Η τάση του υπερκαταναλωτισμού, οι έντονες συζητήσεις γύρω από τον πληθωρισμό και την οικονομική αβεβαιότητα, καθώς και η υπερβολικά διαδεδομένη «κουλτούρα της σύγκρισης» των μέσων κοινωνικής δικτύωσης έχουν προκαλέσει ένα κύμα «οικονομικής δυσμορφίας» («money dysmorphia») για τη γενιά Z και τους millennials.
Ένα άτομο έχει «money dysmorphia» όταν παρουσιάζει μια διαστρεβλωμένη άποψη για την οικονομική του κατάσταση – που συχνά οδηγεί σε αισθήματα οικονομικής ανασφάλειας ή ανεπάρκειας.
Αυτή η διαστρέβλωση μπορεί να προέρχεται από το οικονομικό άγχος, από προηγούμενες εμπειρίες τραυματικές με τα χρήματα, αποσδόκητες αλλαγές στη οικονομική κατάσταση (π.χ. απόλυση, διαζύγιο) ή από τη συνεχή έκθεση στα social media, τα οποία προβάλλουν τρόπους ζωής που μοιάζουν άπιαστοι στον μέσο χρήστη.
Ο χρηματοοικονομικός αναλφαβητισμός (financial illiteracy) μπορεί να μας εκθέσει σε αλόγιστες συμπεριφορές και κινδύνους, γι’ αυτό είναι πολύ σημαντικό να μπορείς να διακρίνεις τα σημάδια της «οικονομικής δυσμορφίας».
Πώς θα καταλάβω αν έχω «money dysmorphia»;
Η «οικονομική δυσμορφία» μπορεί να εκδηλωθεί με ασυνήθιστους τρόπους, οπότε η παρακάτω λίστα δεν είναι ολοκληρωμένη. Μερικές από τις πιο χαρακτηριστικές ενδείξεις περιλαμβάνουν:
Συνεχής ανησυχία για το αν υπάρχουν αρκετά χρήματα, ακόμη και όταν είσαι οικονομικά σταθερός.
- Εμμονή με μικρά έξοδα ή αίσθημα παράλυσης στη λήψη οικονομικών αποφάσεων.
- Αποφυγή δαπανών.
- Αίσθημα ανεπάρκειας.
- Αποφυγή συζητήσεων για τα χρήματα λόγω άγχους.
- Αίσθημα ενοχής ή ντροπής μετά από δαπάνες (ακόμη και για τα απαραίτητα).
- Ανάγκη για περισσότερα χρήματα, ακόμη και αν έχεις πετύχει οικονομική ανεξαρτησία.
- Ακριβές αγορές για να γεμίσεις το αίσθημα «κενού», ακόμη και όταν δεν έχεις αρκετά χρήματα.
Η σημασία του χρηματοοικονομικού αλφαβητισμού
Οι χρηματοοικονομικά ενημερωμένοι και υπεύθυνοι πολίτες λαμβάνουν τις κατά το δυνατόν ορθότερες αποφάσεις, ανταπεξέρχονται καλύτερα στις διάφορες προκλήσεις οικονομικής φύσεως, είναι λιγότερο επιρρεπείς στην ανάληψη υπερβολικού χρέους, είναι λιγότερο ευάλωτοι σε κακόβουλες πρακτικές οικονομικής εξαπάτησης και κάνουν αποτελεσματικότερες επενδύσεις, επιτυγχάνοντας έτσι υψηλότερα επίπεδα οικονομικής αυτονομίας.
Στόχος η οικονομική ευεξία (financial wellness)
Οικονομική ευεξία σημαίνει να έχεις τον έλεγχο των οικονομιών της καθημερινότητάς σου, να είσαι σε θέση να καλύψεις απρογραμμάτιστα έξοδα και παράλληλα να έχεις ένα πλάνο αποταμίευσης για μελλοντικούς οικονομικούς στόχους.
