Η διατροφή κατέχει πολύ κομβικό ρόλο για την υγεία μας, όχι μόνο προάγοντας την ευεξία αλλά και επηρεάζοντας την εμφάνιση χρόνιων ασθενειών, όπως είναι και ο καρκίνος. Ενώ πρόκειται για μια γενετική νόσο, οι παράγοντες που την ενεργοποιούν συνδέονται σε μεγάλο βαθμό με το περιβάλλον και τον τρόπο ζωής μας.
Κάποιες ευεργετικές αλλαγές στις συνήθειές μας, όπως ο περιορισμός του καπνίσματος –ιδανικά η διακοπή του–, η στροφή σε μια πιο υγιεινή διατροφή, η επίτευξη ενός υγιούς σωματικού βάρους, η μείωση της κατανάλωσης αλκοόλ και η αύξηση της φυσικής δραστηριότητας, συμβάλλουν στην πρόληψη του καρκίνου.
Διατροφή με αντικαρκινικές ιδιότητες
Ναι σε φρούτα, λαχανικά και δημητριακά ολικής άλεσης
Η κατανάλωση φρούτων και λαχανικών αποτελεί ισχυρό σύμμαχό μας στην πρόληψη του καρκίνου. Είναι πλούσια σε φυτικές ίνες, αντιοξειδωτικά και φυτοχημικές ενώσεις, όπως τα καροτενοειδή, το β-καροτένιο και τα φλαβονοειδή, τα οποία έχουν αντικαρκινικές ιδιότητες. Τα καροτενοειδή περιέχονται κυρίως σε κόκκινα, πορτοκαλί και κίτρινα λαχανικά, όπως είναι η κολοκύθα, οι κόκκινες πιπεριές, το καρότο, η ντομάτα και η γλυκοπατάτα. Το β-καροτένιο ανήκει επίσης στα καροτενοειδή και απαντάται σε κίτρινα, πορτοκαλί, κόκκινα και πράσινα φρούτα και πράσινα φυλλώδη λαχανικά, όπως πορτοκάλι, καρότο, σπανάκι, ντομάτα, μπρόκολο. Οι ισοφλαβόνες βρίσκονται σε μικρές ποσότητες στα όσπρια, τα δημητριακά και τα λαχανικά, ενώ η σόγια είναι πλούσια σε αυτές τις ενώσεις. Παράλληλα, η βιταμίνη C που περιέχουν τα φρούτα και τα λαχανικά ενισχύει περαιτέρω την προστατευτική τους δράση. Το ακτινίδιο, η παπάγια, τα εσπεριδοειδή, η φράουλα, οι κόκκινες ή κίτρινες πιπεριές και το μπρόκολο είναι πολύ καλές πηγές βιταμίνης C.
Τα δημητριακά ολικής άλεσης προσφέρουν φυτικές ίνες που προάγουν την καλή λειτουργία του εντέρου και μειώνουν τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου, κυρίως του παχέος εντέρου. Ταυτόχρονα, περιέχουν και φυτοχημικές ενώσεις, όπως οι παραπάνω. Τα προϊόντα ολικής άλεσης είναι πλούσια σε θρεπτικά συστατικά, όπως η βιταμίνη Ε, το σελήνιο, ο χαλκός, ο ψευδάργυρος, τα φυτοοιστρογόνα, οι φαινολικές ενώσεις και οι φυτικές ίνες. Πολλές από αυτές τις ενώσεις, που βρίσκονται κυρίως στο πίτουρο και το φύτρο του σπόρου, πιθανώς διαθέτουν αντικαρκινικές ιδιότητες.
Μεσογειακή διατροφή για αντικαρκινική προστασία
Το πρότυπο της μεσογειακής διατροφής έχει αποδειχθεί από ποικίλες μελέτες πως είναι το πιο ενδεδειγμένο για την καταπολέμηση του καρκίνου. Η αυξημένη περιεκτικότητά του σε φρούτα, λαχανικά, ψάρια, ελαιόλαδο και ξηρούς καρπούς έχει συνδεθεί με σημαντικά μειωμένο κίνδυνο καρκίνου. Συνεπώς, ο συνδυασμός αυτών των τροφών φαίνεται να είναι ο πιο κατάλληλος ώστε να παρέχει ισχυρή αντικαρκινική προστασία.
Τι γίνεται με το αλκοόλ;
Υπάρχουν πλέον επαρκή επιστημονικά δεδομένα πως το αλκοόλ συνδέεται με επτά διαφορετικούς τύπους καρκίνου και μάλιστα αποτελεί την τρίτη κύρια προβλέψιμη αιτία θανάτου, μετά το κάπνισμα και την παχυσαρκία. Τα στοιχεία δείχνουν ότι όσο περισσότερο αλκοόλ καταναλώνει ένα άτομο –ιδιαίτερα αν η κατανάλωση αυτή είναι τακτική για μεγάλο χρονικό διάστημα– τόσο μεγαλύτερος είναι ο κίνδυνος ανάπτυξης καρκίνου που συνδέεται με το αλκοόλ. Ειδικότερα όταν αυτό συνδυάζεται με το κάπνισμα, ο κίνδυνος εμφάνισης καρκίνου του στόματος, του φάρυγγα, του λάρυγγα και του οισοφάγου πολλαπλασιάζεται σε σύγκριση με εκείνους που είτε καταναλώνουν μόνο αλκοόλ, είτε μόνο καπνίζουν.
Για καλύτερη ποιότητα ζωής
Η σωστή διατροφή και η φυσική δραστηριότητα δεν δρουν μόνο προληπτικά, αλλά επηρεάζουν θετικά και την ποιότητα ζωής των ασθενών με καρκίνο. Συγκεκριμένα, βελτιώνουν τη λειτουργικότητα και την ψυχική τους υγεία, μειώνουν τον κίνδυνο συννοσηρότητας και την εμφάνιση περαιτέρω χρόνιων ασθενειών, όπως οι καρδιακές παθήσεις και ο διαβήτης. Αναμφισβήτητα, για την επίτευξη των παραπάνω, απαιτείται η συνεργασία γιατρών ογκολόγων, διαιτολόγων και ειδικών φυσικής αγωγής, ώστε να παρέχονται οι κατάλληλες οδηγίες στον κάθε ασθενή εξατομικευμένα.
Ευχαριστούμε τον Αναστάσιο Παπαλαζάρου, MSc, PhD, διαιτολόγο-διατροφολόγο, πτυχιούχο και διδάκτορα Τμήματος Επιστήμης Διαιτολογίας – Διατροφής, Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο, MSc in Human Nutrition, King’s College, London University και τη Νίκη Μιχαλοπούλου, διαιτολόγο-διατροφολόγο, πτυχιούχο Τμήματος Επιστήμης Διαιτολογίας – Διατροφής, Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο, για τη συνεργασία.
