Θυμάστε την πρώτη σας βόλτα με το ποδήλατο ή την πρώτη σας επίσκεψη στον ζωολογικό; Αυτές οι παιδικές αναμνήσεις μας μένουν για πολλά χρόνια μετά την ενηλικίωση, έχετε όμως αναρωτηθεί ποτέ πώς καταφέρνει ο εγκέφαλός μας να τις διατηρεί ανέπαφες για τόσο καιρό; Μια πρωτοποριακή νέα μελέτη μπορεί να βρήκε την απάντηση στο ερώτημα, αποκαλύπτοντας νέους μηχανισμούς της μακροπρόθεσμης μνήμης.
Η διεθνής ομάδα των ερευνητών πίσω από την μελέτη, που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Science Advances, ανακάλυψε ότι ένα μόριο που ονομάζεται KIBRA (συντομογραφία της φράσης “kidney and brain expressed protein”, δηλαδή «πρωτεΐνη που εκκρίνεται από τα νεφρά και τον εγκέφαλο») φαίνεται να παίζει καθοριστικό ρόλο στο σχηματισμό και τη διατήρηση μακροπρόθεσμων αναμνήσεων.
Αποκαλύφθηκε η «κόλλα» που συγκρατεί τις αναμνήσεις μας
Μπορείτε να σκεφτείτε το μόριο KIBRA ως ένα ειδικό είδος κόλλας που βοηθά να συγκολληθούν άλλα σημαντικά μόρια που σχηματίζουν την μνήμη στον εγκέφαλό μας. «Η μελέτη μας δείχνει τον τρόπο που συνεργάζονται τα μόρια για να εξασφαλίσουν την αέναη αποθήκευσης μνήμης» δήλωσε ο Δρ. André Fenton, καθηγητής νευρωνικής επιστήμης στο New York University και ένας από τους βασικούς ερευνητές της μελέτης.
Αυτή η ανακάλυψη είναι κάτι περισσότερο από ένα απλό επιστημονικό γεγονός, καθώς όπως υποστηρίζει, θα μπορούσε να ανοίξει νέες οδούς για την κατανόηση και τη θεραπεία παθήσεων που σχετίζονται με τη μνήμη.
Για να φτάσουν στα αυτά τα συμπεράσματα, οι ερευνητές επικεντρώθηκαν στο πώς το μόριο KIBRA σε πειραματόζωα αλληλεπιδρά με ένα άλλο κρίσιμο μόριο μνήμης, που ονομάζεται PKMzeta και είναι ιδιαίτερα σημαντικό για την ενίσχυση των συνάψεων στα θηλαστικά, αλλά τείνει να διασπάται μετά από μερικές ημέρες.
«Κατά τη διάρκεια του σχηματισμού της μνήμης, οι συνάψεις που εμπλέκονται στην διαδικασία ενεργοποιούνται και το μόριο KIBRA τοποθετείται επιλεκτικά σε αυτές τις συνάψεις» εξηγούν οι ερευνητές. «Το PKMzeta στη συνέχεια προσκολλάται, διατηρώντας αυτές τις συνάψεις ισχυρές και ως εκ τούτου τις αναμνήσεις» καταλήγουν.
Επιβεβαιώθηκε ο «πατέρας» της δομής του DNA;
Είναι ενδιαφέρον ότι η παρούσα μελέτη φαίνεται να επιβεβαιώνει, σύμφωνα με τους ερευνητές, την ιδέα που είχε προταθεί το 1984 από τον νομπελίστα και «πατέρα» της δομής του DNA, Φράνσις Κρικ. Τότε ο Φράνσις Κρικ είχε προτείνει ότι ο εγκέφαλος θα μπορούσε να χρησιμοποιεί έναν μηχανισμό παρόμοιο με τη φιλοσοφική έννοια του «Πλοίου του Θησέα» για να διατηρήσει τις αναμνήσεις.
Σύμφωνα με την αρχαιοελληνική σκέψη, οι σανίδες του πλοίου αντικαταστάθηκαν σταδιακά με την πάροδο του χρόνου αλλά το πλοίο παρέμεινε το ίδιο. Με άλλα λόγια, ο εγκέφαλός μας χρησιμοποιεί τα μόρια KIBRA και PKMzeta για να διατηρήσει τις αναμνήσεις μας ανέπαφες, ακόμη και όταν τα επιμέρους μόρια αντικαθίστανται με την πάροδο του χρόνου, ακριβώς όπως το πλοίο του Θησέα παραμένει το ίδιο, παρά το γεγονός ότι έχουν αντικατασταθεί όλα τα μέρη του.
