Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ), κατά τον οποίο η κλιματική αλλαγή είναι η μεγαλύτερη απειλή για την υγεία που αντιμετωπίζει η ανθρωπότητα, εκτιμά ότι η ατμοσφαιρική ρύπανση ευθύνεται για περίπου 7 εκατομμύρια πρόωρους θανάτους ετησίως, καθώς η μακροχρόνια έκθεση σε ρύπους συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο για νευροεκφυλιστικά νοσήματα, όπως η νόσος του Αλτσχάιμερ και η Πάρκινσον.

Στο πιο πρόσφατο σχετικό άρθρο που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Nature Reviews Neurology, μια ομάδα επιστημόνων διερεύνησε τη σχέση μεταξύ της κλιματικής αλλαγής και της νευρολογικής υγείας, εστιάζοντας στον τρόπο με τον οποίο η άνοδος της θερμοκρασίας και οι περιβαλλοντικές αλλαγές επηρεάζουν τη λειτουργία του εγκεφάλου, ιδίως κατά τη διάρκεια του ύπνου και σε περιπτώσεις εγκεφαλικού επεισοδίου και επιληψίας.

Κατά τη διάρκεια ακραίων καιρικών φαινομένων, όπως πλημμύρες ή τυφώνες, έχουν αναφερθεί αυξημένα ποσοστά μετατραυματικού στρες (PTSD) και άλλων ψυχικών διαταραχών. Υπολογίζεται ότι περίπου το 30% των ατόμων που βιώνουν καταστροφές λόγω κλιματικών φαινομένων μπορεί να αναπτύξουν διαταραχές άγχους ή κατάθλιψης. Μάλιστα, 1 στους 5 ανθρώπους που επηρεάζονται από φυσικές καταστροφές παρουσιάζουν αύξηση των ψυχικών και νευρολογικών προβλημάτων τους.

Παράλληλα, οι αυξημένες θερμοκρασίες και οι καύσωνες μπορούν να προκαλέσουν θερμικό στρες, το οποίο συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο εγκεφαλικών επεισοδίων, καρδιαγγειακών παθήσεων και άλλων νευρολογικών προβλημάτων.

Απ’ τα ψηλά στα χαμηλά (του θερμομέτρου)

H δραματική αλλαγή του παγκόσμιου κλίματος πιθανώς συνδέεται με αύξηση των θανάτων και της αναπηρίας από εγκεφαλικό σε πολλές περιοχές του κόσμου, σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύθηκε στο online τεύχος του ιατρικού περιοδικού Neurology, της Αμερικανικής Ακαδημίας Νευρολογίας.

Συγκεκριμένα, επιστήμονες στην Κίνα ανέλυσαν δεδομένα που αφορούσαν περισσότερες από 200 χώρες για διάστημα μεγαλύτερο των τριών δεκαετιών και ανακάλυψαν ότι τόσο οι υψηλότερες όσο και οι χαμηλότερες από το κανονικό θερμοκρασίες συνδέονται με θανάτους και αναπηρία εξαιτίας εγκεφαλικών επεισοδίων.

Μάλιστα, σύμφωνα με τους ερευνητές από το Νοσοκομείο Xiangya του Πανεπιστημίου Central South στην Τσάγνκσα της Κίνας, η πλειονότητα των εγκεφαλικών φάνηκε να οφείλεται στις χαμηλότερες από το κανονικό θερμοκρασίες – παρά ταύτα αύξηση εμφανίστηκε στα εγκεφαλικά και όταν οι θερμοκρασίες ήταν υψηλότερες από το κανονικό.

Στις χαμηλές θερμοκρασίες τα αιμοφόρα αγγεία συστέλλονται με αποτέλεσμα να αυξάνεται η αρτηριακή πίεση – η υψηλή αρτηριακή πίεση αποτελεί παράγοντα κινδύνου για εγκεφαλικό. Στον αντίποδα, οι υψηλές θερμοκρασίες μπορούν να προκαλέσουν αφυδάτωση του οργανισμού επηρεάζοντας τα επίπεδα χοληστερόλης και οδηγώντας σε μείωση της ροής του αίματος – και αυτοί οι παράγοντες συνδέονται με εγκεφαλικά επεισόδια.

Ευάλωτος ο εγκέφαλος στην κλιματική αλλαγή

Η κλιματική αλλαγή είναι πιθανό να επιδεινώσει ακόμη περισσότερο εγκεφαλικές παθήσεις όπως είναι το εγκεφαλικό επεισόδιο, η ημικρανία, η νόσος Αλτσχάιμερ, η επιληψία και η σκλήρυνση κατά πλάκας, προειδοποιεί ανασκόπηση μελετών που δημοσιεύθηκε στην επιστημονική επιθεώρηση The Lancet Neurology.

«Υπάρχουν σαφείς ενδείξεις για τον αντίκτυπο του κλίματος σε ορισμένες εγκεφαλικές παθήσεις, ιδίως στα εγκεφαλικά επεισόδια και στις λοιμώξεις του νευρικού συστήματος», τονίζουν ειδικοί από το Ινστιτούτο Νευρολογίας Queen Square του University College του Λονδίνου.

Οι συγγραφείς της μελέτης προσθέτουν ότι τα άτομα με άνοια ήταν πιο ευάλωτα σε καταστάσεις που σχετίζονται με τη θερμοκρασία, όπως η θερμοπληξία ή η υποθερμία, καθώς και σε καιρικά φαινόμενα όπως οι πλημμύρες ή οι πυρκαγιές.