Η μετάδοση του χασμουρητού έχει παρατηρηθεί χρόνια πριν και όχι μόνο στους ανθρώπους. Οι ακριβείς όμως αιτίες που κάνουν το χασμουρητό μεταδοτικό, εξακολουθούν να συζητούνται με δύο βασικές υποθέσεις να ξεχωρίζουν: αυτήν της «ασυνείδητης μίμησης» και ακόμα μίας που ονομάζεται «υπόθεση του ενσυναισθητικού μοντέλου». Αυτές οι θεωρίες υποστηρίζουν ότι το μεταδοτικό χασμουρητό μπορεί να παίζει ρόλο στην ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής, είτε μέσω της μίμησης των συμπεριφορών των άλλων ανθρώπων είτε μέσω της ενσυναίσθησης.
Ο ρόλος της ασυνείδητης μίμησης
Η υπόθεση της ασυνείδητης μίμησης προτείνει ότι το μεταδοτικό χασμουρητό είναι μια μορφή αυτόματης μίμησης, ένα φαινόμενο που είναι γνωστό ως το «φαινόμενο του χαμαιλέοντα». Τα άτομα μιμούνται φυσικά τις ενέργειες των άλλων χωρίς να το συνειδητοποιούν, κάτι που βοηθά στο να ενισχυθούν οι κοινωνικοί δεσμοί, να προαχθεί η κοινωνική συνοχή και να καλλιεργηθεί η αίσθηση της ενότητας. Μελέτες δείχνουν ότι η ασυνείδητη μίμηση μπορεί να αυξήσει τα συναισθήματα συμπάθειας και να βελτιώσει την κοινωνικές σχέσεις.
Ενσυναίσθηση και χασμουρητό
Η υπόθεση του ενσυναισθητικού μοντέλου προτείνει ότι το μεταδοτικό χασμουρητό σχετίζεται με την ενσυναίσθηση, την ικανότητα να κατανοούμε και να μοιραζόμαστε τα συναισθήματα των άλλων. Μελέτες δείχνουν ότι το μεταδοτικό χασμουρητό στους ανθρώπους παρουσιάζεται γύρω στην ηλικία των 4 ετών, γεγονός που συμπίπτει με την ανάπτυξη την ικανότητας να κατανοούμε ότι οι γύρω μας έχουν διαφορετικές σκέψεις και συναισθήματα.
Ο μηχανισμός του εγκεφάλου πίσω από το μεταδοτικό χασμουρητό
Η πρόσφατη έρευνα δείχνει ότι το σύστημα των καθρεπτικών νευρώνων είναι ένας βασικός παράγοντας τόσο για το μεταδοτικό χασμουρητό όσο και για την ενσυναίσθηση. Οι καθρεπτικοί νευρώνες είναι εξειδικευμένα κύτταρα του εγκεφάλου που ενεργοποιούνται τόσο όταν ένα άτομο εκτελεί μια ενέργεια όσο και όταν παρατηρεί να την εκτελεί κάποιος άλλος. Αυτό το σύστημα βοηθά τους ανθρώπους να μάθουμε μέσω της μίμησης και να κατανοούμε τις προθέσεις πίσω από τις ενέργειες των άλλων.
Με άλλα λόγια, όταν ένα άτομο παρατηρεί κάποιον να χασμουριέται, ενεργοποιούνται οι ίδιες περιοχές του εγκεφάλου, όπως αν χασμουριόταν το ίδιο. Αυτή η ενεργοποίηση συμβαίνει σε περιοχές οι οποίες εμπλέκονται στην επεξεργασία των συναισθημάτων και την κοινωνική γνωστική λειτουργία, σύμφωνα με έρευνες. Αυτά τα ευρήματα υποδηλώνουν ότι το σύστημα των καθρεπτικών νευρώνων διευκολύνει την κατανόηση των εμπειριών των ανθρώπων γύρω μας, συμπεριλαμβανομένων των συναισθημάτων κούρασης ή άγχους, καθιστώντας ευκολότερο το να «κολλήσει» κανείς το χασμουρητό.
Το χασμουρητό μας φέρνει πιο κοντά…
Η μελέτη του μεταδοτικού χασμουρητού σε ζώα παρέχει σημαντικές ενδείξεις για την εξέλιξη των κοινωνικών συμπεριφορών. Το μεταδοτικό χασμουρητό έχει παρατηρηθεί σε πολλά κοινωνικά ζώα, όπως οι σκύλοι, αλλά όχι σε μοναχικά. Αυτό υποδηλώνει ότι το μεταδοτικό χασμουρητό μπορεί να εξυπηρετεί μια κοινωνική λειτουργία, προάγοντας την ενσυναίσθηση και τη συνοχή εντός μιας κοινωνικής ομάδας. Από εξελικτική σκοπιά, το μεταδοτικό χασμουρητό μπορεί να αναπτύχθηκε ως τρόπος συγχρονισμού συμπεριφορών και ενίσχυσης των κοινωνικών δεσμών, κάτι που είναι κρίσιμο για την επιβίωση των κοινωνικών ειδών.
Ωστόσο, ενώ η σύνδεση μεταξύ του μεταδοτικού χασμουρητού και της ενσυναίσθησης υποστηρίζεται από πολλές μελέτες, υπάρχουν ακόμα αντικρουόμενα ευρήματα τα οποία τονίζουν την ανάγκη για περαιτέρω έρευνα σχετικά με τους υποκείμενους μηχανισμούς του μεταδοτικού χασμουρητού.
Όπως και να έχει, ένα είναι βέβαιο: το μεταδοτικό χασμουρητό είναι κάτι περισσότερο από μια… περίεργη συμπεριφορά.
