Ένα από τα πρώτα στελέχη της γρίπης των πτηνών που απομονώθηκε από έναν άνθρωπο στο Τέξας παρουσιάζει μια μοναδική αλληλουχία μεταλλάξεων, που του επιτρέπει να αναπαράγεται ευκολότερα σε ανθρώπινα κύτταρα και να προκαλεί σοβαρότερη ασθένεια σε πειραματόζωα, σε σύγκριση με ένα στέλεχος που βρέθηκε σε γαλακτοπαραγωγά βοοειδή, αναφέρουν ερευνητές από το Texas Biomedical Research Institute (Texas Biomed).
O ιός H5N1, που απαντάται φυσικά σε άγρια πτηνά, έχει εξαπλωθεί σε πολλά θηλαστικά και άρχισε να μολύνει τις αγελάδες γαλακτοπαραγωγής στις ΗΠΑ για πρώτη φορά την άνοιξη του 2024. Μέχρι τις αρχές του 2025, η επιδημία είχε εξαπλωθεί σε κοπάδια σε πολλές πολιτείες και είχε μολύνει δεκάδες ανθρώπους, κυρίως εργαζόμενους σε αγροκτήματα.
Μέχρι στιγμής, οι περισσότεροι άνθρωποι που έχουν μολυνθεί εμφανίζουν ήπια ασθένεια και φλεγμονή των ματιών ενώ ο ιός δεν εξαπλώνεται μεταξύ των ανθρώπων. Ο πρώτος θάνατος από τον H5N1 στις ΗΠΑ αναφέρθηκε τον Ιανουάριο του 2025 μετά από έκθεση σε μολυσμένα κοτόπουλα.
Ωστόσο, ο Δρ Luis Martinez-Sobrido, καθηγητής στο Texas Biomed, το εργαστήριο του οποίου ειδικεύεται στους ιούς της γρίπης και μελετά τον H5N1 από την έναρξη της επιδημίας πέρυσι, επισημαίνει ότι «ο χρόνος τρέχει και ότι ο ιός θα μπορούσε να μεταλλαχθεί ώστε να μολύνει πιο εύκολα και να μεταδίδεται ενδεχομένως από άνθρωπο σε άνθρωπο».
Η ομάδα του έχει αναπτύξει εξειδικευμένα εργαλεία και ζωικά μοντέλα για τη δοκιμή εμβολίων και θεραπευτικών αντιικών φαρμάκων.
Τι έδειξε η έρευνα για τις μεταλλάξεις
Στην πρόσφατη μελέτη, που δημοσιεύθηκε στο Emerging Microbes & Infections, συγκρίθηκαν στελέχη H5N1 που απομονώθηκαν από έναν άνθρωπο και από βοοειδή γαλακτοπαραγωγής στο Τέξας.
«Εντοπίστηκαν εννέα μεταλλάξεις στο ανθρώπινο στέλεχος που δεν υπήρχαν στο βόειο στέλεχος, γεγονός που υποδηλώνει ότι προέκυψαν μετά την ανθρώπινη μόλυνση», δήλωσε ο Δρ Martinez-Sobrido.
Όπως αναφέρουν οι ερευνητές, το ανθρώπινο στέλεχος στα πειραματόζωα φάνηκε ότι πολλαπλασιάστηκε πιο αποτελεσματικά, ότι προκάλεσε πιο σοβαρή ασθένεια ενώ βρέθηκε σε μεγαλύτερες ποσότητες στον εγκεφαλικό ιστό.
«Ευτυχώς, οι μεταλλάξεις δεν επηρέασαν την ευαισθησία του ιού στα εγκεκριμένα αντιιικά φάρμακα από τον Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ (FDA)», καταλήγουν οι ερευνητές.
Τα αντιιικά φάρμακα θα αποτελέσουν βασική γραμμή άμυνας σε περίπτωση πανδημίας πριν από την ευρεία διάθεση εμβολίων, δήλωσε ο Δρ Martinez-Sobrido.
Όπως εξηγεί ο ίδιος, αυτό ισχύει ιδιαίτερα από τη στιγμή που οι άνθρωποι δεν έχουν προϋπάρχουσα ανοσία κατά του H5N1 και τα εμβόλια της εποχικής γρίπης φαίνεται να προσφέρουν περιορισμένη προστασία, σύμφωνα με μια ξεχωριστή μελέτη που διεξήχθη από το Center for Animal Health Research στην Ισπανία.
