Τι κάνει κάποιους ανθρώπους πιο ευφυείς; Ενώ γνωρίζουμε ότι η γενετική και το περιβάλλον παίζουν σημαντικό ρόλο από άποψη νοημοσύνης, οι επιστήμονες εξετάζουν ολοένα και περισσότερο τη συνδεσιμότητα του εγκεφάλου – τον τρόπο με τον οποίο τα διάφορα μέρη του εγκεφάλου επικοινωνούν μεταξύ τους – για να κατανοήσουν γιατί μερικά μυαλά φαίνονται από τη φύση τους πιο έξυπνα.
Συγκεκριμένα, ερευνητές από το Τμήμα Ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο Julius Maximilian του Würzburg (JMU) υποστηρίζουν ότι δεν είναι μόνο συγκεκριμένες περιοχές του εγκεφάλου που επηρεάζουν τη νοημοσύνη, αλλά μάλλον ο τρόπος με τον οποίο ολόκληρος ο εγκέφαλος συντονίζει και μοιράζεται πληροφορίες σε τεράστια νευρωνικά δίκτυα.
Ακριβώς όπως το διαδίκτυο δεν εντοπίζεται σε έναν μόνο διακομιστή, αλλά προκύπτει από αμέτρητους συνδεδεμένους υπολογιστές, έτσι και η νοημοσύνη φαίνεται να προκύπτει από συντονισμένη δραστηριότητα σε δίκτυα ολόκληρου του εγκεφάλου, αντί να εδρεύει σε κάποια συγκεκριμένη περιοχή.
Η νέα μελέτη, που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό PNAS Nexus, παρέχει αποδεικτικά στοιχεία για αυτή την άποψη περί «κατανεμημένης νοημοσύνης», δείχνοντας πώς τα μοτίβα της συνδεσιμότητας του εγκεφάλου μπορούν να προβλέψουν διαφορετικούς τύπους διανοητικών ικανοτήτων.
Ένα μυαλό, τρία είδη νοημοσύνης
Η ερευνητική ομάδα εξέτασε τρεις διαφορετικές μορφές νοημοσύνης:
- Ρευστή ή ρέουσα νοημοσύνη (fluid intelligence): ικανότητα επίλυσης νέων προβλημάτων ανεξάρτητα από τις υπάρχουσες γνώσεις ή τις μαθημένες δεξιότητες. Πρόκειται, ουσιαστικά, για την ακατέργαστη επεξεργαστική ισχύ του εγκεφάλου όσον αφορά την αντιμετώπιση νέων προκλήσεων, όπως η επίλυση ενός παζλ που δεν έχετε ξαναδεί. Είναι στενά συνδεδεμένη με την προσαρμοστικότητα, την επίλυση προβλημάτων και την ικανότητα λογικής.
- Κρυσταλλική ή κρυσταλλωμένη νοημοσύνη (crystallized intelligence): γνώσεις και δεξιότητες που αποκτώνται μέσω της εκπαίδευσης και της εμπειρίας – τα πάντα από το λεξιλόγιο μέχρι τα ιστορικά γεγονότα και την εξειδίκευση σε συγκεκριμένες θέσεις εργασίας. Ενώ η ρευστή νοημοσύνη κορυφώνεται συνήθως στη νεαρή ενήλικη ζωή, η κρυσταλλική νοημοσύνη βελτιώνεται σταδιακά με την ηλικία καθώς οι άνθρωποι αποκτούν περισσότερες εμπειρίες.
- Γενική νοημοσύνη (general intelligence): συνδυασμός τόσο της ρευστής όσο και της κρυσταλλικής νοημοσύνης.
Πώς θα γίνετε πιο έξυπνοι
Μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Behavioral and Brain Sciences αξιολόγησε τον αντίκτυπο των παιχνιδιών εγκεφαλικής εξάσκησης στη ρευστή νοημοσύνη. Αφού οι συμμετέχοντες έπαιζαν Tetris για αρκετές εβδομάδες, το πάχος του φλοιού και η δραστηριότητα του φλοιού αυξήθηκαν. Και τα δύο αποτελούν σημάδια αύξησης των νευρωνικών συνδέσεων και της μαθημένης τεχνογνωσίας.
Ωστόσο, μετά από αυτές τις πρώτες εβδομάδες, το πάχος και η δραστηριότητα του φλοιού άρχισαν να μειώνονται, επιστρέφοντας τελικά στο επίπεδο που ήταν πριν.
Αυτό σημαίνει ότι μόλις επιτύχετε ένα επίπεδο άνεσης (δεξιότητας), ο εγκέφαλός σας δεν χρειάζεται πλέον να εργάζεται τόσο σκληρά και όλος αυτός ο νέος νοητικός μυς αρχίζει να ατροφεί.
Για να συνεχίσετε να βελτιώνετε τη ρευστή νοημοσύνη σας, μόλις κατακτήσετε μια νέα διαδικασία, μια νέα ρουτίνα ή μια νέα δεξιότητα πρέπει να επικεντρωθείτε στην εκμάθηση κάτι άλλου. Το κλειδί είναι να συνεχίσετε να προκαλείτε το μυαλό σας.
