσαν μόνο την ερμηνεία, αλλά και το όλο στήσιμό της πάνω στη σκηνή. «Μόνο στο τέλος του τραγουδιού, στην τελευταία κορόνα, να απλώσεις τα χέρια για να φανεί το πένθος μας για την Κύπρο» της είχε πει.
Η τουρκική τηλεόραση διέκοψε τη μετάδοση του διαγωνισμού την ώρα της ελληνικής συμμετοχής και έβαλε στη θέση της το τραγούδι Memleketim (Πατρίδα μου) το οποίο ήταν ένα από τα σύμβολα της Τουρκίας κατά την εισβολή της στην Κύπρο.
Η Ελλάδα πήρε την 13η θέση το διαγωνισμό, συγκεντρώνοντας μόλις 20 βαθμούς, οι οκτώ εκ των οποίων ήταν από τη Γαλλία. Επίσης, έλαβε πέντε από την Ιταλία, τέσσερις από την Ισλανδία, δύο από το Βέλγιο κι έναν από την Πορτογαλία. Η θέση, ήταν το τελευταίο που απασχολούσε τους συμμετέχοντες στην ελληνική αποστολή.
Κατά την επιστροφή τους στην πατρίδα, ο Μάνος Χατζιδάκις με επιστολή που απέστειλε στον Τύπο ξεκαθάρισε:
«Διάβασα πολλές επικρίσεις εναντίον της Ραδιοφωνίας, για το ότι δεν εναρμονίστηκε με το επίπεδο της Eurovision και για το ότι δεν έγινε ‘δημοκρατικότερα’ η επιλογή, ώστε ‘να πετύχουμε’. Πουθενά δε διάβασα τη μόνη, τη μία και τη σωστή άποψη. Ότι δε διαθέτουμε ηλίθιο τραγούδι και είμαστε μια χώρα που έχει τεράστια και αξιόλογη μουσική παράδοση. Λάβαμε μέρος, διότι έπρεπε να δηλώσουμε παρουσία. Διαλέξαμε ένα τραγούδι που μας ταιριάζει και δε μας έκαμε εκ των υστέρων να ντραπούμε. Αν πετυχαίναμε, ίσως να ντρεπόμουν, μια κι εγώ προσωπικά σαν υπεύθυνος, πρώτη φορά συνειδητοποίησα το επίπεδο του θορυβώδους αυτού διαγωνισμού».
Η συμμετοχή της Κωχ έγινε αφορμή για διαδηλώσεις Τούρκων του εξωτερικού στη Χάγη τη βραδιά του τελικού εναντίον της ελληνικής συμμετοχής.
Διπλωματία του μικροφώνου
Στην ενόχληση της Τουρκίας για το τραγούδι Αστερομάτα αναφέρθηκε, μιλώντας στην προγραμματισμένη ενημέρωση των πολιτικών συντακτών στις 6/2 και ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Παύλος Μαρινάκης.
«Η διαδικασία επιλογής και υποβολής υποψηφιοτήτων (για τη Eurovision) δεν έχει να κάνει με πολιτικές σκοπιμότητες. Ήταν η ενισχυμένη ψήφος κοινού σε μία εντελώς μουσική διαδικασία και όχι σε πολιτικό διαγωνισμό. Οι στίχοι του τραγουδιού δεν έχουν καμία προσβλητική αναφορά έναντι οποιουδήποτε ούτε κάνουν μνεία ιστορικών γεγονότων» δήλωσε ο Μαρινάκης.
«Σε κάθε περίπτωση και ανεξαρτήτως Eurovision, η ιστορία είναι καταγεγραμμένη και δεν επιδέχεται αμφισβήτησης» κατέληξε.
*Από τον Λουκά Καρνή
