Αν όχι όλοι μας, τότε η συντριπτική πλειονότητα από εμάς έχουμε ταλαιπωρηθεί μία ή και περισσότερες φορές στη ζωή μας από κάποιο πρόβλημα στη μέση, το οποίο συνήθως ξεκινά ξαφνικά. Συγκεκριμένα, περισσότεροι από το 80% των ανθρώπων έχουν κάποια στιγµή υποφέρει από οσφυαλγία. Το ευχάριστο είναι ότι οι πόνοι στη µέση έχουν την έννοια του επείγοντος σε λιγότερες από µία στις εκατό περιπτώσεις και συνήθως υποχωρούν έπειτα από κάποιο διάστημα –με ξεκούραση, φυσικοθεραπεία ή/και φάρμακα– και πολύ σπάνια οφείλονται σε κάποια σοβαρή ασθένεια ή βλάβη. Παρ’ όλα αυτά, για ορισμένους ανθρώπους η ταλαιπωρία αυτή είναι μεγαλύτερη, είτε επειδή ο πόνος επανέρχεται σε τακτά χρονικά διαστήματα είτε γιατί διαρκεί περισσότερο από λίγες ημέρες.
Σε τι οφείλονται οι πόνοι στη µέση
Το μεγαλύτερο ποσοστό των πόνων στη μέση (οσφυαλγία) συνδέεται κυρίως με μικρές κακώσεις ή μυϊκούς σπασμούς (πιασίματα) που προκαλούνται στους συνδέσμους ή τους μυς της οσφυϊκής μοίρας της σπονδυλικής στήλης έπειτα από μια απότομη κίνηση ή μια περίεργη άσκηση που κάναμε ή επειδή σηκώσαμε βάρος ή είχαμε κακή στάση σώματος κ.λπ. Μπορεί να οφείλονται επίσης σε κήλη μεσοσπονδυλίου δίσκου (δισκοκήλη) και, σε αυτή την περίπτωση, ενδεχομένως να αντανακλώνται και στο πόδι. Υπάρχουν και άλλες αιτίες οσφυαλγίας, που είναι πολύ πιο σπάνιες, όπως κατάγματα, λοιμώξεις ή όγκοι.
Τι κανουμε για να υποχωρησουν
Κατ’ αρχάς θα πρέπει να ξεκουραστούμε (να ξαπλώσουμε στο κρεβάτι) και να αποφύγουμε τις κινήσεις που μας προκαλούν πόνο, χωρίς όμως να χρειάζεται να ακινητοποιηθούμε πλήρως· πρέπει να περπατάμε συντηρητικά, όσο δηλαδή μας επιτρέπει ο πόνος. Αν η οσφυαλγία οφείλεται σε μυϊκό σπασμό, θα μας ανακουφίσουν τα ζεστά επιθέματα, ενώ, αν έχει προηγηθεί κάκωση (π.χ., τραυματισμός), είναι προτιμότερο να βάλουμε πάγο στην πάσχουσα περιοχή. Η φυσικοθεραπεία βοηθά στη λύση του μυϊκού σπασμού καθώς και στον περιορισμό του πόνου. Τα φάρμακα μπορούν επίσης να μας κάνουν να αισθανθούμε βελτίωση, αλλά χρειάζεται να επισκεφθούμε πρώτα το γιατρό μας, να ακολουθήσουμε τις οδηγίες σχετικά με τη λήψη τους και να μην παίρνουμε πρωτοβουλίες, οι οποίες είναι πολύ πιθανό τελικά να μας προκαλέσουν περισσότερα προβλήματα.
Πώς θα προλάβουμε τους πόνους στη µέση
Η πρόληψη για τους πόνους στη μέση έγκειται στο να κρατάμε την περιοχή γυμνασμένη (με συχνή άσκηση), να είμαστε προσεκτικοί (λυγίζοντας τα πόδια) όταν σηκώνουμε βάρη ή κάνουμε δουλειές στο σπίτι, να διατηρούμε το σωματικό μας βάρος σε φυσιολογικά επίπεδα και να είναι η καρέκλα του γραφείου μας σε ορθή γωνία (τουλάχιστον).
Ποια γυμναστική να επιλέξουμε για τη μέση μας
Όταν ο πόνος στη μέση βρίσκεται στην οξεία φάση του, θα πρέπει να αποφεύγουμε τη γυμναστική. Γενικά, όμως, η άσκηση βοηθά. Μπορούμε να επιλέξουμε γιόγκα και πιλάτες, αλλά και κολύμπι –ειδικά το ελεύθερο–, που βοηθά στην ενδυνάμωση των μυών της μέσης χωρίς να καταπονούνται οι σπόνδυλοι και οι δίσκοι, αφού χάρη στην άνωση δεν υπάρχουν κραδασμοί όπως στα άλλα είδη άσκησης. Επίσης, πολύ ωφέλιμες ασκήσεις για τη μέση είναι οι ραχιαίοι και οι κοιλιακοί, που δυναμώνουν τους μυς της περιοχής, ώστε σιγά σιγά να απαλλαγούμε από τους πόνους.
Πόνος στη μέση: Πότε πρέπει να πάμε στο γιατρό
Ένας πόνος στη μέση που διαρκεί λίγες ημέρες, δεν συνοδεύεται από άλλα συμπτώματα (π.χ., να «πιάνει» και το πόδι ή να μας προκαλεί μουδιάσματα) και δεν επαναλαμβάνεται σε τακτά χρονικά διαστήματα δεν απαιτεί ιατρική επίσκεψη. Όμως, όταν συνοδεύεται από κάψιμο κατά την ούρηση, συχνουρία καθώς και δυσκαμψία, ιδιαίτερα κατά τις πρωινές ώρες, ή επίσης επιμένει, εμφανίζεται τη νύχτα, δυσκολεύει την κίνηση, επεκτείνεται και στο πόδι (ισχιαλγία) ή μας επισκέπτεται συχνά, τότε θα πρέπει απαραιτήτως να απευθυνθούμε στο γιατρό.
Οι απαραίτητες εξετάσεις
Αν ξεκινήσει να πονά η μέση ή/και το πόδι μας και η ενόχληση δεν υποχωρεί έπειτα από λίγες ημέρες, αλλά επιμένει ακόμα και μετά τη λήψη φαρμακευτικής αγωγής για δύο με τρεις εβδομάδες, θα πρέπει να κάνουμε μια μαγνητική τομογραφία, ώστε να διερευνηθεί η ακριβής αιτία του προβλήματος. Αντίθετα με τα όσα ίσως πιστεύουμε, άλλες εξετάσεις, όπως οι ακτινογραφίες ή η αξονική τομογραφία, δεν θα συμβάλουν ουσιαστικά στη διάγνωση.
Τι είναι η δισκοκήλη
Πρόκειται ουσιαστικά για τη συνέπεια της δισκοπάθειας, που προκύπτει επειδή αφυδατώνεται/εκφυλίζεται ο μεσοσπονδύλιος δίσκος και στη συνέχεια ένα κομματάκι του «πετάγεται» για κάποιους λόγους, πιέζοντας έτσι ένα νεύρο, που με τη σειρά του προκαλεί πόνο. Η δισκοπάθεια οφείλεται τόσο στην κληρονομικότητα όσο και στον τρόπο ζωής (όταν κάποιος έχει παραπανίσια κιλά, σηκώνει πολλά βάρη, κάνει καθιστική ζωή, δεν γυμνάζεται). Η δισκοκήλη γίνεται αντιληπτή συνήθως ξαφνικά, όταν ο ασθενής αρχίζει να νιώθει πόνο στη μέση ή/και στο πόδι μετά από ένα δυνατό φτάρνισμα ή αφού έχει σηκώσει κάποιο βάρος. Όταν ο πόνος δεν αφορά το πόδι, μπορεί το πρόβλημα να αντιμετωπιστεί συντηρητικά (με φάρμακα και ξεκούραση σύμφωνα με τις οδηγίες του γιατρού), όταν όμως «πιάνει» και το πόδι και επιμένει για περισσότερο από δύο, το πολύ τρεις μήνες, τότε είναι πολύ πιθανό να χρειαστεί χειρουργείο.
Πότε χρειαζεται εγχείρηση
Όταν ένας ασθενής έχει κάποια δισκοκήλη, ο πόνος από την οποία επιμένει, τότε, μία στις δέκα περιπτώσεις, ενδεχομένως να θεωρηθεί απαραίτητο ένα χειρουργείο. Στις υπόλοιπες εννέα περιπτώσεις, το πρόβλημα θα περάσει με φάρμακα και ξεκούραση (στο κρεβάτι). Μία άλλη ένδειξη για χειρουργείο –εκτός από τον επίμονο πόνο– είναι όταν έχει παραλύσει κάποιος μυς (π.χ., ο ασθενής δεν μπορεί να περπατήσει στις φτέρνες). Σε σπάνιες περιπτώσεις, χρειάζεται εγχείρηση και σε ασθενείς που έχουν κακοήθεια ή κάποιο τραύμα στην περιοχή της μέσης.
Smart info
Η θεραπεία είναι κυρίως συντηρητική και η χειρουργική αντιμετώπιση κρίνεται απαραίτητη πάρα πολύ σπάνια, σε λιγότερο από το 1% του συνόλου των περιπτώσεων.
*Ευχαριστούμε τον Λάμπρο Παπούλια, φυσίατρο, για τη συνεργασία.
