Η πανδημική συνθήκη των τελευταίων ετών έφερε στο φως περισσότερο από ποτέ το πόσο συνυφασμένα είναι τα βιοηθικά διλήμματα με τη ζωή μας. Ένα κύριο ζήτημα που αναδύθηκε μέσα από την COVID-19 είναι το γιατί ένα τμήμα της κοινωνίας δεν φαίνεται να εμπιστεύεται την επιστήμη.
Καθοριστικό ρόλο σε αυτό μπορεί να έχει παίξει το γεγονός ότι κατά τη διάρκεια της πανδημίας η κοινωνία έβλεπε επί καθημερινής βάσης την πρόοδο της επιστήμης σε πραγματικό χρόνο.
Η επιστήμη δεν είναι αλάνθαστη, και τα επιστημονικά δεδομένα μπορεί να αλλάξουν με την πάροδο του χρόνου. Γι’ αυτό και ορισμένοι άνθρωποι ενδέχεται να έχουν προκαταλήψεις ή προσωπικές πεποιθήσεις που συγκρούονται με επιστημονικά δεδομένα. Οι αλλαγές, αν και αποδεικνύουν την πρόοδο της επιστημονικής μεθόδου, μπορεί να προκαλέσουν σύγχυση ή αμφιβολία, κάτι που είναι ακόμη εντονότερο κατά τη διάρκεια κρίσεων δημόσιας υγείας.
Η μεγάλη κρίση της εμπιστοσύνης προς την επιστήμη και δη προς τους επιστήμονες της δημόσιας υγείας κατά τη διάρκεια της πανδημίας ήρθε ως συνέπεια της πολιτικής αναταραχής που επικρατούσε. Ως αποτέλεσμα, κάποιοι μπορεί να βλέπουν την επιστήμη ως εργαλείο για οικονομικά συμφέροντα ή πολιτική επιρροή.
Επιπλέον, η εξάπλωση παραπληροφόρησης και συνωμοσιολογιών στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μπορεί να ενισχύσει τη δυσπιστία. Η επιστήμη συχνά απαιτεί εξειδικευμένη γνώση για να κατανοήσει κανείς τα αποτελέσματα και τις θεωρίες της. Αν κάποιος δεν έχει την απαραίτητη εκπαίδευση ή πρόσβαση σε αξιόπιστες πληροφορίες, μπορεί να νιώθει αβεβαιότητα.
Αποκαταστάθηκε η εμπιστοσύνη προς την επιστήμη
Νέα μελέτη που διεξήχθη σε 68 χώρες και δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Nature Human Behaviours, έδειξε ότι το κοινό δείχνει πλέον εμπιστοσύνη στους επιστήμονες και ζητά μεγαλύτερη συμμετοχή τους στην κοινωνία και τη χάραξη πολιτικής.
Η έρευνα, στην οποία πήραν μέρος 71.922 άτομα, παρέχει τη μεγαλύτερη παγκόσμια συλλογή δεδομένων σχετικά με την εμπιστοσύνη στους επιστήμονες, μετά την πανδημία του Covid-19.Όπως προκύπτει, η πλειοψηφία του κοινού έχει σχετικά υψηλή εμπιστοσύνη στους επιστήμονες: το μέσο επίπεδο εμπιστοσύνης σε όλες τις χώρες είναι 3,62 (στην κλίμακα ως 1 ορίζεται η πολύ χαμηλή εμπιστοσύνη και 5 η πολύ υψηλή εμπιστοσύνη).
Είναι ενδιαφέρον το γεγονός ότι καμία χώρα δεν δείχνει χαμηλή εμπιστοσύνη στους επιστήμονες. Ωστόσο, υπάρχουν αξιοσημείωτες παραλλαγές ανάμεσα σε χώρες και περιοχές. Στην κορυφή της λίστας βρίσκεται η Αίγυπτος (4,30) και ακολουθούν η Ινδία, η Νιγηρία, η Κένυα και η Αυστραλία. Τη μικρότερη εμπιστοσύνη στους επιστήμονες δείχνουν οι πολίτες στην Αιθιοπία, τη Ρωσία, τη Βολιβία, το Καζακστάν και τελευταία την Αλβανία (3,05). Η Ελλάδα βρίσκεται στην 56η θέση, με το επίπεδο εμπιστοσύνης να διαμορφώνεται χαμηλότερα από τον μέσο όρο, στο 3,39. Σε λίγο υψηλότερη θέση από την Ελλάδα (52η) βρίσκεται η Κύπρος (3,42).
Οι ερωτηθέντες θεωρούν ότι οι επιστήμονες είναι ικανοί να διεξάγουν έρευνα υψηλού αντίκτυπου (78%), είναι ειλικρινείς (57%) και ενδιαφέρονται για την ευημερία των ανθρώπων (56%). Το 52% των συμμετεχόντων πιστεύει ότι οι επιστήμονες θα πρέπει να συμμετέχουν περισσότερο στη διαδικασία χάραξης πολιτικής. Επίσης, το 75% πιστεύει ότι οι μέθοδοι επιστημονικής έρευνας είναι ο καλύτερος τρόπος για να διαπιστωθεί αν κάτι είναι αληθές ή ψευδές.
