Η ενσυνειδητότητα, ή mindfulness, είναι η πράξη κατά την οποία επικεντρωνόμαστε πλήρως στο παρόν, σε όσα συμβαίνουν στο σώμα μας και στο περιβάλλον στο οποίο βρισκόμαστε. Είναι σωτήριο για όλες τις στιγμές που το μυαλό μας πετάει, χάνουμε την επαφή με το σώμα μας και γινόμαστε εμμονικοί με μια ανησυχία μας για το παρόν ή για το μέλλον.Έχει μια πληθώρα πλεονεκτημάτων για την ψυχική μας υγεία, αλλά και για την σωματική.
Σύμφωνα μάλιστα με έρευνες, οι θεραπείες που βασίζονται στο mindfulness έχουν αποδειχθεί ότι μειώνουν το άγχος και την κατάθλιψη. Υπάρχουν επίσης ενδείξεις ότι η ενσυνειδητότητα μπορεί να μειώσει την αρτηριακή πίεση και να βελτιώσει τον ύπνο.
Εκτός από τα άτομα ως μονάδες, η ενσυνειδητότητα μπορεί να ωφελήσει και τις διαπροσωπικές μας σχέσεις; Σε αυτό το ερώτημα θέλησαν να απαντήσουν οι επιστήμονες και για τον λόγο αυτό πραγματοποίησαν μια μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Personal Relationships, σχετικά με το πως η αυτοσυμπόνια και η συμπόνια για τους άλλους διασταυρώνονται με την ικανοποίηση των ψυχολογικών αναγκών για να επηρεάσουν τη σχέση και τη σεξουαλική ικανοποίηση σε παντρεμένα ζευγάρια.
Η έρευνα βασίστηκε στην Θεωρία του αυτοπροσδιορισμού, η οποία υποστηρίζει ότι τα άτομα έχουν τρεις θεμελιώδεις ψυχολογικές ανάγκες: αυτονομία, επάρκεια και σχετικότητα. Η αυτονομία αναφέρεται στην ανάγκη να αισθάνεται κανείς ότι έχει τον έλεγχο των ενεργειών και των αποφάσεών του. Η επάρκεια είναι η ανάγκη να αισθάνεται κανείς αποτελεσματικός και ικανός στις δραστηριότητές του. Η σχετικότητα περιλαμβάνει το αίσθημα ότι συνδέεται με τους άλλους και ότι έχει ουσιαστικές σχέσεις.
Οι συμμετέχοντες στην έρευνα ήταν 640 παντρεμένα ζευγάρια τα οποία συμπλήρωσαν διάφορα ερωτηματολόγια που μετρούσαν την ενσυνειδητότητα, την αυτοσυμπόνια, την αλληλοσυμπόνια, την ικανοποίηση των αναγκών, την ικανοποίηση από τη σχέση και τη σεξουαλική ικανοποίηση.
Οι ερευνητές βρήκαν στοιχεία που υποδηλώνουν ότι η ικανοποίηση των βασικών ψυχολογικών αναγκών έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην ενίσχυση της σχέσης και της σεξουαλικής ικανοποίησης. Οι ανάγκες αυτές, όταν εκπληρώνονταν μέσα σε μια σχέση, σχημάτιζαν ένα ισχυρό δίκτυο θετικών συσχετίσεων που συνέβαλε σημαντικά στη συνολική σχεσιακή ευημερία.
Μεταξύ των τριών αναγκών, η σχετικότητα, η αίσθηση ότι κάποιος εκτιμάται και φροντίζεται από τον σύντροφό του, αναδείχθηκε ως ο πιο κεντρικός και επιδραστικός παράγοντας. Η μελέτη έδειξε ότι τα άτομα που αισθάνονταν ισχυρή αίσθηση σχετικότητας με τους συντρόφους τους βίωναν υψηλότερα επίπεδα ικανοποίησης από τη σχέση τους.
Η επάρκεια, ή το αίσθημα της αποτελεσματικότητας μέσα στη σχέση, έδειξε επίσης σημαντική επιρροή. Λειτούργησε ως γέφυρα που συνδέει την ενσυνειδητότητα και την αυτοσυμπόνια με τις άλλες ανάγκες, καταδεικνύοντας ότι όταν τα άτομα αισθάνονται ικανά στις σχέσεις τους, είναι πιο πιθανό να ικανοποιήσουν και τις ανάγκες τους για αυτονομία και σχετικότητα.
Η ενσυνειδητότητα και ο ρόλος της στις σχέσεις
Όσο για την ενσυνειδητότητα και την αυτοσυμπόνια καθώς φαίνεται συνδέονται έμμεσα με τη σχέση και τη σεξουαλική ικανοποίηση μέσω των θετικών επιδράσεών τους στην ικανοποίηση των αναγκών.
Αυτό υποδηλώνει ότι η ενσυνειδητότητα και η αυτοσυμπόνια βοηθούν τα άτομα να ικανοποιούν καλύτερα τις ανάγκες τους σε μια σχέση, ενισχύοντας έτσι τη συνολική ικανοποίηση από τη σχέση και τη σεξουαλική ικανοποίηση. Η ισχυρή συσχέτιση μεταξύ της ενσυνειδητότητας και της αυτοσυμπόνιας ανέδειξε επίσης τους συμπληρωματικούς ρόλους τους στην προώθηση της προσωπικής ευημερίας, αλλά και της ευημερίας της σχέσης.
Είναι ενδιαφέρον ότι η μελέτη διαπίστωσε ότι η συμπόνια προς τους άλλους είχε ασθενέστερες συσχετίσεις με τη σχέση και τη σεξουαλική ικανοποίηση σε σύγκριση με την αυτο-συμπόνια. Ενώ η συμπόνια προς τους άλλους είναι γενικά ευεργετική, ήταν η ικανοποίηση των δικών μας αναγκών και η αυτοσυμπόνια είχαν ισχυρότερες και πιο άμεσες επιπτώσεις στα αποτελέσματα των σχέσεων. Το εύρημα αυτό υποδηλώνει ότι η αυτοσυμπόνια μπορεί να είναι πιο κρίσιμος παράγοντας για την προσωπική και σχεσιακή ευημερία στους γάμους μέσης ηλικίας από ό,τι η συμπόνια προς τους άλλους.
Οι διαπροσωπικές σχέσεις είναι τόσο πολύπλοκες και συχνά επηρεάζονται από πολλές προσωπικές και διαπροσωπικές μεταβλητές. Τα αποτελέσματα της έρευνας υποδηλώνουν ότι μπορεί να υπάρχουν θετικά οφέλη για τη σχέση από την πρακτική της ενσυνειδητότητας και την αυτοσυμπόνια. Αλλά αυτά τα θετικά οφέλη φαίνεται να συμβαίνουν έμμεσα, μέσω συσχετίσεων με πιο κοντινές μεταβλητές, όπως η εκπλήρωση των αναγκών στη σχέση.
