Τα αυτοάνοσα νοσήματα αφορούν έναν τεράστιο αριθμό ανθρώπων στις ημέρες μας. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με πολύ πρόσφατη έρευνα που δημοσιεύτηκε στο έγκριτο επιστημονικό περιοδικό «The Lancet»– τα αυτοάνοσα φτάνουν να αφορούν τουλάχιστον τον έναν στους δέκα ανθρώπους. Γι’ αυτό, είναι σκόπιμο να γνωρίσουμε όσο καλύτερα αυτές τις ασθένειες της εποχής μας.
Μια αυτοάνοση διαταραχή μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα την καταστροφή των ιστών του σώματος, τη μη φυσιολογική ανάπτυξη ενός οργάνου ή αλλαγές στη λειτουργία του. Είναι επίσης πιθανό να επηρεάσει έναν ή περισσότερους τύπους οργάνων ή ιστών. Οι πιο συνηθισμένες περιοχές που επηρεάζονται από τέτοιου τύπου διαταραχές είναι τα αιμοφόρα αγγεία, οι συνδετικοί ιστοί, οι ενδοκρινείς αδένες (όπως ο θυρεοειδής ή το πάγκρεας), οι αρθρώσεις, οι μύες, τα ερυθρά αιμοσφαίρια και το δέρμα.
Τα πιο συνηθισμένα αυτοάνοσα νοσήματα
Κατά κανόνα μια ασφαλής διάγνωση δεν μπορεί να προκύψει από μία και μόνο εξέταση αλλά οι ασθενείς χρειάζεται να υποβληθούν σε μια σειρά εξετάσεων ώστε να οδηγηθεί ο γιατρός σε ένα σαφές συμπέρασμα.
Νόσος του Graves
Πρόκειται για μια αυτοάνοση διαταραχή που οδηγεί στο να έχουμε έναν υπερδραστήριο θυρεοειδή αδένα (υπερθυρεοειδισμός). Χαρακτηριστικά συμπτώματα της νόσου είναι η ταχυκαρδία, οι εφιδρώσεις, ο εξόφθαλμος, η μη ανοχή της ζέστης και ο έντονος εκνευρισμός.
Νόσος Addison
Είναι μια διαταραχή που κάνει τα επινεφρίδια να υπολειτουργούν και ως εκ τούτου να μην παράγουν αρκετές ορμόνες.
*Το 25% των ασθενών που υποφέρουν από ένα αυτοάνοσο νόσημα έχουν την τάση να εμφανίσουν και κάποιο ή κάποια άλλα.
Κοιλιοκάκη
Σε αυτή την περίπτωση καταστρέφεται η επένδυση (η φόδρα) του λεπτού εντέρου. Η βλάβη προέρχεται από την αντίδραση στην κατανάλωση γλουτένης, που βρίσκεται στο σιτάρι, στη σίκαλη, στο κριθάρι και ενδεχομένως στη βρόμη, καθώς επίσης και στα παράγωγα αυτών των τροφίμων. Ως εκ τούτου, το κατεστραμμένο έντερο δεν είναι σε θέση να απορροφήσει τα θρεπτικά συστατικά από τις τροφές. Συνήθως εκδηλώνεται με διάρροιες και κοιλιακούς πόνους.
Ερυθηματώδης λύκος
Σε αυτήν τη νόσο, το ανοσοποιητικό σύστημα επιτίθεται λανθασμένα σε διάφορους υγιείς ιστούς, όπως το δέρμα, οι αρθρώσεις, τα νεφρά, ο εγκέφαλος και άλλα όργανα. Διακρίνεται στον δερματικό όταν επηρεάζεται μόνο το δέρμα και στον συστηματικό κατά τον οποίο προσβάλλονται πολλά όργανα.
* Ο λύκος είναι συχνότερος στις γυναίκες σε σχέση με τους άντρες σε ποσοστό 10 προς 1.
Δερματομυοσίτιδα
Περιλαμβάνει φλεγμονή των μυών και δερματικό εξάνθημα. Η πολυμυοσίτιδα είναι μια παρόμοια φλεγμονώδης πάθηση που περιλαμβάνει επίσης μυϊκή αδυναμία, οίδημα, ευαισθησία και βλάβη των ιστών, αλλά όχι δερματικό εξάνθημα. Και οι δύο αποτελούν μέρος μιας μεγαλύτερης ομάδας ασθενειών που ονομάζονται μυοπάθειες, πιο συγκεκριμένα φλεγμονώδεις μυοπάθειες.
Νόσος Hashimoto
Αποτελεί την πιο συχνή πάθηση του θυρεοειδούς και ένα από τα συχνότερα αυτοάνοσα. Η χρόνια αυτή θυρεοειδίτιδα προκαλείται από αντίδραση του ανοσοποιητικού συστήματος κατά του θυρεοειδούς αδένα. Συχνά οδηγεί σε μειωμένη λειτουργία του θυρεοειδούς (υποθυρεοειδισμός). Μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε ηλικία, αλλά συχνότερα παρατηρείται σε γυναίκες μέσης ηλικίας.
Μυασθένεια Gravis
Πρόκειται για μια νευρομυϊκή διαταραχή, αφορά δηλαδή τους μυς και τα νεύρα που τους ελέγχουν. Είναι πιο συχνή σε νέες γυναίκες και σε μεγαλύτερους άντρες και προκαλεί ουσιαστικά αδυναμία των μυών.
Αντιδραστική αρθρίτιδα
Είναι ένας τύπος αρθρίτιδας που προκύπτει μετά από μια λοίμωξη. Μπορεί επίσης να προκαλέσει φλεγμονή των ματιών, του δέρματος και του ουροποιητικού και γεννητικού συστήματος.
Ρευματοειδής αρθρίτιδα
Οδηγεί σε φλεγμονή των αρθρώσεων και των γύρω ιστών και εμφανίζεται συχνότερα σε γυναίκες μέσης ηλικίας. Μπορεί επίσης να επηρεάσει και άλλα όργανα.
*23,5 εκατομμύρια Αμερικανοί υποφέρουν από κάποιο αυτοάνοσο νόσημα, με το 80% των ασθενών να είναι γυναίκες.
Σκλήρυνση κατά πλάκας
Είναι μια ασθένεια του κεντρικού νευρικού συστήματος με χαρακτηριστικά μειωμένη νευρική λειτουργία. Τα συμπτώματα καθώς και η βαρύτητά τους ποικίλλουν πολύ από ασθενή σε ασθενή και η νόσος χαρακτηρίζεται συνήθως από περιόδους έξαρσης και ύφεσης των συμπτωμάτων και των προβλημάτων που τα συνοδεύουν. Είναι πιο συχνή σε γυναίκες, κυρίως μεταξύ 40 και 50 ετών, αλλά μπορεί να εκδηλωθεί σε οποιαδήποτε ηλικία. Για την εμφάνισή της, θεωρείται ότι παίζει ένα σχετικό ρόλο η κληρονομικότητα και το πού ζει κάποιος.
Σύνδρομο Sjögren
Είναι μια αυτοάνοση διαταραχή κατά την οποία καταστρέφονται οι αδένες που παράγουν δάκρυα και σάλιο, γεγονός που προκαλεί ξηροστομία και ξηροφθαλμία. Η πάθηση όμως μπορεί να επηρεάσει και άλλα μέρη του σώματος, συμπεριλαμβανομένων των νεφρών και των πνευμόνων.
Ο διαβήτης τύπου 1
Απασχολεί συνήθως παιδιά, εφήβους ή νεαρούς ενήλικες. Καταστρέφει τα β κύτταρα του παγκρέατος που παράγουν την ινσουλίνη, γι’ αυτό και οι πάσχοντες χρειάζονται οπωσδήποτε χορήγηση ινσουλίνης για να ζήσουν.
Άλλα γνωστά αυτοάνοσα είναι το σκληρόδερμα, η γυροειδής αλωπεκία (τριχοφάγος), όπου εμφανίζονται κενά στο τριχωτό της κεφαλής, η λεύκη, όπου το δέρμα παρουσιάζει χαρακτηριστικές λευκές κηλίδες, η ψωρίαση, που εμφανίζονται κόκκινες πλάκες στο δέρμα, η νόσος του Chron και η ελκώδης κολίτιδα που επηρεάζουν το έντερο, η πέμφιγα κ.ά.
Ευχαριστούμε για τη συνεργασία τον δρα Αναστάσιο Σπαντιδέα, κλινικό φαρμακολόγο-παθολόγο.
