Όταν βλέπουμε κάποιον να πονάει, ο εγκέφαλός μας ανταποκρίνεται αυτόματα με μοτίβα δραστηριότητας που μας βοηθούν να κατανοήσουμε και να μοιραστούμε την εμπειρία του. Αυτή η ικανότητα να νιώθουμε αυτό που νιώθουν οι άλλοι είναι θεμελιώδης για την ανθρώπινη σύνδεση, όμως η άνοια… μπορεί να την “κλέψει”.
Πιο συγκεκριμένα, σε τα άτομα με συμπεριφορική παραλλαγή της μετωποκροταφικής άνοιας, αυτή η βασική νευρωνική απόκριση φαίνεται να εξαφανίζεται σταδιακά, αλλάζοντας ριζικά τον τρόπο με τον οποίο συνδέονται με τα συναισθήματα των άλλων.
Τώρα, νέα έρευνα εξηγεί πώς ακριβώς συμβαίνει αυτό στον εγκέφαλο. Επιστήμονες του Karolinska Institutet και του Lund University χαρτογράφησαν τη νευρωνική διαταραχή που συμβαίνει στα άτομα με τον συγκεκριμένο τύπο άνοιας, παρατηρώντας την εγκεφαλική τους δραστηριότητα κατά τη διάρκεια μιας προσεκτικά σχεδιασμένης εργασίας ενσυναίσθησης.
Η μελέτη τους, που δημοσιεύθηκε στο JAMA Network Open, πρόκειται για μια λεπτομερή ματιά στη βιολογική βάση της απώλειας ενσυναίσθησης σε αυτούς τους ασθενείς.
Άνοια Vs. ενσυναίσθησης
Χρησιμοποιώντας λειτουργική απεικόνιση μαγνητικού συντονισμού (fMRI) – μια τεχνολογία που παρακολουθεί την εγκεφαλική δραστηριότητα μέσω της μέτρησης των αλλαγών στη ροή του αίματος – η ερευνητική ομάδα μελέτησε 28 ασθενείς με τον συγκεκριμένο τύπο άνοιας και 28 υγιή άτομα παρόμοιας ηλικίας και εκπαίδευσης.
Έδειξαν στους συμμετέχοντες δύο τύπους εικόνων: χέρια που αγγίζονταν ακίνδυνα από μία μπατονέτα και χέρια που τρυπήθηκαν από μια βελόνα. Αυτό το απλό πείραμα τους επέτρεψε να απομονώσουν και να παρατηρήσουν τα συγκεκριμένα εγκεφαλικά δίκτυα που ενεργοποιούνται όταν βλέπουμε άλλους να πονάνε.
Τα ευρήματα αποκάλυψαν μια δραματική διαφορά μεταξύ των δύο ομάδων. Στους υγιείς συμμετέχοντες, η προβολή των επώδυνων εικόνων ενεργοποίησε 12 διαφορετικές περιοχές του εγκεφάλου, δημιουργώντας ένα πολύπλοκο δίκτυο αντιδράσεων ενσυναίσθησης.
Αυτές οι περιοχές εμφάνισαν αυξημένα επίπεδα οξυγόνου στο αίμα, απαιτούσαν ουσιαστικά περισσότερη ενέργεια καθώς εργάζονταν για να επεξεργαστούν τη συναισθηματική εμπειρία, εξηγούν οι ερευνητές.
Ωστόσο στους ασθενείς με συμπεριφορική παραλλαγή της μετωποκροταφικής άνοιας μόνο δύο περιοχές φάνηκαν να παρουσιάζουν αυξημένη δραστηριότητα, σύμφωνα με τους ερευνητές, γεγονός που υποδηλώνει την διαταραχή στον τρόπο με τον οποίο ο εγκέφαλός τους επεξεργάζεται τον πόνο των άλλων.
Εξερευνώντας έναν διαφορετικό τύπο άνοιας
Αυτά τα ευρήματα θα μπορούσαν να εξηγούν εν μέρει ένα από τα πιο χαρακτηριστικά γνωρίσματα της συμπεριφορικής παραλλαγής της μετωποκροταφικής άνοιας.
Σε αντίθεση με την τυπική άνοια, η οποία επηρεάζει κυρίως τη μνήμη, αυτό το είδος επηρεάζει τους μετωπιαίους και κροταφικούς λοβούς, περιοχές ζωτικής σημασίας για την προσωπικότητα, τη συμπεριφορά και τη συναισθηματική επεξεργασία, αναφέρουν οι ερευνητές.
Επιπλέον, σημειώνουν ότι ενώ η συναισθηματική ενσυναίσθηση – η αυτόματη συναισθηματική μας αντίδραση – φάνηκε να μειώνεται σημαντικά στους ασθενείς με τον συγκεκριμένο τύπο άνοιας, η γνωστική ενσυναίσθηση παρέμεινε σχετικά διατηρημένη.
Με άλλα λόγια, οι ασθενείς μπορεί να εξακολουθούν να κατανοούν λογικά ότι κάποιος πονάει, ακόμη και αν δεν βιώνουν τη συνήθη συναισθηματική αντίδραση όταν το βλέπουν.
