Τη δεκαετία του ’60, ο Έλληνας άντρας ήταν ο μακροβιότερος στον κόσμο, κυρίως χάρη στο γεγονός ότι, καθώς ζούσε σε μια φτωχή χώρα, ακολουθούσε αποκλειστικά τη μεσογειακή διατροφή, έτρωγε κρέας σπάνια και κινούνταν παντού με τα πόδια. Σήμερα αυτό έχει αλλάξει και η Ελλάδα έχει μόλις την 35η θέση ανάμεσα στις πενήντα χώρες με τη μεγαλύτερη μακροζωία κατά μέσο όρο.
Στις μέρες μας, ο Έλληνας αναμένεται να ζήσει κατά μέσο όρο 79,29 χρόνια και η Ελληνίδα 84,33. Οι μακροβιότεροι άνθρωποι στον κόσμο, που είναι οι κάτοικοι του Χονγκ Κονγκ, έχουν μέσο όρο προσδόκιμου επιβίωσης τα 82,84 χρόνια οι άντρες και τα 88,13 οι γυναίκες. Οι επόμενοι στη λίστα είναι οι Ιάπωνες με 81,69 έτη για τους άντρες και 87,74 για τις γυναίκες.
Τρίτοι οι Νοτιοκορεάτες με 81,19 χρόνια για τους άντρες και 87,16 για τις γυναίκες. Όπως είναι ίσως κατανοητό, τα πολλά χρόνια ζωής που περιμένουν ότι θα απολαύσουν αυτοί οι λαοί, καθώς και άλλοι που βρίσκονται ψηλά στη λίστα, όπως οι Ελβετοί, οι Αυστραλοί, οι Ιταλοί και οι Ισπανοί, είναι κάτι που έχει να κάνει σε μεγάλο βαθμό με τις επιλογές τους, τις συνήθειές τους και τις συνθήκες της ζωής τους.
Αν τις λάβουμε υπόψη μας και καταφέρουμε να τις μιμηθούμε, είναι σίγουρο ότι θα βελτιώσουμε κι εμείς την προοπτική της μακροζωίας μας. Ας δούμε τα μυστικά των μακροβιότερων λαών στον πλανήτη.
Ο αέρας των βουνών στην Ελβετία
Στην ευημερούσα Ελβετία, που καταλαμβάνει την έκτη θέση στον κατάλογο με τις πενήντα χώρες με τους μακροβιότερους κατοίκους, ο μέσος όρος ζωής είναι τα 82,01 χρόνια για τους άντρες και τα 85,83 για τις γυναίκες.
Το μυστικό τους: Οι Ελβετοί, που χαρακτηρίζονται από έντονη εθνική υπερηφάνεια και αποφεύγουν τις εισαγωγές, γενικά τρώνε τα εποχικά προϊόντα που παράγει η χώρα τους. Στα χωριά οι άνθρωποι έχουν στενούς δεσμούς μεταξύ τους –και είναι γνωστό ότι η κοινωνικότητα συμβάλλει στη μακροημέρευση– και βρίσκονται συχνά για να απολαύσουν ένα ποτήρι κρασί. Το σημαντικότερο; Συνεχίζουν να περπατούν και να ανεβαίνουν στα βουνά ακόμα κι όταν μεγαλώσουν. Βέβαια, αν οι Ισπανοί ισχυρίζονται ότι έχουν εξαιρετικό σύστημα υγείας, οι Ελβετοί σίγουρα βρίσκονται σε πολύ προνομιακή θέση χάρη στον πλούτο της χώρας τους. Μάλιστα πρόσφατα στις μεγάλες πόλεις φτιάχτηκαν κλινικές που προσπαθούν να αναπαράγουν τις συνθήκες των βουνών μέσω παγωμένων λουτρών, θαλάμων οξυγόνου κ.ά.
Η περίθαλψη στην Ισπανία
Οι Ισπανοί κατέχουν τη δέκατη θέση στη λίστα, και τα στοιχεία δείχνουν ότι αναμένεται να ζήσουν κατά μέσο όρο 80,96 χρόνια οι άντρες και 86,31 οι γυναίκες. Μάλιστα, μέχρι το 2040, προβλέπεται να έχουν το υψηλότερο προσδόκιμο ζωής στον πλανήτη φτάνοντας τα 85,8 έτη.
Το μυστικό τους: Αν και όλοι θα σκεφτόμασταν πρώτα το καλό κρασί, το φαγητό, το ελαιόλαδο και τον ήλιο, σύμφωνα με τον Ισπανό υπουργό Υγείας η απάντηση βρίσκεται στην υγειονομική περίθαλψη. Η εύκολη πρόσβαση στους γενικούς γιατρούς, η ποιότητα των φαρμακείων, οι οδοντιατρικές παροχές και οι υπηρεσίες κατ’ οίκον φροντίδας ανήκουν στους παράγοντες που κάνουν τους Ισπανούς να έρχονται –αμέσως μετά τους Ιταλούς– δεύτεροι όσον αφορά τη μακροβιότητα στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Το πάθος για τα σπορ στην Αυστραλία
Παρά τις μυριάδες απειλές –από κροκόδειλους και καρχαρίες μέχρι αράχνες– που καραδοκούν, οι κάτοικοι της χώρας έχουν ένα από τα καλύτερα ποσοστά προσδόκιμου ζωής στον κόσμο. Κατέχουν την έβδομη θέση, με τους άντρες να περιμένουν ότι θα ζήσουν κατά μέσο όρο 82,1 χρόνια και τις γυναίκες 85,74.
Το μυστικό τους: Οι ειδικοί αποδίδουν τη μακροζωία των Αυστραλών στην ηλιοφάνεια, στον καθαρό αέρα, στα προσιτά σε τιμές φρέσκα προϊόντα και στο σύστημα υγείας. Αλλά το πάθος των κατοίκων της τεράστιας αυτής χώρας για τον αθλητισμό είναι σίγουρα ένας σημαντικός παράγοντας, με δημόσιες πισίνες και γήπεδα να υπάρχουν παντού.
Η συμπεριφορά προς τους ηλικιωμένους στην Ιταλία
Φιγουράρει στην ένατη θέση του καταλόγου σε παγκόσμια κατάταξη και στην πρώτη στην Ευρωπαϊκή Ένωση, με τους άντρες να έχουν μέσο όρο επιβίωσης τα 81,57 χρόνια και τις γυναίκες τα 85,75.
Το μυστικό τους: Η μακροζωία συνδέεται σε μεγάλο βαθμό με το πόσο ευτυχισμένοι, υγιείς και φροντισμένοι είναι οι ηλικιωμένοι, και στην Ιταλία –όπως και στις υπόλοιπες μεσογειακές χώρες– οι μεγαλύτεροι σε ηλικία άνθρωποι ζουν είτε με την οικογένειά τους είτε σε κοντινή απόσταση έτσι ώστε οι συγγενείς τους να μπορούν να τους βλέπουν συχνά. Το δημόσιο σύστημα υγείας της χώρας είναι καλό σε επίπεδο προληπτικής ιατρικής και σίγουρα ο ηλιόλουστος καιρός δίνει πολλές ευκαιρίες για βόλτες ή κοινωνικές συναναστροφές. Ας μην ξεχνάμε φυσικά και τη μεσογειακή διατροφή (με άφθονα φρέσκα φρούτα και λαχανικά) που απολαμβάνουν οι Ιταλοί, όπως και όλοι οι λαοί στη λεκάνη της Μεσογείου, και που είναι μία από τις βασικές παραμέτρους μακροβιότητας. Τα τελευταία χρόνια, ωστόσο, οι υπερβολικές ποσότητες φαγητού και οι εισαγωγές τυποποιημένων και ξενόφερτων τροφίμων έχουν ως αποτέλεσμα αυξημένα ποσοστά παχυσαρκίας, και στην Ιταλία και σε όλη τη Μεσόγειο.
Οι συνήθειες και η φιλοσοφία ζωής στην Ιαπωνία
Η Ιαπωνία είναι κάτι σαν τη Μέκκα της μακροζωίας καθώς εκεί ζουν πολλοί από τους γηραιότερους ανθρώπους στον κόσμο. Οι Ιάπωνες κατέχουν τη δεύτερη θέση στον κατάλογο με τους μακροβιότερους λαούς στον πλανήτη.
Το μυστικό τους: Η ιαπωνική φιλοσοφία συνοψίζεται στο ikigai, μια λέξη που αντανακλά την αίσθηση του σκοπού ή του λόγου ζωής ενός ατόμου. Είτε πρόκειται για την οργάνωση λουλουδιών είτε για το σκάκι ή για την ορειβασία, είναι ένα κίνητρο που ενισχύει την ψυχική υγεία και συνδέεται στενά με τη μακροζωία. Ακολουθούν η ιδιαίτερη σχέση των Ιαπώνων με τη διατροφή (πλούσια σε ψάρια, ρύζι, φρέσκα λαχανικά και προϊόντα που έχουν υποστεί ζύμωση) και η συνήθειά τους να μην τρώνε περισσότερο από το 80% του πιάτου τους. Σπουδαίο ρόλο παίζουν επίσης η κοινωνική σύνδεση, που δίνει έμφαση στην κοινότητα και στο σεβασμό προς τους ηλικιωμένους, η καθολική αποδοχή του σύντομου ύπνου ακόμα και σε δημόσιους χώρους, το shinrin yoku («μπάνιο στο δάσος», δηλαδή η περιπλάνηση στη φύση με στόχο την ευεξία και την ηρεμία) και, βέβαια, η πολύ υψηλού επιπέδου υγειονομική περίθαλψη.
