Η νοσταλγία έχει περιγραφεί από τον βραβευμένο δημιουργό ντοκιμαντέρ Κεν Μπερνς ως «μια στρατηγική υπεραπλούστευσης του παρελθόντος», ένας χαρακτηρισμός που μπορεί να ακούγεται σε πολλούς θετικός. Ποιος άλλωστε δεν έχει ανάγκη να σκέφτεται τα πράγματα πιο απλά ανά περιόδους; Από την άλλη πλευρά, το να ξοδεύει κανείς ώρες νοσταλγώντας, μπορεί να οδηγήσει σε ένα επικίνδυνο μονοπάτι…
Ποιες οι πιθανές επιπτώσεις της προσκόλλησης στο χθες;
Στασιμότητα
Η επαναλαμβανόμενη αναπόληση του παρελθόντος μπορεί να εμποδίσει την προσωπική ανάπτυξη. Αν ζούμε την ίδια ιστορία ξανά και ξανά, ίσως μας είναι δύσκολο να προσαρμοστούμε στο παρόν μας και να αγκαλιάσουμε το μέλλον μας.
Με άλλα λόγια, η νοσταλγία μπορεί να είναι μια άγκυρα που κρατά το πλοίο της ζωής μας στάσιμο.
Σύμφωνα με έρευνα, η νοσταλγία είναι θετική εφόσον οι αναμνήσεις «ξυπνούν» κατόπιν… αιτήματος και φαίνεται να είναι αρνητική όταν βιώνεται ακούσια στην καθημερινότητα.
Εξιδανίκευση
Η νοσταλγία μπορεί να μαλακώσει παλιές πληγές αφού έχουμε την τάση να φιλτράρουμε τις αναμνήσεις μας, ενθυμούμενοι κυρίως τις καλές στιγμές και ξεχνώντας τις δυσκολίες και τις στεναχώριες. Η νοσταλγία είναι σα να βάφει τις αναμνήσεις μας με μια ροδαλή απόχρωση, γεγονός όμως που ενέχει τον κίνδυνο της εξιδανίκευσης του παρελθόντος, θολώνοντας τα όρια μεταξύ της πραγματικότητας και της ρομαντικής προσωπικής μας εκδοχής.
Όταν λαχταρούμε μια εποχή που στην πραγματικότητα μπορεί να μην υπήρξε ποτέ, ίσως τελικά καταλήξουμε να παίρνουμε κακές αποφάσεις στο σήμερα.
Σύγκριση
«Θυμάσαι τότε που η ζωή σου ήταν πιο απλή;», ψιθυρίζει στο αυτί σας η νοσταλγία. Καλώς ή κακώς, η ζωή δεν είναι ποτέ «απλή». Απλά, το μυαλό μας φιλτράρει, όπως είπαμε, τις αναμνήσεις μας, αφαιρώντας επιλεκτικά τα «δύσκολα».
Το να συγκρίνετε διαρκώς τις τρέχουσες εμπειρίες σας με προηγούμενες ενδέχεται να σας προκαλέσει στρες, θλίψη και δυσαρέσκεια.
Απόδραση ή αποφυγή;
Όταν αντιμετωπίζετε προκλήσεις, η νοσταλγία μπορεί να είναι μια δελεαστική οδός διαφυγής. Υποχωρώντας στις αναμνήσεις, αποφεύγετε ναι μεν την πίεση και την πολυπλοκότητα του παρόντος, ωστόσο, η υπερβολική «απόδραση», δύσκολα θα σας βοηθήσει να βρείτε ουσιαστικές και αποτελεσματικές λύσεις.
«Δεν κλαίω επειδή τελείωσε- Χαμογελάω επειδή συνέβη»
Το «ταξίδι» στο παρελθόν είναι όμορφο να συνοδεύεται από ένα γλυκόπικρο συναίσθημα που αν μπορούσε να αποτυπωθεί σε λέξεις θα ήταν: «δεν κλαίω επειδή τελείωσε αλλά χαμογελάω επειδή συνέβη».
Η νοσταλγία εντέλει δεν είναι εγγενώς επιβλαβής καθώς μπορεί να μας χαρίσει ένα αίσθημα ζεστασιάς και σύνδεσης. Αλλά όπως κάθε δυνατό συναίσθημα, απαιτεί ισορροπία.
Αγαπήστε το παρελθόν, αλλά μην το αφήσετε να γίνει μια παγίδα για το σήμερα που δεν σας επιτρέπει να εξελιχθείτε και να αναγνωρίσετε όλες τις δυνατότητες και τις προοπτικές που ανοίγονται μπροστά σας για το μέλλον.
