Το σύνδρομο ραγισμένης καρδιάς ή αλλιώς μυοκαρδιοπάθεια από στρες, αποτελεί μια αναγνωρισμένη πλέον καρδιακή πάθηση που «μιμείται» την καρδιακή προσβολή. Το σύνδρομο επισημάνθηκε τη δεκαετία του ’90 στην Ιαπωνία και ονομάστηκε  takotsubo λόγω της ομοιότητας του σχήματος της πάσχουσας καρδιάς με το ομώνυμο εργαλείο των Ιαπώνων για το ψάρεμα χταποδιών.

Συχνά, προκαλείται από ψυχολογικά και συναισθηματικά στρεσογόνες καταστάσεις όπως μια ξαφνική ασθένεια, η απώλεια ενός αγαπημένου προσώπου, ένα σοβαρό ατύχημα ή μια φυσική καταστροφή, και εννέα στις δέκα φορές τα «θύματα» είναι γυναίκες, ιδιαίτερα μετά την εμμηνόπαυση.

Εικάζεται ότι μια ξαφνική αύξηση των ορμονών του στρες, όπως η αδρεναλίνη και η κορτιζόλη, σοκάρει την καρδιά, προκαλώντας αλλαγές στα κύτταρα του καρδιακού μυός ή/και στα αγγεία που εμποδίζουν την αποτελεσματική συστολή της καρδιάς.

Τα συμπτώματα

Το σύνδρομο ραγισμένης καρδιάς τείνει να εκδηλώνεται με τα ίδια συμπτώματα που χαρακτηρίζουν, όπως είπαμε, το έμφραγμα του μυοκαρδίου, δηλαδή πόνος στο στήθος, δύσπνοια, κρύος ιδρώτας, ζαλάδα, έντονη κόπωση. Έρευνες υποδεικνύουν ότι έως και το 5% των γυναικών που υποπτεύονται ότι έπαθαν έμφραγμα έχουν αυτή τη διαταραχή.

Τα άτομα που έχουν υπέρμετρο άγχος ή κατάθλιψη διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο να αναπτύξουν το σύνδρομο αλλά τείνουν να αναρρώνουν γρήγορα και χωρίς μακροχρόνιες επιπτώσεις. Σε σπάνιες περιπτώσεις το σύνδρομο ραγισμένης καρδιάς μπορεί να προκαλέσει το θάνατο.

Η καρδιά δεν είναι μονάχα μια μηχανή που αντλεί αίμα

Υπάρχουν τόσες φράσεις που σχετίζονται με την καρδιά μας: «Η καρδιά του δεν άντεξε τη στεναχώρια», «Ακολούθησε ό,τι σου λέει η καρδιά σου», «Απέτυχε γιατί δεν το έκανε με την καρδιά του», «Τον βλέπω και πονάει η καρδιά μου», «Το λέει η καρδιά του ακόμα και σε αυτήν την ηλικία», «Σ’ αγαπώ με όλη μου την καρδιά» κτλ.

Είναι σαφές λοιπόν ότι η καρδιά, τουλάχιστον όπως την αντιλαμβανόμαστε, δεν είναι μόνο μια μηχανή που αντλεί αίμα, αλλά και η «έδρα» των συναισθημάτων, των σκέψεων καθώς και στοιχείων της προσωπικότητάς μας με την επιστήμη να φαίνεται όλο και περισσότερο σύμφωνη.

Είναι ενδιαφέρον ότι νέα έρευνα αποκάλυψε ότι η καρδιά έχει ένα εγγενές νευρικό σύστημα που παρουσιάζει λειτουργίες τόσο βραχυπρόθεσμης όσο και μακροπρόθεσμης μνήμης. Αυτό το σύστημα αποτελείται από περίπου 40.000 νευρώνες, οι οποίοι μεταδίδουν πληροφορίες στον εγκέφαλο.

Άλλες μελέτες από το Μπουένος Άιρες, την Αργεντινή και το Τέξας, επεσήμαναν ότι οι αλλαγές που προκαλούνται στους καρδιακούς ρυθμούς, επιμένουν για καιρό μετά το ερέθισμα που τις προκάλεσε. Οι επιστήμονες κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η καρδιά, όπως και το νευρικό σύστημα, διαθέτει τόσο τις ιδιότητες της μνήμης όσο και της προσαρμογής.

Αυτές και άλλες έρευνες υπογραμμίζουν την ύπαρξη μιας στενής σύνδεσης μεταξύ της καρδιάς και του εγκεφάλου. Και τα δύο όργανα φαίνεται να φέρουν αναμνήσεις και συναισθήματα που κατά κάποιο τρόπο αλληλεπιδρούν και αλληλοσυμπληρώνονται.

«Υπάρχουν πολλά οφέλη που μπορεί κανείς να αποκομίσει βλέποντας την καρδιά ως το κέντρο της ανθρώπινης προσωπικότητας, της συναισθηματικής σύνδεσης κάποιου με τον εαυτό του και με τους άλλους. Η καρδιά είναι σαν μια πυξίδα που μας καθοδηγεί, διαμορφώνοντας το εσωτερικό μας τοπίο και οδηγώντας μας προς την πνευματική ανάπτυξη και μεταμόρφωση. Μικρές καθημερινές προσπάθειες για να αντιμετωπίσουμε την μερικές φορές σκληρή πραγματικότητα μπορεί να διευκολύνει την αποδοχή μιας μεγάλης αλλαγής όταν έρθει, απαλύνοντας τον πόνο της καρδιάς μας», σχολιάζουν οι επιστήμονες.