Ερευνητές από το Umeå University και το Tartu University ανακάλυψαν ότι η επαναλαμβανόμενη χρήση αντιβιοτικών φαίνεται να προκαλεί βλάβες στο έντερο και συγκεκριμένα στον προστατευτικό φραγμό της βλέννας του, εξαιτίας αλλοιώσεων που προκαλούνται από τα αντιβιοτικά στη μικροχλωρίδα του. Σε επόμενη μελέτη τους, εντόπισαν έναν μηχανισμό ανεξάρτητο από τα βακτήρια μέσω του οποίου τα αντιβιοτικά μπορούν να βλάψουν άμεσα τον προστατευτικό του φραγμό.
Τα νέα ευρήματα έχουν δημοσιευθεί στα επιστημονικά περιοδικά Gut Microbes και Science Advances. «Μαζί, αυτές οι δύο μελέτες υποδεικνύουν ότι τα αντιβιοτικά μπορούν να βλάψουν το στρώμα της βλέννας μέσω τουλάχιστον δύο ανεξάρτητων μηχανισμών και ότι μπορεί να έχουν μακροχρόνιες επιδράσεις εξαιτίας των αλλοιωμένων βακτηρίων του εντέρου. Αυτό επιβεβαιώνει περαιτέρω τις συστάσεις των ειδικών για ελεγχόμενη και ορθολογική χρήση των αντιβιοτικών», αναφέρουν οι ερευνητές.
Πότε και πώς βλάπτουν το έντερο;
Ενώ τα αντιβιοτικά αναμφίβολα συμβάλλουν στην καταπολέμηση μιας βακτηριακή λοίμωξης, γίνεται ολοένα και πιο σαφές ότι μπορούν επίσης να αποτελέσουν σοβαρό κίνδυνο για την υγεία σε περίπτωση κατάχρησης ή κακής χρήσης.
Προηγούμενη έρευνα έχει δείξει τις συνέπειες των βραχυπρόθεσμων θεραπειών με αντιβιοτικά στο εντερικό περιβάλλον, αλλά είναι λιγότερο σαφές πώς η επαναλαμβανόμενη χρήση τους για μεγάλο χρονικό διάστημα μπορεί να επηρεάσει το έντερο.
Για να διερευνήσουν το ζήτημα, οι ερευνητές επέλεξαν άτομα που είχαν λάβει τουλάχιστον πέντε κύκλους αντιβιοτικών στο παρελθόν, αλλά όχι εντός έξι μηνών πριν από τη συλλογή του δείγματος και συνέκριναν τη σύνθεση της μικροχλωρίδας τους με άτομα που δεν είχαν λάβει αντιβιοτικά τα τελευταία δέκα χρόνια.
«Η ανάλυση αποκάλυψε αλλαγές στη σύνθεση των βακτηρίων του εντέρου, παρόλο που τα αντιβιοτικά ελήφθησαν πριν από πολύ καιρό. Αυτά τα αποτελέσματα δείχνουν ότι η επαναλαμβανόμενη χρήση αντιβιοτικών έχει μια διαρκή επίδραση στη σύνθεση των βακτηρίων του εντέρου που μπορεί να επιμείνει τουλάχιστον για μήνες μετά την τελευταία θεραπεία», λένε οι ερευνητές.
Μετά τη μεταμόσχευση της ανθρώπινης μικροχλωρίδας σε πειραματόζωα και χρησιμοποιώντας εξειδικευμένες μεθόδους για την ανάλυση της λειτουργίας της βλέννας στο έντερο, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι η λειτουργία της στιβάδας της βλέννας του εντέρου των πειραματόζωων είχε διαταραχθεί. Συγκεκριμένα η διαστολή της βλέννας μειώθηκε και το στρώμα βλέννας έγινε διαπερατό, επιτρέποντας στα βακτήρια να κινηθούν πιο κοντά στην εντερική επένδυση.
Σε ξεχωριστή μελέτη, οι ερευνητές είδαν ότι τα αντιβιοτικά μπορούν επίσης να διαταράξουν άμεσα τον φραγμό της βλέννας με τρόπο ανεξάρτητο από τα βακτήρια του εντέρου.
Ζωτικής σημασίας το υγιές μικροβίωμα
Τα βακτήρια του εντέρου μας, γνωστά και ως εντερικό μικροβίωμα, είναι απαραίτητα μεταξύ άλλων για την πέψη των τροφίμων και την εκπαίδευση του ανοσοποιητικού συστήματος. Το έντερο είναι επενδυμένο από ένα συνεχώς διευρυνόμενο στρώμα βλέννας που συνήθως δεν μπορούν να διασχίσουν τα βακτήρια, τον προστατευτικό φραγμό.
Εάν το περιβάλλον του εντέρου διαταραχθεί, για παράδειγμα εξαιτίας μη ορθολογικής χρήσης αντιβιοτικών, ο φραγμός σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να αποδυναμωθεί και να μην λειτουργεί κανονικά, επιτρέποντας την είσοδο των βακτηρίων στην εντερική επένδυση, γεγονός που μπορεί να πυροδοτήσει φλεγμονή, συμβάλλοντας ενδεχομένως ακόμα και στην ανάπτυξη ασθενειών, όπως η ιδιοπαθής φλεγμονώδης εντερική νόσος.
Για αυτό είναι σημαντικό η λήψη αντιβιοτικών να γίνεται πάντα με την καθοδήγηση γιατρού αλλά και να το φροντίζουμε, υιοθετώντας καλές συνήθειες που συμβάλλουν στην ισορροπία και την εύρυθμη λειτουργία του εντέρου.
