Τα social media έχουν κατακλύσει τις ζωές μας. Από τη μία απολαμβάνουμε την ψυχαγωγία και την επικοινωνία που μας προσφέρουν και από την άλλη στην υπερβολική χρήση τους δημιουργούν αρνητικές επιπτώσεις στο σώμα, στον εγκέφαλο και στην ψυχική υγεία.
Ειδικότερα, ο μέσος Αμερικανός ενήλικας καταγράφει πάνω από δύο ώρες την ημέρα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ενώ οι έφηβοι καταγράφουν διπλάσιες ώρες σε πλατφόρμες όπως το TikTok και το Instagram. Επιπλέον, μια διευρυμένη ανησυχία υπογραμμίστηκε από το Oxford University Press επιλέγοντας τη «σήψη του εγκεφάλου» ως τη λέξη της χρονιάς για το 2024. Το θετικό είναι πως ο κόσμος έχει αρχίσει να προβληματίζεται για τη χρήση των social media. Δεν είναι τυχαίο ότι παρατηρείται αύξηση κατά 60% των αναζητήσεων στο Google για «αποτοξίνωση στα social media» τους τελευταίους μήνες.
Με αυτά τα δεδομένα, το μόνο καλό που μπορείτε να κάνετε στον εαυτό σας και στον εγκέφαλό σας είναι η αποτοξίνωση. Οι ερευνητές είναι ξεκάθαροι ως προς την ευεξία που προκαλεί η απομάκρυνση από τη ροή των social media.
Επιδράσεις των social media στον εγκέφαλο
Είναι πολύ εύκολο οι άνθρωποι να εθιστούν στα social media και δύσκολο να μειώσουν τη χρήση τους, καθώς ο εθισμός βασίζεται στο σύστημα ανταμοιβής του εγκεφάλου. Το κύμα ντοπαμίνης που επέρχεται μετά από ένα like και ένα σχόλιο είναι καθοριστικό.
Το ατελείωτο σκρολάρισμα δημιουργεί μια ανισορροπία στη ντοπαμίνη, με αποτέλεσμα να τη ζητάμε συνεχώς όταν παρουσιάζεται η έλλειψή της. Βέβαια, η υπερβολική χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης μπορεί να σημαίνει διαφορετικά πράγματα για διαφορετικούς ανθρώπους. Σημασία έχει να θέτετε ρεαλιστικούς στόχους γύρω από τη μείωση της χρήσης των social media. Στην πραγματικότητα, χρειάζονται τουλάχιστον τέσσερις εβδομάδες αποχής για να επαναφέρει ο εγκέφαλος τις ισορροπίες του.
Ωστόσο, από το τίποτα, ακόμα και τα σύντομα διαλείμματα είναι αποτελεσματικά σε σχέση με τη βελτίωση της ψυχικής υγείας. Μια μελέτη σε 65 κορίτσια ηλικίας 10 έως 19 ετών διαπίστωσε ότι ένα τριήμερο διάλειμμα από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης βελτίωσε την αυτοεκτίμηση και το αίσθημα της συμπόνιας, ενώ σημείωσε χαμηλότερο αίσθημα ντροπής.
Διαχείριση της αποτοξίνωσης
Η αρχή της απομάκρυνσης από τα social media είναι πάντα δύσκολη. Μπορεί να νιώθετε άγχος και λαχτάρα για σχόλια και likes… Αυτό συμβαίνει γιατί ο εγκέφαλος δεν έχει προσαρμοστεί στην ανισορροπία της ντοπαμίνης. Σε λίγες μέρες, όμως, αυτό θα κοπάσει και θα ηρεμήσετε. Μέχρι το τέλος της αποτοξίνωσης δύο εβδομάδων, που η κατανάλωση μέσων κοινωνικής δικτύωσης περιορίστηκε στα 30 λεπτά την ημέρα, οι περισσότεροι συμμετέχοντες ανέφεραν οφέλη για την ψυχική υγεία, όπως μεγαλύτερη ικανοποίηση από τη ζωή, μειωμένα επίπεδα στρες και βελτιωμένο ύπνο σε σύγκριση με την περίοδο πριν από τη μελέτη.
Διατήρηση ισορροπίας
Το σημαντικό είναι μετά την αποτοξίνωση να μην επανέλθετε στην προηγούμενη κατάσταση, αλλά να δημιουργήσετε όρια, ώστε να αποφευχθεί η υπερκατανάλωση. Μπορείτε να ξεκινήσετε με το να τοποθετείτε το τηλέφωνό σας μακριά από το υπνοδωμάτιο. Μπορείτε να δοκιμάσετε άλλες πηγές που θα ανατροφοδοτούν τη ντοπαμίνη σας με πιο ουσιαστικό τρόπο, όπως η μουσική ή το μαγείρεμα. Να θυμάστε πως οι περίοδοι αποτοξίνωσης κατά τη διάρκεια του έτους είναι πολύ σημαντικές για να διατηρήσετε την ισορροπία σας. Δεν χρειάζεται να αποκλείσετε τα social media από τη ζωή σας, αρκεί να τους δώσετε λιγότερο χώρο και χρόνο από την ζωή σας.
