Η μεσογειακή διατροφή δίνει, ως γνωστόν, προτεραιότητα σε υγιεινά και θρεπτικά τρόφιμα όπως φρούτα, λαχανικά, ολικής άλεσης σιτηρά, φασόλια, ξηρούς καρπούς, σπόρους και ελαιόλαδο, καθώς και μέτριες ποσότητες γαλακτοκομικών, αβγών, ψαριών και πουλερικών.
Οι ερευνητές επισημαίνουν ότι αυτή η διατροφή μπορεί να υποστηρίξει την υγεία του εγκεφάλου, πέρα από την ικανότητά της να βοηθά στη διαχείριση παραδοσιακών παραγόντων κινδύνου για καρδιαγγειακά νοσήματα, όπως η υψηλή αρτηριακή πίεση, η χοληστερόλη, η γλυκόζη στο αίμα, η έλλειψη σωματικής δραστηριότητας κλπ. Συγκεκριμένα, η μεσογειακή διατροφή μπορεί να ενισχύσει άμεσα την ακεραιότητα της λευκής ουσίας. Αν και απαιτείται περισσότερη έρευνα, τα ευρήματα υποδεικνύουν ότι αυτή η διατροφή μπορεί να βοηθήσει στην προστασία της γνωστικής λειτουργίας, εν μέρει ανεξάρτητα από την καρδιαγγειακή υγεία.
Πώς η μεσογειακή διατροφή επηρεάζει την υγεία του εγκεφάλου
Οι ερευνητές ανέλυσαν δεδομένα από τη μελέτη Study of Latinos-Investigation of Neurocognitive Aging Magnetic Resonance Imaging. Η ανάλυση περιλάμβανε 2.774 συμμετέχοντες με μέση ηλικία τα 64 έτη τη στιγμή της μαγνητικής τομογραφίας (MRI). Οι γυναίκες αποτελούσαν το 56% της ομάδας.
Ο στόχος ήταν να διαπιστωθεί αν η αυστηρή τήρηση της μεσογειακής διατροφής μπορεί να βελτιώσει την υγεία του εγκεφάλου στους Ισπανόφωνους/Λατίνους ενήλικες στις Ηνωμένες Πολιτείες, εστιάζοντας συγκεκριμένα στην λευκή ουσία.
Η λευκή ουσία είναι ο ιστός του εγκεφάλου που βοηθά τις διάφορες περιοχές του εγκεφάλου να επικοινωνούν μεταξύ τους, παίζοντας καθοριστικό ρόλο στη μνήμη και τη μάθηση. Φυσικά, μειώνεται με την ηλικία, αλλά αυτή η διαδικασία μπορεί να επιβραδυνθεί μέσω της υγιεινής διατροφής και άλλων καλών επιλογών του τρόπου ζωής.
Η μελέτη εξέτασε επίσης αν αυτές οι βελτιώσεις στην υγεία του εγκεφάλου επηρεάζονται από την καρδιαγγειακή υγεία.
Για τις ανάγκες της έρευνας, χρησιμοποιήθηκαν ανακλήσεις διατροφής 24 ωρών για να υπολογιστεί το σκορ της μεσογειακής διατροφής (0-9) και να εκτιμηθεί πόσο κοντά βρίσκεται η συνήθης διατροφή ενός ατόμου στις συστάσεις της μεσογειακής διατροφής.
Παράλληλα, πραγματοποιήθηκαν σαρώσεις εγκεφάλου για να μελετηθεί η υγεία της λευκής ουσίας.
Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν στατιστική ανάλυση και έλαβαν υπόψη παράγοντες, όπως η ηλικία, το φύλο και τα κοινωνικά δημογραφικά στοιχεία.
Στην τελική τους προσαρμοσμένη ανάλυση, οι ερευνητές παρατήρησαν ότι η υψηλότερη προσκόλληση στη μεσογειακή διατροφή συνδέθηκε με καλύτερη υγεία του εγκεφάλου στους Ισπανόφωνους/Λατίνους ενήλικες, ιδιαίτερα στην προστασία της ακεραιότητας της λευκής ουσίας.
Αυτά τα θετικά αποτελέσματα εξηγήθηκαν μόνο μερικώς από τη βελτίωση των καρδιαγγειακών δεικτών υγείας, υποδεικνύοντας ότι η διατροφή μπορεί να ωφελήσει άμεσα την υγεία του εγκεφάλου μέσω άλλων μηχανισμών.
«Έχουμε παρατηρήσει ότι η καρδιαγγειακή υγεία επηρεάζει άμεσα τις δομές του εγκεφάλου. Η επίδραση της μεσογειακής διατροφής στην επικοινωνία μεταξύ των περιοχών του εγκεφάλου παραμένει εν μέρει ανεξάρτητη από την καρδιαγγειακή υγεία», είπε η επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης, Γκαμπριέλα Τράιφαν, MD, αναπληρώτρια καθηγήτρια νευρολογίας στο Πανεπιστήμιο του Ιλινόις στο Σικάγο.
«Ακόμα και όταν λήφθηκαν υπόψη η ηλικία και η καρδιαγγειακή υγεία των ατόμων που ακολουθούσαν τη μεσογειακή διατροφή, ο εγκέφαλος έδειξε βελτιωμένη οργάνωση των ινών που συνδέουν τις διάφορες περιοχές του και ενισχυμένη επικοινωνία, γνωστή ως ακεραιότητα της λευκής ουσίας», εξήγησε η ίδια.
Όταν εξετάστηκαν τα επιμέρους συστατικά της μεσογειακής διατροφής, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι ειδικά η κατανάλωση περισσότερων από την μέση ποσότητα σιτηρών ολικής άλεσης και ψαριών συνδέθηκε με βελτίωση της ακεραιότητας της λευκής ουσίας.
Παρά το γεγονός πως υπήρχαν περιορισμοί στην έρευνα, οι συγγραφείς υποστηρίζουν ότι αναδεικνύει τη δυνατότητα της μεσογειακής διατροφής να προστατεύσει τον εγκέφαλο και οι θετικές της επιδράσεις ενδέχεται να ξεπερνούν την υγεία των αιμοφόρων αγγείων.
Μικρές διατροφικές αλλαγές για καλύτερη υγεία του εγκεφάλου
Προηγούμενες έρευνες υποδεικνύουν ότι τα τρόφιμα που καταναλώνουμε, ιδιαίτερα εκείνα που αποτελούν πηγές αντιοξειδωτικών και «καλών» λιπαρών, μπορούν να επηρεάσουν άμεσα την υγεία του εγκεφάλου. Αυτά τα θρεπτικά συστατικά μπορούν να περάσουν το φραγμό αίματος-εγκεφάλου και να επηρεάσουν τις νευρικές μεμβράνες.
Επιπλέον, ενδέχεται να επηρεάζουν έμμεσα την υγεία του εγκεφάλου, επηρεάζοντας την ισορροπία των βακτηρίων του εντέρου, την διαπερατότητα του εντέρου, τα επίπεδα σωματικού λίπους και τις φλεγμονώδεις οδούς.
Συγκεκριμένα, τα διατροφικά πρότυπα τα οποία είναι πλούσια σε αντιοξειδωτικά, μονοακόρεστα λιπαρά και ω-3 λιπαρά οξέα, όπως η μεσογειακή διατροφή, συνδέονται με βελτιώσεις στην υγεία που οδηγούν σε μειωμένη φλεγμονή του εγκεφάλου και καλύτερη γνωστική λειτουργία.
Αντίθετα, μια διατροφή φτωχή σε αντιοξειδωτικά αλλά πλούσια σε κορεσμένα λιπαρά, τρανς λιπαρά και ω-6 λιπαρά οξέα, μπορεί να προάγουν τη φλεγμονή, ενδεχομένως βλάπτοντας το κεντρικό νευρικό σύστημα. Αυτό μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο βλάβης της λευκής ουσίας και εμφάνισης νευροεκφυλιστικών καταστάσεων.
Για μια διατροφή που υποστηρίζει την υγεία του εγκεφάλου, συνιστάται να καταναλώνουμε περισσότερα:
- Φρούτα, όπως μήλα, μούρα και πορτοκάλια.
- Λαχανικά, ειδικά σκούρα φυλλώδη λαχανικά, όπως το σπανάκι και το λάχανο.
- Όσπρια, όπως μαύρα φασόλια, ρεβίθια και φακές.
- Ολικής άλεσης σιτηρά, όπως κινόα, καστανό ρύζι και κριθάρι.
- Ψάρια πλούσια σε ω-3 λιπαρά οξέα, όπως σολομός, σκουμπρί και σαρδέλες.
- Άλλες υγιεινές πηγές λιπαρών, όπως ελαιόλαδο, αβοκάντο, ξηρούς καρπούς και σπόρους.
Ταυτόχρονα, συνιστάται η μείωση της κατανάλωσης τηγανητών και «πρόχειρων» τροφών, κόκκινου κρέατος, πλήρους λιπαρών γαλακτοκομικών προϊόντων, καθώς και προϊόντων αρτοποιίας με ζάχαρη.
Για ένα ισορροπημένο διατροφικό πλάνο, προσαρμοσμένο στις ατομικές σας ανάγκες, συμβουλευτείτε τον διατροφολόγο σας.
Βέβαια, η βελτίωση της υγείας του εγκεφάλου δεν περιορίζεται μόνο στη διατροφή. Χρειάζεται μια ολιστική προσέγγιση και την υιοθέτηση ενός τρόπου ζωής ο οποίος περιλαμβάνει τουλάχιστον 150 λεπτά αερόβιας άσκησης την εβδομάδα, ενίσχυση της κοινωνικοποίησης και των γνωστικών δραστηριοτήτων και την προσπάθεια μείωσης των καθημερινών πιέσεων.
«Όλοι αυτοί οι παράγοντες του τρόπου ζωής επηρεάζουν τη γνωστική και φυσική μας λειτουργία καθώς μεγαλώνουμε», τονίζουν οι ειδικοί.
