Έχετε φύγει ποτέ από έναν προορισμό χωρίς να δοκιμάσετε το φαγητό του; Μάλλον όχι. Άλλωστε οι γεύσεις είναι αυτές που ξυπνούν αναμνήσεις και αφήνουν ανεξίτηλη τη σφραγίδα της τοπικής παράδοσης αλλά και της σύγχρονης γαστρονομικής ταυτότητας μιας περιοχής.
Η γαστρονομία αποτελεί μέρος της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς ενός τόπου, και η Ελλάδα έχει μακρά ιστορία και παράδοση. Θεωρείται αναπόσπαστο κομμάτι της κουλτούρας μιας περιοχής, έχοντας συνδεθεί με την ένωση των ανθρώπων γύρω από ένα τραπέζι. Δεν είναι τυχαίο που ο γαστρονομικός τουρισμός κερδίζει συνεχώς έδαφος παγκοσμίως, αποτελώντας μία από τις πιο δημοφιλείς ταξιδιωτικές τάσεις. Η γαστρονομία εμπλουτίζει το τουριστικό προϊόν και μετατρέπεται σε όχημα εξωστρέφειας προς νέες αγορές για την τοπική παραγωγή.
Τα θαύματα της σαντορινιάς γης
«Η επένδυση στη γαστρονομία αποδείχθηκε ένας από τους καλύτερους στόχους που υπηρετήσαμε», αναφέρει ο περιφερειάρχης Νοτίου Αιγαίου, Γιώργος Χατζημάρκος, που εδώ και μία δεκαετία δουλεύει στρατηγικά πάνω στη διασύνδεση του τουρισμού με την πρωτογενή παραγωγή, με την πεποίθηση ότι αυτός ο στόχος, που έχει επιτευχθεί σε εξαιρετικά μεγάλο βαθμό, συμβάλλει δραστικά στη μεγάλη τουριστική επιτυχία των νησιών. Μεταξύ άλλων, περιλαμβάνει δράσεις και πρωτοβουλίες που ταξιδεύουν μικρούς νησιώτες παραγωγούς και τα προϊόντα τους σε όλες τις μεγάλες εκθέσεις, προωθούν νέους σεφ από τα νησιά σε διεθνείς διαγωνισμούς, στηρίζουν τα τοπικά φεστιβάλ γαστρονομίας και διασώζουν παραδοσιακές συνταγές.
Σε συνεργασία με την Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου, που το 2019 έλαβε τη διάκριση της πρώτης ελληνικής Ευρωπαϊκής Περιφέρειας Γαστρονομίας, περιηγηθήκαμε στα Δωδεκάνησα και στις Κυκλάδες, ανακαλύπτοντας τις πιο νόστιμες σπεσιαλιτέ, που πρέπει να συνοδεύουν κάθε επίσκεψή σας. Από την Πάρο μέχρι τη Ρόδο και από τη Νίσυρο μέχρι τη Νάξο, το νότιο Αιγαίο εγγυάται μια πολυσήμαντη και πεντανόστιμη περιπλάνηση.
Θεματοφύλακας της ελληνικής γαστρονομίας
Με τα μοναδικά αγροτικά προϊόντα που καλλιεργούνται σε μια γη πλούσια σε μεταλλικά στοιχεία, τα φρέσκα ψάρια και θαλασσινά από τα γαλανά νερά του Αιγαίου και τα αμέτρητα σπιτικά παραδοσιακά πιάτα, το νότιο Αιγαίο είναι ένα πολύτιμο αποθετήριο της ελληνικής γαστρονομικής κληρονομιάς. «Από το κυκλαδίτικο νησί της Κέας μέχρι την Κάρπαθο στα Δωδεκάνησα, ο αντίκτυπος όσων κατέλαβαν την περιοχή ανά τους αιώνες δεν μπορεί να υποτιμηθεί. Τα χαρακτηριστικά των Βενετών, των Ρωμαίων, των Βυζαντινών, των Οθωμανών και των Αράβων εντοπίζονται σε πολλά τοπικά νησιώτικα πιάτα. Αυτές οι επιρροές μπήκαν στα νοικοκυριά και η μαγείρισσα του σπιτιού έπρεπε να επινοήσει ευρηματικούς τρόπους για να μετατρέψει τα ταπεινά υλικά σε σπεσιαλιτέ που ξεπερνούν τον τόπο και το χρόνο», λέει η Βάσια Παπαηλία, διευθύντρια Πολιτικού Σχεδιασμού & Επικοινωνίας της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου, υπεύθυνη για τις Δράσεις Γαστρονομίας.
Λιαστά χταπόδια από τη θάλασσα της Μήλου
Στην περίπτωση της Ελλάδας, τα 30 και πλέον εκατομμύρια επισκεπτών αναζητούν να δοκιμάσουν τις τοπικές γεύσεις, να βιώσουν γαστρονομικές εμπειρίες και να γνωρίσουν την κουζίνα του τόπου μέσα από τους κατοίκους του.
Σήμερα, πολλά από αυτά τα κλασικά πιάτα μπορεί κανείς ακόμη να τα βρει σε ταβέρνες, μεζεδοπωλεία και ουζερί. Ταυτόχρονα, πολλά εστιατόρια της περιοχής τολμούν μια δημιουργική εκδοχή των προτύπων του 21ου αιώνα. Οι σεφ εμπνέονται από τα παραδοσιακά πιάτα ή ανακαλύπτουν εκ νέου παλιές συνταγές. Άλλωστε, το φαγητό δεν ήταν ποτέ απλώς τροφή, αλλά ένα μοναδικό αφήγημα. Από την αργή και προσεγμένη προετοιμασία ενός γεύματος που αναλαμβάνει κάποιος μέχρι το να καθίσει να το μοιραστεί με τα αγαπημένα του πρόσωπα, το φαγητό είναι μια κοινωνική γιορτή της ζωής που ακολουθεί όλα τα στάδια εξέλιξης του ελληνικού έθνους και ξαναζωντανεύει στο νότιο Αιγαίο.
Στα γαστρονομικά μονοπάτια των Κυκλάδων
Με μια ματιά στις αμμώδεις παραλίες και στα άνυδρα, βραχώδη τοπία που λούζονται από τον ήλιο και μαστιγώνονται από τα δροσερά μελτέμια του καλοκαιριού και τη θαλασσινή αλμύρα, θα μπορούσε κανείς να σκεφτεί ότι οι Κυκλάδες στερούνται αγροτικών προϊόντων. Αντιθέτως, από την αρχαιότητα οι κάτοικοί τους έμαθαν να καλλιεργούν το έδαφος, το οποίο αρχικά φαίνεται ξηρό και αμείλικτο. Ειδικότερα, το κάθε νησί έχει το δικό του μικροκλίμα, το οποίο έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην εξέλιξη των παραδοσιακών τοπικών πιάτων.
Η Βάσια Παπαηλία εξηγεί: «Πράγματι, είναι ακριβώς αυτή η σκληρή γεωλογική ιδιαιτερότητα, η οποία σε μεγάλο βαθμό οφείλεται στην ηφαιστειακή δραστηριότητα και τις ελάχιστες βροχοπτώσεις, που ευλογεί τη γη με μέταλλα τα οποία προσδίδουν έναν ασύγκριτο πλούτο γεύσης στα προϊόντα. Τόσο οι αγρότες όσο και τα νοικοκυριά αναζητούσαν πάντα την αυτοδυναμία, εφευρίσκοντας τρόπους να εκμεταλλεύονται τις ιδιοτροπίες του φυσικού περιβάλλοντος».
Οι κυκλαδίτικες σπεσιαλιτέ
Σαντορίνη
Οι καλλιέργειες φρούτων και λαχανικών αναπτύσσονταν ιστορικά με ελάχιστο νερό, βασιζόμενες κυρίως στις περιορισμένες ετήσιες βροχοπτώσεις. Εμπλουτισμένα με ηφαιστειακά μέταλλα, τα εξαιρετικά θρεπτικά κίτρινα μπιζέλια (φάβα), τα γλυκά, ελαφρώς όξινα ντοματίνια και οι λευκές, σχεδόν χωρίς σπόρους, μελιτζάνες είναι περιζήτητα για τους σεφ. Από την πιο απλή ταβέρνα στα σοκάκια της πρωτεύουσας του νησιού, τα Φηρά, μέχρι τα εστιατόρια υψηλής γαστρονομίας, θα συναντήσετε πιάτα φτιαγμένα με αυτά τα σπάνια θαύματα της σαντορινιάς γης.
Οι Κυκλάδες φημίζονται για την αμπελουργική τους παράδοση
Μήλος
Και στο νησί της Αφροδίτης, οι βροχοπτώσεις είναι λιγοστές, ιδιαίτερα το καλοκαίρι. Κάτω από τη λεπτή φλούδα του μικρού σκουροπράσινου καρπουζιού σε σχήμα μπάλας του μπάσκετ, αποκαλύπτεται μια βαθιά κόκκινη και απίστευτα γλυκιά σάρκα. Για περισσότερο από έναν αιώνα, οι άνυδρες τοπικές ποικιλίες ντομάτας που προέρχονται από τη Σαντορίνη διατηρούνται με έναν πολύ συγκεκριμένο τρόπο. Οι νοικοκυρές αφαιρούν τη φλούδα και τους σπόρους και φτιάχνουν έναν πολτό, τον οποίο αλατίζουν και αφήνουν να στεγνώσει στον ήλιο. Το αποτέλεσμα είναι ένας πελτές στο χρώμα του τσίλι, με εξαιρετική πυκνότητα και ένταση γεύσης, που αποτελεί τη βάση πολλών μαγειρευτών του νησιού. Ο καλύτερος τρόπος για να απολαύσετε την ώριμη, γεμάτη γεύση του είναι να ρίξετε μια γερή ποσότητα σε ένα κομμάτι φρεσκοψημένου ψωμιού και να το περιχύσετε με εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο.
Νάξος
Σε αυτή την περίπτωση συναντάμε ένα ιδιαίτερα εύφορο έδαφος και άριστες κλιματικές συνθήκες. Αυτό το αύταρκες νησί είναι ευλογημένο με άφθονη ηλιοφάνεια και πηγές νερού, πάνω και κάτω από το έδαφος, με αποτέλεσμα να διαθέτει τη μεγαλύτερη αγροτική παραγωγή στις Κυκλάδες. Μεταξύ των πιο πολύτιμων προϊόντων του είναι η πατάτα Νάξου, που καλλιεργείται σε χαμηλά εδάφη δίπλα στη θάλασσα. Πάρα πολύ θρεπτική και νόστιμη, έχει πιστοποιηθεί από την Ε.Ε. ως προϊόν Προστατευόμενης Γεωγραφικής Ένδειξης (ΠΓΕ).
Σχοινούσα
Η γειτονική Σχοινούσα, που ανήκει στις Μικρές Κυκλάδες, καλλιεργεί μια εξαιρετικής ποιότητας σπάνια φάβα. Αποτελεί σπεσιαλιτέ και πωλείται σε τοπικά καταστήματα ή από τους ίδιους τους αγρότες. Λόγω της μικρής έκτασης του νησιού, η παραγωγή είναι περιορισμένη. Το καλύτερο, λοιπόν, που έχετε να κάνετε είναι να γευτείτε πιάτα που παρασκευάζονται με αυτά τα σπάνια υλικά στη γη όπου καλλιεργούνται.
Η παράδοση της κυκλαδίτικης τυροκομίας
Έτοιμα τα τραπεζάκια για τους μεζέδες στη Μικρή Βενετία της Μυκόνου
Σε όλες τις Κυκλάδες, η τυροκομία αποτελεί παράδοση αιώνων. Το 2024, τα παραδοσιακά τυροκομεία του νησιωτικού συμπλέγματος εντάχθηκαν στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ελλάδας. Στη Νάξο, οι τυροκόμοι έχουν τελειοποιήσει μια γλυκιά και βουτυράτη γραβιέρα, φτιαγμένη από τοπικό αγελαδινό, κατσικίσιο και πρόβειο γάλα, με Προστατευόμενη Ονομασία Προέλευσης (ΠΟΠ). Στη Μύκονο –και αλλού στις Κυκλάδες–, η κοπανιστή, ένα ζυμωμένο τυρί που παρασκευάζεται από αγελαδινό, πρόβειο και κατσικίσιο γάλα ή ένα μείγμα αυτών, αποτελεί δημοφιλή καλοκαιρινό μεζέ. Κρεμώδης και φυσικά πικάντικη, η κυκλαδίτικη κοπανιστή, επίσης προϊόν ΠΟΠ, συνδυάζεται υπέροχα με μια χορταστική χωριάτικη, γνωστή και ως ελληνική σαλάτα. Από την άλλη, το δυσεύρετο καρίκι της Τήνου, που παρασκευάζεται με φρέσκο τυρί πετρόμαζα και θυμίζει γευστικά ένα ήπιο ροκφόρ, περιλαμβάνει μια περίοδο παλαίωσης στο εσωτερικό κούφιας νεροκολοκύθας.
Γεύσεις γης και θάλασσας
Πέρα από το γάλα, οι κάτοικοι των νησιών έπρεπε να σκεφτούν δημιουργικούς τρόπους για να διατηρήσουν άλλα πολύτιμα τρόφιμα, όπως το κρέας. Το παστό χοιρινό φιλέτο, συντηρημένο με θαλασσινό αλάτι, βότανα και μπαχαρικά και ενίοτε μαριναρισμένο σε κρασί, συναντάται σε όλες τις Κυκλάδες. Αναζητήστε το στη Μύκονο, την Τήνο, τη Σύρο, την Κέα και την Άνδρο ως λούζα, λούντζα ή λόζα. Από τις Κυκλάδες, όμως, δεν μπορούν να λείπουν τα ψάρια και τα θαλασσινά. Το χταπόδι τουρσί, τα τραγανά τηγανητά καλαμαράκια και οι ψητές σαρδέλες συγκαταλέγονται στα βασικά προϊόντα που θα βρείτε στις ψαροταβέρνες. Δεν έχετε παρά να επιλέξετε από τη φρέσκια ψαριά της ημέρας ανάμεσα σε μπαρμπούνια, τσιπούρες, λαβράκια κ.ά. Άλλωστε είναι ευρέως γνωστή πλέον η υψηλή θρεπτική αξία που έχουν τα ψάρια και τα θαλασσινά καθώς αποτελούν πηγή πρωτεϊνών και σιδήρου, είναι πλούσια σε βιταμίνη D, ψευδάργυρο και σελήνιο, με ελάχιστα, μάλιστα, κορεσμένα λιπαρά.
Οίνος ο αγαπητός
Μη χάσετε τις φρέσκες τηγανητές γαρίδες Σύμης
Οι Κυκλάδες φημίζονται για την αμπελουργική τους παράδοση που δίνει εξαιρετικά κρασιά. Πέρα από το περισσότερο γνωστό τραγανό λευκό Ασύρτικο της Σαντορίνης, υπάρχουν πολλές άλλες ποικιλίες σταφυλιών, η καθεμία με ενδιαφέροντα γευστικά προφίλ. Το Αϊδάνι, το Αθήρι και η Μανδηλαριά είναι μερικές από τις λευκές. Στα κόκκινα σταφύλια της περιοχής ανήκουν το Μαυροτράγανο, το Φωκιανό και το Κοτσιφάλι. Οι μεμονωμένες ποικιλίες αποκαλύπτουν την τολμηρή μοναδικότητα του σταφυλιού, ενώ τα χαρμάνια εκφράζουν μια λεπτή ισορροπία που έχει επιτευχθεί με πολλά χρόνια πειραματισμού.
Δωδεκάνησα: Από την παράδοση στη βιωσιμότητα
Τα τοπία των Δωδεκανήσων, που χαρακτηρίζονται από ψηλά βουνά, εύφορες πλαγιές και απόκρημνες βραχώδεις εκτάσεις βαμμένες στις αποχρώσεις της σκουριάς, της τερακότας και της ώχρας, αντανακλούν τη ζεστασιά και τη ζωντάνια των κατοίκων τους. Κι ενώ τα νησιά μπορεί να διαφέρουν μεταξύ τους, υπάρχει η γαστρονομία που τα συνδέει άρρηκτα, αποτυπώνοντας μια ιστορία αιώνων.
Αποξήρανση κόκκινης πιπεριάς στη Σύμη
«Μεταξύ του 12ου και του 16ου αιώνα, η πειρατεία ήταν σύνηθες φαινόμενο σε αυτό το νησιωτικό σύμπλεγμα. Οι κάτοικοι, όμως, των Δωδεκανήσων, αντί να βασίζονται στη θάλασσα για τη διατροφή τους, αναζητούσαν καταφύγιο στα βουνά, όπου καλλιεργούσαν τη γη και εξέτρεφαν ζώα. Οι ντόπιοι, μάλιστα, επινόησαν έξυπνους τρόπους για να παρατείνουν τη διάρκεια ζωής των τροφίμων», εξιστορεί η Βάσια Παπαηλία, επισημαίνοντας πως η βιώσιμη πρακτική «από το αγρόκτημα στο τραπέζι» (from farm to table) αποτελεί αναπόσπαστο στοιχείο της γαστρονομίας της περιοχής. Άλλωστε, η Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου πρωτοστατεί στα βιώσιμα projects και στην αειφορία σε τοπικό και διεθνές επίπεδο. «Οι εστιάτορες συχνά διατηρούν τους δικούς τους κήπους ή έχουν ένα αλιευτικό καΐκι, προμηθεύονται μόνο εποχικά προϊόντα και αφήνουν τη φύση να υπαγορεύσει το μενού της ημέρας».
Δωδεκανησιακές λιχουδιές
Ρόδος
Στο Νησί των Ιπποτών, οι τηγανητοί κεφτέδες από ρεβίθια ή πιταρούδια είναι ένα δημοφιλές πιάτο που θα βρείτε στις περισσότερες ταβέρνες, με παραλλαγές που περιλαμβάνουν μανιτάρια ή πατάτες. Μάλιστα, το νησί διαθέτει πληθώρα χορτοφαγικών πιάτων, όπως κολοκύθα στο φούρνο ή κολοκούδι και φασόλια με ντομάτα και πιπεριές. Εάν ανήκετε στους λάτρεις των γλυκών, δεν πρέπει να χάσετε το μελεκούνι, μια τοπική εκδοχή του παστελιού, της πανάρχαιας ελληνικής λιχουδιάς που φτιάχνεται με σουσάμι και μέλι και αποτελεί ένα θησαυρό υγείας για τον οργανισμό. Σε αυτά που επιβάλλεται να δοκιμάσετε συγκαταλέγονται οι πίτες με ταχίνι και τα γλυκά του κουταλιού με φρούτα του νησιού όπως το βερίκοκο.
Κάρπαθος
Το εντυπωσιακό είναι ότι όσο πιο απομακρυσμένο είναι το νησί τόσο πιο πιθανό είναι να διατηρούνται οι τοπικές γαστρονομικές παραδόσεις στο πέρασμα των χρόνων· και η Κάρπαθος είναι ένα λαμπρό παράδειγμα αυτής της συνθήκης. Τα χειροποίητα ζυμαρικά, γνωστά ως μακαρούνες, σερβίρονται με κρεμώδες τυρί σιτάκα, πασπαλισμένα με κρεμμύδι σοταρισμένο σε βούτυρο. Οι καλοφαγάδες προμηθευτείτε από κάποιο παραδοσιακό φούρνο δύο διαφορετικά είδη παξιμαδιών, τις κρεμμυδοκουλούρες και τα μίνι ψιλοκούλουρα, τα οποία κάποτε ήταν το κέρασμα του γάμου και προσφέρονταν σε πανέρι με ζαχαροστράγαλα.
Στην Πάτμο δοκιμάστε ρεβίθια σιγομαγειρεμένα με μελιτζάνες
Κως
Εδώ θα δοκιμάσετε χοιρινό με πλιγούρι, ανθούς κολοκυθιού γεμιστούς με ρύζι, ντομάτα και κρεμμύδι και γλυκές τυρόπιτες, τις λεγόμενες λαμπρόπιτες, οι οποίες παρασκευάζονται κυρίως το Πάσχα.
Τουλάχιστον επί δύο δεκαετίες δουλεύεται η Κουζίνα του Αιγαίου, ένα δίκτυο προϊόντων και εστιατορίων από τα Δωδεκάνησα και τις Κυκλάδες με το δικό του σύστημα ποιότητας υπό το σήμα Aegean Cuisine (aegeancuisine.org).
Νίσυρος
Στο γραφικό ηφαιστειογενές νησί με την άγρια ομορφιά θα δοκιμάσετε καπαμά ή κατσικάκι γεμιστό με ρύζι και συκωτάκια, μια συνταγή που στο παρελθόν προοριζόταν για γιορτινές περιστάσεις ή κυριακάτικα γεύματα. Το αρνί, αργομαγειρεμένο σε κεραμικό σκεύος με πατάτες και σκόρδο, είναι άλλη μία σπεσιαλιτέ του νησιού.
Η διάσημη βοτσαλωτή πλατεία της Πόρτας στα Νικιά, Νίσυρος
Πάτμος
Το ιερό νησί της Αποκάλυψης βρίθει ιδιαίτερων τοπικών σπεσιαλιτέ, όπως ρεβίθια σιγομαγειρεμένα με μελιτζάνες και μια πλούσια πίτα με γέμιση τυριών και αβγού, πασπαλισμένη με κανέλα και σερβιρισμένη για πρωινό, χαρακτηριστικό παράδειγμα της βιώσιμης νοοτροπίας του να μην πετάμε τίποτα από το τραπέζι.
Ο γαστρονομικός πλούτος της θάλασσας
Η εποχικότητα δεν περιορίζεται στη στεριά. Οι ψαράδες στα Δωδεκάνησα ακολουθούν την άμπωτη και τη ροή της φύσης, παρασύροντας και τους επισκέπτες στο βιώσιμο τρόπο με τον οποίο διαχειρίζονται τα ψάρια και τα θαλασσινά, αποφεύγοντας την αλιεία τους την περίοδο της αναπαραγωγής. Μεταξύ των ψαριών που θα γευτείτε στα Δωδεκάνησα συγκαταλέγονται ο σκάρος, το μελανούρι και το σκαθάρι.
Στην Κάρπαθο, η σκορπίνα ψήνεται στη σχάρα πάνω σε καυτά κάρβουνα, αντί να αποτελεί τη βάση της ψαρόσουπας. Αυτή η μέθοδος μαγειρέματος προσδίδει πλούσια γεύση στην τρυφερή λευκή σάρκα του σκορπιού, που θυμίζει αστακό.
Ξένοιαστες στιγμές στην όμορφη Λίνδο της Ρόδου
Ωστόσο, ακόμα και το σκουμπρί ή ο κολιός, το μπονίτο ή η παλαμίδα που κολυμπούν στις θάλασσες των Δωδεκανήσων είναι πλούσια σε ω-3 λιπαρά οξέα, βιταμίνη Β12 και πολύτιμα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά για την εύρυθμη λειτουργία του οργανισμού και την ενίσχυση της υγείας μας. Συχνά ψήνονται στη σχάρα ή μαγειρεύονται σε κατσαρόλα, ενώ μπορούν να σερβιριστούν και ως μεζέδες.
Το νησί της Σύμης είναι γνωστό για τις μικροσκοπικές και πεντανόστιμες γαρίδες, που θα απολαύσετε τηγανητές. Στην Πάτμο, μην παραλείψετε το υπέροχο χταπόδι στιφάδο, μια τοπική σπεσιαλιτέ και αγαπημένο πιάτο των κατοίκων, μαζί με τα καλαμάρια γεμιστά με ρύζι και τα μικρά ψάρια που μαρινάρονται σε σκόρδο και δεντρολίβανο.
Στην Κάλυμνο, μία από τις πιο ασυνήθιστες συνταγές είναι το σπινιάλο, έμπνευση των φημισμένων σφουγγαράδων για να διατηρούν τα επίπεδα ενέργειάς τους στις καταδύσεις τους. Οι φούσκες, τα όστρακα που αλιεύονται σε βάθη από 20 έως και 80 μέτρα, μαρινάρονται σε θαλασσινό νερό με λίγο ελαιόλαδο, ενώ, περιστασιακά, προστίθεται αχινός για επιπλέον γεύση. Το σπινιάλο είναι μια σπάνια συνταγή που θα βρείτε μόνο στην Κάλυμνο.
Δωδεκάνησα να τα πιεις στο ποτήρι
Πεντανόστιμες χειροποίητες μακαρούνες Καρπάθου με κρεμώδες τυρί σιτάκα
Στη Ρόδο, η σταφυλομάζα χρησιμοποιείται για την παραγωγή ενός ισχυρού αποστάγματος που ονομάζεται σούμα, μοιάζει με το ούζο και συνοδεύει ιδανικά τους θαλασσινούς μεζέδες. Στη Σύμη, όπου τα φραγκόσυκα, αυτό το ισχυρό superfood, φυτρώνουν σε αφθονία, παρασκευάζεται ένα λικέρ με τη φωτεινή πορτοκαλί σάρκα τους. Στη Νίσυρο, η σουμάδα, που παράγεται από αμύγδαλα, είναι ένα πολύ αγαπητό μη αλκοολούχο ποτό, το οποίο το καλοκαίρι σερβίρεται δροσερό με πάγο και το χειμώνα ζεσταίνεται και αρωματίζεται με λίγη κανέλα.
Βυθιστείτε σε γαστρονομικές εμπειρίες
Από όπου και αν αποφασίσετε να εξερευνήσετε το νότιο Αιγαίο, ρουφήξτε τα γαστρονομικά δώρα του τόπου με όλες τις αισθήσεις σας. Ελάτε σε επαφή με τους ντόπιους και, αν σας δοθεί η ευκαιρία, επιδιώξτε να γευματίσετε μαζί τους. Αναζητήστε παραδοσιακά προϊόντα και τοπικές συνταγές χαμένες στο χρόνο. Περιπλανηθείτε ανάμεσα σε λαϊκές αγορές και παρακολουθήστε γευσιγνωσίες και περιηγήσεις στα νησιά, όπου θα μάθετε για τη γαστρονομική ιστορία των Δωδεκανήσων και των Κυκλάδων. Τολμήστε να επιβιβαστείτε σε ένα αλιευτικό καΐκι ακολουθώντας τους ντόπιους ψαράδες για να μαγειρέψετε στο τέλος όλοι μαζί τα καλούδια της θάλασσας που έβγαλαν τα δίχτυα τους. Ενημερωθείτε για τα γαστρονομικά φεστιβάλ που συχνά διοργανώνουν οι τοπικές κοινότητες για να γιορτάσουν τη συγκομιδή προϊόντων, την αφθονία εποχικών ψαριών ή την παρασκευή παραδοσιακών ποτών.
Βολτάροντας στα γραφικά πολύχρωμα σοκάκια της Κω
Η υποστήριξη των μικρών αγροτών, των ψαράδων και της κουζίνας των νησιών αλλά και της ηπειρωτικής Ελλάδας αποτελεί δικλίδα ασφαλείας για την επιβίωση της αξιοθαύμαστης και μακραίωνης γαστρονομικής μας κληρονομιάς.
