Είτε είμαστε βραδινοί είτε πρωινοί τύποι, τα… ρολόγια του σώματός μας ρυθμίζονται από τον ήλιο. Θεωρητικά, οι αλλαγές μέσα στην ημέρα και στην έκθεσή μας στο φως κατά τη διάρκεια του έτους, θα μπορούσε να επηρεάσει τη διάρκεια και την ποιότητα του ύπνου μας. Αν και μελέτες κατά τις οποίες οι ίδιοι οι συμμετέχοντες αξιολογούν τον ύπνο τους, έχουν προτείνει την αύξηση του χρόνου ύπνου το χειμώνα, απαιτούνται αντικειμενικά μέτρα για να προσδιοριστεί πώς ακριβώς ο ύπνος επηρεάζεται από τις εποχές.
Με βάση αυτή την ανάγκη, επιστήμονες που μελετούν δυσκολίες στον ύπνο δημοσίευσαν δεδομένα στο έγκριτο περιοδικό Frontiers in Neuroscience που δείχνουν ότι, ακόμη και σε έναν αστικό πληθυσμό που αντιμετωπίζει διαταραγμένο ύπνο, οι άνθρωποι βιώνουν μεγαλύτερο ύπνο REM το χειμώνα από το καλοκαίρι και λιγότερο βαθύ ύπνο το φθινόπωρο. Ο ύπνος REM (rapid eye movement) γνωστός και ως ύπνος ραγδαίων κινήσεων των ματιών είναι το πέμπτο στάδιο του ύπνου και χαρακτηρίζεται από ραγδαίες κινήσεις των ματιών, από εγκεφαλικά κύματα που δείχνουν ενεργοποιημένα και μοιάζουν με πολύ ελαφρύ ύπνο ή με την εγρήγορση, αλλά και από βαθιά χαλάρωση των μυών, παρόμοια με αυτή στο βαθύ ύπνο.
«Στη μελέτη μας δείχνουμε ότι ο ύπνος διαφέρει σημαντικά μεταξύ των εποχών σε ενήλικους πληθυσμούς που ζουν σε αστικά περιβάλλοντα», δήλωσαν οι επιστήμονες.
Η έρευνα
Η επιστημονική ομάδα από το Ιατρικό πανεπιστήμιο Charité στο Βερολίνο επικεντρώθηκε σε 292 ασθενείς που είχαν υποβληθεί σε μελέτες ύπνου που ονομάζονται πολυυπνογραφίες στο νοσοκομείο St Hedwig. Αυτές οι μελέτες πραγματοποιούνται τακτικά σε ασθενείς που αντιμετωπίζουν δυσκολίες στον ύπνο σε ένα ειδικό εργαστήριο όπου τα άτομα καλούνται να κοιμηθούν φυσικά χωρίς ξυπνητήρι και μπορεί να παρακολουθηθεί η ποιότητα και το είδος καθώς και η διάρκεια του ύπνου τους. Αν και οι διαταραχές ύπνου θα μπορούσαν ενδεχομένως να επηρεάσουν τα αποτελέσματα, η ομοιομορφία της ομάδας επέτρεψαν την ακριβέστερη διερεύνηση των διαφορών στον ύπνο από μήνα σε μήνα.
Η ομάδα απέκλεισε ασθενείς που έπαιρναν φάρμακα που είναι γνωστό ότι επηρεάζουν τον ύπνο, τεχνικές αποτυχίες κατά την πολυυπνογραφία κλπ. Ύστερα από αυτές τις εξαιρέσεις, απέμειναν συνολικά 188 ασθενείς. Οι περισσότερες από τις διαγνώσεις δεν έδειξαν εποχιακό μοτίβο, αλλά η αϋπνία διαγνώστηκε πιο συχνά προς το τέλος του έτους.
Περισσότερος ύπνος REM το χειμώνα
Παρόλο που οι ασθενείς βρίσκονταν σε αστικό περιβάλλον με χαμηλή έκθεση στο φυσικό φως και υψηλή φωτορύπανση, η οποία θα έπρεπε να επηρεάσει κάθε εποχικότητα που ρυθμίζεται από το φως, οι επιστήμονες βρήκαν ανεπαίσθητες αλλά εντυπωσιακές αλλαγές μεταξύ των εποχών. Αν και ο συνολικός χρόνος ύπνου φαινόταν να είναι περίπου μία ώρα μεγαλύτερος το χειμώνα από το καλοκαίρι, αυτό το αποτέλεσμα δεν ήταν στατιστικά σημαντικό. Ωστόσο, ο ύπνος REM ήταν 30 λεπτά περισσότερος το χειμώνα από ό,τι το καλοκαίρι.
Ο ύπνος REM είναι γνωστό ότι συνδέεται άμεσα με το κιρκάδιο ρολόι, το οποίο επηρεάζεται από την αλλαγή του φωτός. Η επιστημονική ομάδα αναγνώρισε ότι αυτά τα αποτελέσματα θα πρέπει να επικυρωθούν σε έναν πληθυσμό που δεν αντιμετωπίζει δυσκολίες ύπνου, ωστόσο, εκτιμά ότι οι εποχιακές αλλαγές μπορεί να είναι ακόμη μεγαλύτερες σε έναν υγιή πληθυσμό.
«Η εποχικότητα είναι πανταχού παρούσα σε κάθε ζωντανό ον σε αυτόν τον πλανήτη», τόνισαν οι επιστήμονες. «Γενικά, οι συνήθειες ύπνου, συμπεριλαμβανομένης της διάρκειας και του χρόνου φαίνεται πως θα πρέπει να προσαρμόζονται ανάλογα με την εποχή και τις εποχικές ανάγκες ύπνου του ανθρώπινου οργανισμού», κατέληξαν οι ίδιοι.
