Ο έρπης ζωστήρας είναι μια ιογενής λοίμωξη που οφείλεται στον ίδιο ιό που προκαλεί και την ανεμοβλογιά. Όταν κάποιος περάσει ανεμοβλογιά, ο ιός παραμένει εφ’ όρου ζωής σε λανθάνουσα κατάσταση (κοιμάται) στο σώμα του, και πιο συγκεκριμένα στο νευρικό σύστημα, και υπό συγκεκριμένες συνθήκες μπορεί να επανενεργοποιηθεί (ξυπνήσει) χρόνια αργότερα ως έρπης ζωστήρας. Άτομα που δεν έχουν εκτεθεί ποτέ στον ιό της ανεμοβλογιάς μέσω νόσου ή εμβολιασμού, αν έρθουν σε επαφή με έρπη ζωστήρα, θα εμφανίσουν ανεμοβλογιά και όχι έρπη.
Σε κάθε περίπτωση, ο έρπης ζωστήρας μεταδίδεται μόνο για όσο διάστημα οι φουσκάλες, που αποτελούν και το πιο χαρακτηριστικό του σύμπτωμα, έχουν ακόμη υγρό, είτε από την άμεση επαφή με τις πληγές του εξανθήματος είτε μέσω των σταγονιδιών από τη μύτη ή το στόμα του πάσχοντα.
Θεωρητικά μπορεί να απασχολήσει οποιονδήποτε έχει περάσει ανεμοβλογιά και έχει έρθει σε επαφή με τον ιό, περισσότερο όμως κινδυνεύουν τα άτομα μεγαλύτερης ηλικίας, αλλά και όσοι έχουν εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα.
Είναι μια επώδυνη κατάσταση και μπορεί να προκαλέσει σοβαρές επιπλοκές στην υγεία του ασθενούς. Τα καλά νέα όμως είναι ότι η πρόληψη είναι εφικτή μέσω εμβολιασμού, ο οποίος συστήνεται σε όσους ανήκουν στις ομάδες υψηλού κινδύνου.
Πώς θα τον αναγνωρίσουμε
Τα πρώτα σημάδια του έρπη ζωστήρα μπορεί να είναι:
-Μυρμήγκιασμα ή επώδυνο αίσθημα καύσου ή κνησμού.
-Πονοκέφαλος, πυρετός ή αίσθημα γενικής αδιαθεσίας και κόπωσης.
-Εξάνθημα που εμφανίζεται συνήθως λίγες ημέρες μετά την εκδήλωση των παραπάνω. Σε σπάνιες περιπτώσεις, ο έρπης ζωστήρας μπορεί να προκαλέσει πόνο χωρίς εξάνθημα.
Συνήθως το εξάνθημα, που μοιάζει με μια λωρίδα από φυσαλίδες με υγρό, εμφανίζεται από τη μία μόνο πλευρά στην περιοχή του κορμού –στο στήθος, στην κοιλιά και στην πλάτη– ή οπουδήποτε στο σώμα μας, συμπεριλαμβανομένων του προσώπου, των ματιών και των γεννητικών οργάνων.
Ο πόνος συνεχίζεται όσο διαρκεί το εξάνθημα, μπορεί όμως να επιμένει και μετά την επούλωσή του.
Πώς μπορεί να προληφθεί
Σημαντικό μέτρο πρόληψης είναι το σχετικό εμβόλιο που συμβάλλει στη μείωση τόσο του κινδύνου εμφάνισης έρπη ζωστήρα όσο και της πιθανότητας επιπλοκών σε περίπτωση εκδήλωσης της νόσου. Για αυτό και συστήνεται σε άτομα άνω των 60 ετών αλλά και σε όσους υποφέρουν από ασθένειες ή παίρνουν φάρμακα που τους κάνουν πιο ευάλωτους σε τέτοιους ιούς. Μάλιστα, επειδή είναι δυνατόν να πάθει κάποιος έρπη ζωστήρα πάνω από μία φορά, το εμβόλιο συνιστάται ακόμα και σε ανθρώπους που έχουν ήδη νοσήσει στο παρελθόν.
Πώς μεταδίδεται
Όταν έχουμε έρπη ζωστήρα, είναι πολύ σημαντικό να κρατάμε αποστάσεις από όλους, ειδικά όσο το εξάνθημα βρίσκεται ακόμη σε έξαρση. Μεταδίδεται μέσω επαφής με το υγρό των φουσκάλων ή αναπνοής από τη μύτη ή το στόμα των σωματιδίων του ιού, όπως συμβαίνει γενικά με τους ιούς. Ακόμα περισσότερο όμως θα πρέπει να προσέξουμε να μείνουμε μακριά από εγκύους, ανθρώπους με εξασθενημένο ανοσοποιητικό (π.χ., επειδή κάνουν χημειοθεραπεία ή παίρνουν ανοσοκατασταλτικά φάρμακα), ηλικιωμένους και μωρά.
Η κατάλληλη θεραπεία
Εάν υποψιαστούμε ότι ο πόνος ή/και το εξάνθημα που έχουμε εμφανίσει μπορεί να οφείλεται σε έρπη ζωστήρα, είναι σκόπιμο να απευθυνθούμε σε δερματολόγο.
Η έγκαιρη θεραπεία με αντιικά φάρμακα συμβάλλει στη μείωση τόσο της σοβαρότητας όσο και του χρόνου ζωής της ασθένειας και μειώνει την πιθανότητα επιπλοκών. Η διάρκεια του έρπη μπορεί να φτάσει έως και τέσσερις εβδομάδες για την πλήρη επούλωση του εξανθήματος, αλλά ο πόνος ενδέχεται να επιμείνει περισσότερο. Τα παυσίπονα αποδεικνύονται πολύ βοηθητικά καθώς ανακουφίζουν από την αίσθηση δυσφορίας κατά τη διαδικασία επούλωσης.
Τα ναι και τα όχι
Ναι:
Στα παυσίπονα για την αντιμετώπιση του πόνου.
Στο να διατηρούμε το εξάνθημα καθαρό και στεγνό για να μειώσουμε τον κίνδυνο μόλυνσης.
Στα φαρδιά ρούχα που δεν ακουμπούν στο ερεθισμένο δέρμα.
Όχι:
Στους επιδέσμους ή στα τσιρότα που μπορεί να κολλήσουν στο εξάνθημα.
Στα ρούχα με τραχιές ίνες που μπορεί να ερεθίσουν το δέρμα.
Οι επώδυνες επιπλοκές
Οι περισσότεροι άνθρωποι αναρρώνουν χωρίς προβλήματα. Μερικές φορές όμως ο έρπης ζωστήρας προκαλεί επιπλοκές. Τέτοιες είναι η μόλυνση του εξανθήματος, για την αντιμετώπιση της οποίας θα χρειαστούν αντιβιοτικά, οι ουλές ή οι αλλαγές στο χρώμα του δέρματος μετά την επούλωση του εξανθήματος, η μυϊκή αδυναμία αλλά και μια επίμονη νευραλγία που είναι πιθανό να διαρκέσει μήνες ή και χρόνια μετά την επούλωση του εξανθήματος. Επιπλέον, αν ο έρπης προσβάλει τα μάτια, μπορεί να οδηγήσει σε οφθαλμικές λοιμώξεις, σε πιο σπάνιες περιπτώσεις ακόμα και σε απώλεια όρασης. Τέλος, μια σπάνια επιπλοκή είναι το σύνδρομο Ramsay Hunt, μια κατάσταση όπου ο έρπης ζωστήρας επηρεάζει το νεύρο του προσώπου, προκαλώντας αδυναμία στη μία πλευρά του και μερικές φορές προβλήματα ακοής.
Ευχαριστούμε τη δρα Κατερίνα Λαμπρινοπούλου, δερματολόγο-αφροδισιολόγο, για τη συνεργασία
