Το δίλημμα της αιτιότητας για το αν η κότα ή το αυγό προϋπήρχε του ενός, πηγάζει από την παρατήρηση ότι όλα τα κοτόπουλα εκκολάπτονται από τα αυγά και όλα τα αυγά γεννιούνται από κοτόπουλα. Το δίλημμα χρησιμοποιείται και μεταφορικά για καταστάσεις όπου δεν είναι σαφές ποιο από τα δύο γεγονότα πρέπει να θεωρηθεί αιτία και ποιο το αποτέλεσμα, να εκφράσει ένα σενάριο ή τη δυσκολία της αλληλουχίας ενεργειών όπου η καθεμία φαίνεται να εξαρτάται από τις άλλες που γίνονται πρώτα.
Παρόλο που η έκφραση χρησιμοποιείται συνήθως μεταφορικά, η επιστήμη μπορεί να δώσει την απάντηση ότι το αυγό ήρθε πρώτο – αλλά όχι με τον τρόπο που νομίζετε…
Ένα αλλιώτικο «αυγό»
Συγκεκριμένα, ερευνητές από το Πανεπιστήμιο της Γενεύης υποστηρίζουν ότι πολύ πριν οι κότες γεννηθούν ή τα έμβρυα αναπτυχθούν, ένα μικροσκοπικό θαλάσσιο πλάσμα – ένας μονοκύτταρος οργανισμός που ονομάζεται Chromosphaera perkinsii – έκανε «πρόβα τον περίπλοκο χορό της κυτταρικής διαίρεσης». Αυτό λειτούργησε ως μια δισεκατομμυρίων ετών προεπισκόπηση της πιο θεμελιώδους «μαγείας» της ζωής.
Σύμφωνα με τη μελέτη τους που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό Nature, ο γενετικός μηχανισμός για τη δημιουργία ωαρίων – το θεμελιώδες σημείο εκκίνησης της σύνθετης ζωής – υπήρχε πάνω από ένα δισεκατομμύριο χρόνια πριν από την εμφάνιση των ζώων.
Η ερευνητική ομάδα παρατήρησαν ότι μόλις το C perkinsii έφτανε στο μέγιστο μέγεθός του, διαιρούνταν χωρίς να μεγαλώνει περαιτέρω και σχημάτιζε πολυκυτταρικές αποικίες που έμοιαζαν με τα πρώιμα στάδια των ζωικών εμβρύων.
Οι αποικίες, που αποτελούνταν από τουλάχιστον δύο διαφορετικούς τύπους κυττάρων, διατηρούνταν για περίπου το ένα τρίτο του κύκλου ζωής τους, ένα φαινόμενο που οι ερευνητές χαρακτήρισαν εκπληκτικό για αυτό το είδος οργανισμού. Ενώ ο τρόπος με τον οποίο οι αποικίες αυτές διαιρούνταν θύμιζε εντυπωσιακά τα πρώιμα στάδια της εμβρυϊκής ανάπτυξης των ζώων.
Με βάση αυτή την ανακάλυψη, οι συγγραφείς της μελέτης υπογράμμισαν ότι τα γενετικά «εργαλεία» που απαιτούνται για τη «δημιουργία αυγών» υπήρχαν πολύ πριν η φύση «εφεύρει» τις κότες.
