Οι περισσότεροι θέλουμε να είμαστε επιτυχημένοι στη ζωή μας. Η επιτυχία βέβαια μπορεί να είναι διαφορετική για τον καθένα. Άλλος θέλει να είναι φοβερός στην δουλειά του, άλλος θέλει να δημιουργήσει μια ευτυχισμένη οικογένεια ενώ άλλοι στοχεύουν και στα δύο ή και σε ακόμα περισσότερα. Τι συμβαίνει όμως όταν όλα όσα κάνουμε θέλουμε να αγγίζουν την τελειότητα; Όταν εμμένεις στην επίτευξη της τελειότητας πιθανόν η τελειομανία να σου χτυπάει την πόρτα. Αυτή η ανάγκη να κάνεις τα πάντα τέλεια μπορεί να προκαλέσει πλήθος προβλημάτων τόσο σε εσένα όσο και στους γύρω σου.
Γιατί πρέπει να ξεπεράσεις την τελειομανία;
Μπορεί να προκαλέσει άγχος
Αν και πολλές μελέτες δεν έχουν καταλήξει ποιο από τα δύο προκαλεί το άλλο, άγχος και τελειομανία συνδέονται αδιαμφισβήτητα.
Υπάρχουν πολλοί λόγοι που η τελειομανία μπορεί να αυξάνει το άγχος και ο πιο αξιοσημείωτος είναι το γεγονός ότι η υπερανάλυση βλάπτει. Μελέτες έχουν δείξει ότι οι τελειομανείς τείνουν να υπεραναλύουν καταστάσεις, αποφάσεις και αποτελέσματα και αυτό έχει συνδεθεί με το κοινωνικό άγχος.
Η ασαφής σχέση μεταξύ τελειομανίας και άγχους μπορεί να οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στο γεγονός ότι το ένα μπορεί να επιδεινώσει το άλλο. Για παράδειγμα, μια μελέτη αποκάλυψε ότι η τελειομανία, το άγχος και ο κακός ύπνος φαίνεται να αλληλοτροφοδοτούνται.
Με άλλα λόγια, η ανησυχία για μια αποτυχία μπορεί να οδηγήσει σε κακό ύπνο ή αϋπνία. Αυτή με την σειρά της μπορεί να βλάψει την απόδοσή μας, οδηγώντας τελικά σε αποτελέσματα κατώτερα των προσδοκιών μας.
Μπορεί να μειώσει την αυτοεκτίμηση
Στον πυρήνα της τελειομανίας, η αυτοεκτίμηση μπορεί να συνδέεται μόνο με τα επιτεύγματα. Μπορεί δηλαδή να αισθάνεται κανείς καλός μόνο αν προσπαθεί συνεχώς σκληρά και αν ανταποκρίνεται σε όλες τις προσδοκίες που τον βαραίνουν. Αυτές μπορεί να είναι οι δικές του προσδοκίες ή οι προσδοκίες των άλλων και μπορεί να είναι πραγματικές ή αντιληπτές. Στο τέλος, το μόνο που έχει σημασία είναι ότι τις εκπληρώνει.
Δεν αποτελεί έκπληξη, λοιπόν, ότι η τελειομανία μπορεί να οδηγήσει σε προβλήματα αυτοεκτίμησης. Αν αποτύχεις να ανταποκριθείς στις προσδοκίες, η άποψή σου για τον εαυτό σου μπορεί να αλλάξει γρήγορα και να γίνει αρνητική. Αυτό φαίνεται να ισχύει ιδιαίτερα αν η τελειομανία καθοδηγείται σε μεγάλο βαθμό από το φόβο.
Όπως και προηγουμένως, η χαμηλή αυτοεκτίμηση και η τελειομανία φαίνεται να αλληλοτροφοδοτούνται. Οι έρευνες δείχνουν ότι η χαμηλή αυτοεκτίμηση μπορεί να οδηγήσει ορισμένους ανθρώπους στην τελειομανία.
Μπορεί να οδηγήσει σε κατάθλιψη
Το να υποκύπτει κανείς στη τελειομανία δημιουργεί μια ποικιλία γνωστικών στρεβλώσεων. Αυτές μπορεί να κυμαίνονται από υπερβολικά γενικευμένες αρνητικές αντιλήψεις όπως “Είμαι απαίσιος στη δουλειά μου” μέχρι την εμμονή σε μικρά λάθη “Τα θαλάσσωσα, άρα είμαι αποτυχημένος”. Το τελικό αποτέλεσμα είναι το ίδιο: ένας αρνητικός τρόπος σκέψη.
Άλλες έρευνες δείχνουν ότι η σχέση μεταξύ τελειομανίας και κατάθλιψης μπορεί να σχετίζεται με την κοινωνική απομόνωση. Με άλλα λόγια, επειδή η τελειομανία τείνει να οδηγεί τους ανθρώπους να επικεντρώνονται στα επιτεύγματα αντί για τις σχέσεις, μπορεί να οδηγήσει σε μεγαλύτερη απομόνωση, η οποία τελικά οδηγεί σε κατάθλιψη.
