Ας το παραδεχθούμε… Δεν προσφέρουν τη συγκίνηση και την ικανοποίηση όπως η συμμετοχή σε ένα ομαδικό άθλημα ή την απόλαυση μιας ημέρας στην παραλία με κολύμπι και χαλάρωση στην ξαπλώστρα, όμως οι δουλειές της άνοιξης στο σπίτι αποτελούν μία (ακόμη) καλή ευκαιρία για φυσική άσκηση. Και ως γνωστόν, η σωματική δραστηριότητα επηρεάζει θετικά την υγεία με τρόπους που οι περισσότεροι από εμάς ούτε καν μπορούμε να διανοηθούμε.
Αυτό επισημαίνει – όσο κι αν μοιάζει με υπερβολή – η δρ Jacquelyn Kulinski, αναπληρώτρια καθηγήτρια στο Medical College of Wisconsin, όπου και διευθύνει το Πρόγραμμα Προληπτικής Καρδιολογίας. Σε άρθρο της που φιλοξενεί η Αμερικανική Εταιρεία Καρδιάς (ΑΗΑ), η ίδια αναλύει πώς οι δουλειές στο σπίτι αποτελούν… θεραπεία για το σώμα.
Είναι οι δουλειές του σπιτιού γυμναστική;
Αρχικά η επιστήμονας, η οποία έχει μελετήσει τους κινδύνους για την υγεία που συνεπάγεται η καθιστική ζωή, σημειώνει πως οι οικιακές δουλειές εντάσσονται στην ομάδα ΝΕΑΤ (Θερμογένεση Χωρίς Ασκηση) – δηλαδή, σε κάθε σωματική δραστηριότητα που δεν είναι σκόπιμη άσκηση, όμως κατά την οποία ο οργανισμός καταναλώνει ενέργεια.
Και διευκρινίζει ότι η ακριβής ποσότητα ενέργειας που καίει κάποιος ενώ καθαρίζει το σπίτι ποικίλλει, καθώς παίζουν ρόλο παράγοντες όπως η ηλικία, το φύλο και το βάρος. Και συμπληρώνει με νόημα πως είναι σαφές ότι το πλύσιμο των πιάτων δεν θα προσφέρει τα ίδια οφέλη με αυτά ενός γρήγορου περιπάτου, όμως σε κάθε περίπτωση η κίνηση μετράει και η ενέργεια που καταναλώνεται αθροίζεται κατά τη διάρκεια της ημέρας.
Στο σημείο αυτό είναι σημαντικό να υπογραμμιστεί πως ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) και άλλοι αντίστοιχοι υγειονομικοί φορείς συστήνουν στους ενηλίκους τουλάχιστον 150 λεπτά την εβδομάδα μέτριας έντασης αερόβια δραστηριότητα, 75 λεπτά την εβδομάδα έντονη αερόβια δραστηριότητα ή έναν ισοδύναμο συνδυασμό των δύο. Στην πραγματικότητα όμως λίγοι άνθρωποι επιτυγχάνουν αυτά τα επίπεδα – με τους Ελληνες να ακολουθούν τον αρνητικό αυτόν σύγχρονο κανόνα. Μοιραία πολλοί άνθρωποι περνούν το μεγαλύτερο μέρος του χρόνου τους καθιστοί – στην καρέκλα του γραφείου, στον καναπέ, στην πολυθρόνα, στο κρεβάτι. Και παρότι δεν υπάρχει μια επίσημη εκτίμηση για το πόσος καθιστικός χρόνος είναι υπερβολικός, έρευνα (ανασκόπηση) που δημοσιεύτηκε το 2016 στο έγκριτο επιστημονικό περιοδικό «The Lancet» κατέληξε ότι χρειάζονται 60 έως 75 λεπτά μέτριας έντασης σωματική δραστηριότητα κάθε μέρα για να αντισταθμιστεί η επίδραση των οκτώ ωρών ακινησίας.
Βάλτε τη ζωή σας σε κίνηση
Υπό τα δεδομένα αυτά, η σωματική δραστηριότητα που δεν εντάσσεται στο πλαίσιο της στοχευμένης άσκησης (π.χ. γυμναστήριο, κολύμπι, ποδήλατο) αλλά αποτελεί μέρος της εκτέλεσης καθημερινών καθηκόντων (π.χ. καθάρισμα σπιτιού, φροντίδα μπαλκονιού ή σπιτιού, περπάτημα στο μπακάλικο) παίζει σημαντικό ρόλο.
Για παράδειγμα, η δρ Kulinski έχει μελετήσει και καταλήξει ότι 90 λεπτά την ημέρα ορθοστασίας στην εργασία (λ.χ. ο εργαζόμενος να στέκεται όρθιος όταν μιλά στο τηλέφωνο, διαβάζει ένα έντυπο κ.λπ., αντί να κάθεται στην καρέκλα του όλη την ώρα) βελτιώνουν διάφορους δείκτες υγείας σε άτομα που είναι υπέρβαρα αλλά κατά τα άλλα υγιή. Συνεπώς και όπως η ειδικός υπογραμμίζει, ακόμη και το να πλύνει και να αποθηκεύσει τα χειμερινά ρούχα του κάποιος είναι μία σωματική εργασία που θα τον σηκώσει από τον καναπέ και θα τον θέσει σε κίνηση.
Διπλό όφελος από το ξεσκόνισμα
Η καθαριότητα ωφελεί διπλά τον οργανισμό, δεδομένου πως εκτός από το γεγονός πως αποτελεί ευκαιρία για φυσική δραστηριότητα είναι και η ευκαιρία για να αποφύγει κανείς τη σκόνη που συσσωρεύεται στο σπίτι.
Ο δρ Gabriel Filippelli, εκτελεστικός διευθυντής του Ινστιτούτου Περιβαλλοντικής Ανθεκτικότητας στο Πανεπιστήμιο της Ιντιάνα, είναι γεωχημικός. Το εργαστήριό του συλλέγει μέσω δωρεών σκόνη από ηλεκτρικές σκούπες. Οπως αναφέρεται στο ίδιο άρθρο της ΑΗΑ έχει αναλύσει μέχρι στιγμής περίπου 800 δείγματα.
Ορισμένα από αυτά που ανακάλυψαν ο δρ Filippelli και οι συνάδελφοί του δεν αποτελούν έκπληξη. Εάν το σπίτι φιλοξενεί κατοικίδιο ζώο, «υπάρχει ένας τόνος τρίχας και τρίχωμα», λέει.
Η σκόνη περιέχει επίσης ερεθιστικές ουσίες όπως μούχλα, γύρη και ακάρεα σκόνης, που μπορεί να εντείνουν τα συμπτώματα σε άτομα που υποφέρουν από αλλεργίες. Παλαιότερη μελέτη, που δημοσιεύθηκε το 2002 στην επιθεώρηση «Environmental Health Perspectives», προσδιόρισε τα κύτταρα του δέρματος, το χώμα, το άμυλο, τα μαλλιά, το βαμβάκι και τα φυτικά υλικά ως τα πιο κοινά συστατικά της σκόνης.
Τα συστατικά της σκόνης όμως δεν σταματούν εδώ. Μπορεί επίσης να περιέχει μόλυβδο ή συχνότερα χημικές ουσίες γνωστές ως PFAS (υπερφθοριωμένες αλκυλιωμένες ενώσεις), οι οποίες χρησιμοποιούνται συνήθως σε καταναλωτικά προϊόντα, αλλά έχουν συνδεθεί με προβλήματα υγείας, όπως η υψηλή αρτηριακή πίεση στις γυναίκες καθώς και ο αυξημένος κίνδυνος παχυσαρκίας και υψηλής χοληστερόλης.
Πώς καθαρίζουν οι επιστήμονες το σπίτι τους;
Υπό τα δεδομένα αυτά ο δρ Filippelli συστήνει το ξεσκόνισμα να γίνεται με ένα ελαφρώς βρεγμένο πανί και μάλιστα χωρίς τη χρήση «σκληρών» καθαριστικών, ώστε να μη… σηκώνεται στον αέρα. «Μόνο ένα πανί και ίσως ένα πολύ ασθενές διάλυμα με ξίδι, αρκεί», συμπληρώνει.
Για τα χαλιά πάλι και το πάτωμα, προτείνει η ηλεκτρική σκούπα να έχει σύστημα ΗΕΡΑ. Και για το τέλος επιμένει να αφήνουμε τα παπούτσια έξω από το σπίτι, γιατί και αυτά μεταφέρουν βρωμιά και βλαβερές ουσίες.
Αντίστοιχα, η δρ Kulinski συμβουλεύει, όταν χρησιμοποιεί κάποιος καθαριστικά να προτιμά εκείνα που μπορούν να εφαρμοστούν σε σφουγγάρι ή ξεσκονόπανο αντί γι’ αυτά που ψεκάζονται. Και αυτό διότι τα σπρέι καθαρισμού μπορούν να παραμείνουν στον αέρα και να επηρεάσουν, συνεπακόλουθα, τους αεραγωγούς όταν εισπνέονται – όπως έχουν δείξει άλλωστε και σχετικές μελέτες.
«Είναι σαν να πηγαίνετε στην παραλία και κάποιος να χρησιμοποιεί αντηλιακό σε σπρέι. Ένα τμήμα του καταλήγει στο σώμα και το μεγαλύτερο μέρος του στον αέρα. Το ίδιο συμβαίνει και με τον ψεκασμό ενός καθαριστικού σε μορφή αεροζόλ», περιγράφει παραστατικά η ίδια.
Επιπλέον, συμβουλεύει να αποφεύγουμε την τακτική χρήση προϊόντων αποστείρωσης ή αντιμικροβιακών σαπουνιών, επειδή «η υπερβολική χρήση τους συμβάλλει στη δημιουργία βακτηρίων ανθεκτικών στα αντιβιοτικά».
Καθαρό σπίτι, χαρούμενο σπίτι
Το καθάρισμα και γενικότερα οι δουλειές του σπιτιού μπορεί να μην είναι τόσο βαρετή υπόθεση. Μελέτη του 2014 στο περιοδικό «Mindfulness» κατέληξε στο συμπέρασμα ότι οι οικιακές δουλειές, έστω και τα λίγα λεπτά πλυσίματος των πιάτων, ενίσχυαν τα θετικά συναισθήματα των φοιτητών και αντιστρόφως μείωναν τα αρνητικά εφόσον αφοσιώνονταν σε αυτό που έκαναν.
Επίσης, υπάρχουν ενδείξεις ότι όταν κάποιος σιγοτραγουδά την ώρα που δουλεύει, τότε η εργασία γίνεται πιο ευχάριστη. Το σίγουρο είναι ότι τα ερευνητικά δεδομένα έχουν δείξει τα οφέλη του τραγουδιού για την υγεία, που σημειωτέον ισοδυναμεί με δραστηριότητα ελαφριάς έντασης. Η δρ Kulinski συνεπώς εκτιμά πως η συνήθεια να σιγοτραγουδά κανείς όσο καθαρίζει πιθανόν να «δουλεύει».
Όσο για την ίδια, όπως εκμυστηρεύεται, όταν κάνει δουλειές στο σπίτι της «ανοίγω μουσική και κατά κάποιον τρόπο χορεύω. Είναι πιο ευχάριστο να κινείσαι λίγο με τη μουσική».
