Μια βόλτα στην πόλη είναι αρκετή για να διαπιστώσει κανείς πως πια δεν βλέπουμε τα μάτια των γύρω μας. Όλοι είναι σκυμμένοι σε ένα τηλέφωνο, πράξη που πολλές φορές κάνουμε κι εμείς οι ίδιοι σχεδόν αυτόματα όπου κι αν βρεθούμε. Οι καλημέρες έχουν αντικατασταθεί από likes και τα χαμόγελα από emojis.
Πώς επηρεάζει αυτή η κατάσταση τη διαπροσωπική μας επικοινωνία και την κοινωνική μας ευημερία; Την ικανότητά μας για βαθιά σύνδεση και, επομένως, ενσυναίσθηση; Θα μπορούσε άραγε να αναβιώσει μια παλαιότερη εποχή στην οποία η επαφή ήταν πραγματική;
Με τα μάτια κλειστά…
Ο σύγχρονος τρόπος ζωής προσηλώνει το βλέμμα μας στις οθόνες. Στα μέσα μαζικής μεταφοράς, στις καφετέριες, ακόμα και κατά τη διάρκεια οικογενειακών συγκεντρώσεων, παραμένουμε συνήθως απορροφημένοι στον ψηφιακό μας κόσμο.
Πότε κοιτάμε πλέον αληθινά ο ένας τον άλλον; Πώς συνδεόμαστε και πώς αλληλεπιδρούμε;
Αν και έχουμε και σήμερα ευκαιρίες για αυθόρμητες, γνήσιες συνδέσεις, οι οθόνες… λάμπουν πιο έντονα από τα μάτια των γύρω μας, επισκιάζοντας την οπτική επαφή η οποία είναι πολύ σημαντική για την οικοδόμηση εμπιστοσύνης και κατανόησης.
Επιστημονικά, η οπτική επαφή είναι μια πολύπλοκη αλληλεπίδραση που διεγείρει τον εγκέφαλο. Όταν δύο άνθρωποι κοιτάζονται, η νευρική τους δραστηριότητα συγχρονίζεται, ενισχύοντας την επικοινωνία. Αυτό το φαινόμενο, γνωστό ως «διαεγκεφαλικός συγχρονισμός» καλλιεργεί μια κοινή αίσθηση σκοπού και μια αλληλοκατανόηση της εκάστοτε συναισθηματικής κατάστασης των ατόμων.
Η αποφυγή αυτής, από την άλλη, μπορεί να οδηγήσει σε κοινωνικό άγχος και μοναξιά.
«Κλειδωμένοι» στην… απομόνωση
Πρόσφατη έρευνα της εταιρείας δημοσκοπήσεων OnePoll επισημαίνει πως η μοναξιά μας χτυπά την πόρτα ίσως πιο πολύ από ποτέ αφού όλο και περισσότεροι άνθρωποι σήμερα παλεύουν με βαθιά συναισθήματα απομόνωσης.
Συγκεκριμένα, στην έρευνα στην οποία συμμετείχαν 2.000 Βρετανοί, το 40% αποκάλυψε πως έχει περάσει τουλάχιστον τρεις ημέρες χωρίς πρόσωπο με πρόσωπο επικοινωνία με ένα άλλο άτομο. Επιπλέον, το 28% των συμμετεχόντων ανέφεραν ότι αισθάνονταν μοναξιά ενώ βρίσκονταν σε μια κοινωνική εκδήλωση και το ένα τέταρτο αισθάνεται απομονωμένο στο χώρο εργασίας.
Το φαινόμενο «μόνος στο πλήθος», όπως το χαρακτήρισαν οι επιστήμονες, φαίνεται να πλήττει περισσότερο τους νεαρούς ενήλικες, με το 60% των ατόμων μεταξύ 18 και 24 ετών να αναφέρουν αισθήματα μοναξιάς. Οι γυναίκες ήταν επίσης πιο πιθανό να πλήττονται από τέτοια συναισθήματα σε σύγκριση με τους άνδρες (38% έναντι 30%).
Μαθαίνουμε και πάλι να κοιτάμε ο ένας τον άλλον
Η δημιουργία χώρου και χρόνου χωρίς χρήση της τεχνολογίας μπορεί να συμβάλει στην προώθηση πιο γνήσιων αλληλεπιδράσεων. Όσο δύσκολη κι αν είναι αυτή η αποσύνδεση, αξίζει να κάνουμε μια συνειδητή προσπάθεια να δώσουμε προτεραιότητα στις πραγματικές ανθρώπινες συνδέσεις έναντι των ψηφιακών.
Παράλληλα, ο περιορισμός του χρόνου οθόνης, μπορεί να μας διασφαλίσει μια πιο ισορροπημένη προσέγγιση στη χρήση της τεχνολογίας και να μετριάσει τις αρνητικές επιπτώσεις αυτής κυρίως στην ψυχική μας υγεία.
